Đây là đề tài khoa học do Bộ Khoa học và Công nghệ giao Phòng Thí nghiệm trọng điểm quốc gia về động lực học sông biển (thuộc Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam) thực hiện.

Hệ thống cảnh báo sớm rủi ro thiên tai do lũ, ngập lụt cho tỉnh Quảng Trị và khu vực lân cận
Hiện nay, tình trạng biến đổi khí hậu, thiên tai xảy ra khắc nghiệt, đặc biệt là tỉnh Quảng Trị. Hằng năm, tỉnh Quảng Trị là một trong những tỉnh miền Trung bị bão lũ, ngập lụt ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế - xã hội, gây thiệt hại lớn đối với người và tài sản.
Mặc dù đã có nhiều giải pháp công trình nhằm giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt gây ra có hiệu quả như nhóm giải pháp công trình ngăn lũ, phân lũ, di dời dân cư ra khỏi vùng lũ… tuy nhiên cần kinh phí lớn, thời gian để đầu tư. Hệ thống cảnh bão lũ ở nước ta nói chung và Quảng Trị nói riêng còn nhiều hạn chế về tính tự động hóa, tốc độ xử lý, hiệu quả cảnh báo.
Theo đó, việc triển khai Đề tài “Nghiên cứu ứng dụng công nghệ tiên tiến xây dựng hệ thống cảnh báo sớm rủi ro thiên tai do lũ, ngập lụt cho tỉnh Quảng Trị và khu vực lân cận” là hết sức cấp thiết, vừa mang ý nghĩa về lý luận và khoa học, vừa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn cấp bách đang đặt ra.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là xây dựng được bản đồ rủi ro thiên tai lũ, ngập lụt cho tỉnh Quảng Trị và khu vực lân cận phục vụ công tác phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai; xây dựng được công nghệ tiên tiến cảnh báo sớm rủi ro thiên tai lũ, ngập lụt chi tiết cho các khu vực nghiên cứu (đến cấp xã) theo thời gian thực dựa trên các bản tin dự báo khí tượng thủy văn; xây dựng được công nghệ truyền tải thông tin cảnh báo thiên tai lũ, ngập lụt và đề xuất được các phương án ứng phó phù hợp, hiệu quả.

Bão lũ, ngập lụt ảnh hưởng lớn đến đời sống, kinh tế - xã hội
Trên cơ sở mục tiêu nghiên cứu của đề tài, PGS.TS. Nguyễn Thanh Hùng - chủ nhiệm đề tài và nhóm thực hiện đã triển khai 6 nội dung nghiên cứu chính bao gồm: Khảo sát thực địa tổng quan, thu thập, phân tích các tài liệu cơ bản và đo đạc bổ sung thủy văn, địa hình khu vực nghiên cứu; nghiên cứu xây dựng bộ công cụ mô hình toán mô phỏng các quá trình thủy văn, thủy lực và ngập lụt cho khu vực nghiên cứu.
Tiếp đó, nghiên cứu nhận dạng đặc điểm hình thế thời tiết gây mưa lũ lớn, ngập lụt và xây dựng bộ cơ sở dữ liệu về lũ, ngập lụt; nghiên cứu, phân tích, đánh giá rủi ro và xây dựng bản đồ rủi ro thiên tai lũ, ngập lụt cho khu vực nghiên cứu; nghiên cứu, xây dựng phần mềm và công nghệ truyền tải thông tin cảnh báo sớm rủi ro thiên tai lũ, ngập lụt. Đồng thời, nghiên cứu xây dựng phương án ứng phó, tài liệu kỹ thuật hướng dẫn và đào tạo chuyển giao phần mềm công nghệ cảnh báo sớm rủi ro thiên tai lũ, ngập lụt.
Đến nay, các kết quả nghiên cứu của đề tài có thể kể đến đó là đã phân tích, đánh giá tình hình mưa lũ, các tổ hợp thời tiết mưa lũ gây ngập lụt cho khu vực nghiên cứu; điều tra, khảo sát thu thập dữ và phân tích tài liệu.
Bên cạnh đó, xây dựng bộ công cụ tính toán ngập lụt và rủi ro ngập lụt dựa vào mô phỏng mô hình toán dựa vào cách tiếp cận quá trình vật lý; xây dựng được phần mềm công nghệ tính toán cảnh báo sớm ngập lụt từ thông tin dự báo mưa khả thì với yêu cầu khẩn trương trong công tác phòng chống thiên tai; xây dựng được công nghệ truyền tin trên trang web và điện thoại di động giúp truyền thông tin hữu ích đến các đối tượng vùng ảnh hưởng ngập lụt và rủi ro thiên tai.
Đề tài đã phối hợp với Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai tỉnh Quảng Trị áp dụng tính toán dự báo, cảnh báo trong mùa lũ.
Chủ nhiệm đề tài đã sử dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại nhất hiện nay, AI, học máy, đưa ra nhiều kịch bản khác nhau (282 kịch bản) cho bài toán hỗ trợ cảnh báo thiên tai, đáp ứng được yếu tố về thời gian, giúp công tác phòng tránh thiên tai hiệu quả hơn.
Trong hệ thống cảnh báo sớm, ngoài công nghệ tính toán, còn tích hợp nhiều công nghệ khác như công nghệ truyền tải thông tin giúp người dân trong vùng bị ảnh hưởng thiên tai có thể nhận được trực tiếp thông tin trên điện thoại di động, máy tính thông qua trang website, mạng xã hội.







