Xã A Lưới: Xây dựng thương hiệu chuối sạch của đồng bào dân tộc

Chuyển từ rừng nghèo sang trồng chuối

Giữa những triền núi trùng điệp ở các xã A Lưới 1 đến A Lưới 5 (huyện A Lưới cũ), thành phố Huế, những rẫy chuối xanh mướt đang dần thế chỗ cho những rừng keo kém hiệu quả.

Theo các nhà vườn, sau gần 1 năm trồng, chuối sẽ cho thu hoạch, năng suất đạt khoảng 14 tấn/ha, nếu chăm sóc đúng quy trình thì năng suất có thể tăng gấp đôi lên 28 tấn/ha. Giá trị mang lại khoảng 56 triệu đồng/ha. Qua đó, góp phần làm đổi thay đời sống của hàng trăm hộ dân vùng cao, trong đó phần lớn là đồng bào Tà Ôi, Cơ Tu. Từ một loại cây trồng giản đơn, cây chuối đã trở thành cây chủ lực trong hành trình thoát nghèo bền vững của A Lưới.

Theo thống kê, giai đoạn từ năm 2016-2019, toàn huyện A Lưới (cũ) đã có chính sách hỗ trợ phát triển vùng trồng chuối và hỗ trợ cây giống, với tổng diện tích hơn 340 ha. Đến nay, diện tích trồng chuối các xã ở A Lưới lên đến hơn 400 ha.

Hiện nay, việc thu mua chuối của các địa phương tương đối thuận tiện, có nhiều hộ kinh doanh vào tận rẫy của bà con đồng bào dân tộc để mua, một số hộ đưa ra Chợ A Lưới nhập cho đầu mối kinh doanh thu mua. Theo tìm hiểu, hiện nay, giá thu mua chuối trên thị trường A Lưới  khoảng 6.000 - 7.000 đồng/kg chuối xanh, giá bán lại (chuối chín) cho người tiêu dùng khoảng 10.000 - 15.000 ngàn (tuỳ loại chuối).

Trao đổi với Báo Công Thương, ông Phan Duy Khanh, Chủ tịch UBND xã A Lưới 2 cho biết, hiệu quả mang lại từ cây chuối cao hơn cây sắn, cây keo tràm. So sánh với các loại cây trồng khác thì chuối là cây tương đối dễ trồng, phù hợp với tất cả các thôn trên địa bàn xã, nên người dân ngoài tập trung ở các rẫy, đa số vườn các hộ dân đều trồng chuối. "Kế hoạch sắp tới xã A Lưới 2 sẽ phát triển diện tích trồng chuối từ 50 - 100 ha, trong đó, tập trung và áp dụng đúng quy trình kỹ thuật trong cách trồng, đảm bảo quả chuối phải đạt 4-5 quả/kg, phải đảm bảo chất lượng và kích cỡ, buồng chuối phải được bọc để quả chuối đẹp và không bị những chấm đen”, ông Khanh cho biết thêm.

Cây chuối tạo sinh kế mới của đồng bào dân tộc

Thống kê, hiện nay các xã A Lưới 1 đến A Lưới 5 có hơn 450 ha trồng chuối, trong đó chuối già lùn chiếm gần 200 ha, tập trung ở các xã A Lưới 2, A Lưới 3 và A Lưới 4… Qua đó, có nhiều mô hình trồng chuối đem lại thu nhập cho các hộ dân hàng chục triệu đồng/ha/năm. Cụ thể, mô hình trồng chuối của hộ ông Lê Như Tự, xã A Lưới 2 (xã Quảng Nhâm cũ) trồng với diện tích 2,1 ha, đem lại thu nhập khoảng 60 triệu đồng/ha/năm; hộ ông Lê Năng Thọ ở cùng ở xã A Lưới 2 (xã Hồng Bắc cũ) có diện tích trồng chuối 3 ha, thu nhập khoảng 60-65 triệu đồng/ha/năm.

Theo người dân, chuối không chỉ trồng để bán tươi, nhiều hộ dân còn bắt đầu tham gia chuỗi giá trị, từ sơ chế, đóng gói, đến sản xuất các sản phẩm chế biến như chuối sấy dẻo, bánh mì chuối, bột chuối xanh.

Đặc biệt, một số hợp tác xã nông nghiệp như HTX Nông nghiệp sạch A Lưới đã tiên phong ứng dụng quy trình canh tác hữu cơ, sử dụng chế phẩm sinh học để giảm sâu bệnh, nâng chất lượng quả và hướng tới sản phẩm sạch đạt chuẩn OCOP. Những sản phẩm như chuối sấy dẻo A Lưới, bột chuối xanh hay bánh chuối mè đen đã bắt đầu xuất hiện tại các gian hàng nông sản an toàn trong tỉnh và được người tiêu dùng đánh giá cao.

Trước đó, năm 2022, sản phẩm chuối sấy dẻo A Lưới đã được chứng nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Đây là một bước tiến lớn, tạo tiền đề để sản phẩm tiếp cận thị trường rộng hơn, thậm chí hướng đến xuất khẩu.

Đầu tháng 10/2025, lãnh đạo xã A Lưới 2 đã có buổi làm việc, khảo sát với doanh nghiệp chuyên sản xuất và chế biến nguyên liệu sinh học bền vững từ cây chuối. Hai bên trao đổi để hình thành dự án xây dựng nhà máy sản xuất các sản phẩm từ cây và trái chuối như sợi chuối, vải chuối, giấy sinh học, tinh bột chuối và đồ thủ công mỹ nghệ… Nếu được triển khai, dự án nhà máy chế biến nguyên liệu sinh học từ cây chuối ở A Lưới 2 sẽ trở thành động lực quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp xanh, bền vững của địa phương trong thời gian tới.

Tuy vậy, dù nhiều tín hiệu tích cực, nhưng chuỗi sản xuất, tiêu thụ chuối A Lưới vẫn còn một số thách thức: chưa có đầu ra ổn định, thiếu liên kết sản xuất quy mô lớn, bao bì sản phẩm còn đơn giản, chưa đạt chuẩn thương mại cao cấp. Ngoài ra, do đặc thù địa hình đồi núi, việc vận chuyển nông sản còn gặp khó khăn, ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của sản phẩm.

Chủ tịch UBND xã A Lưới 2 Phan Duy Khanh cho biết, trong thời gian qua, thông qua sự kết nối của HTX Nông sản an toàn và hỗ trợ của chính quyền địa phương, Chuối A Lưới đã có mặt trong hệ thống siêu thị của Tập đoàn Central Retail và các kênh phân phối khác. 

Tiềm năng phát triển cây chuối ở A Lưới vẫn rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng nông sản sạch, sản phẩm bản địa. Cùng với sự vào cuộc của các cấp chính quyền và doanh nghiệp, cây chuối ở A Lưới đang thật sự mở ra một con đường phát triển mới cho người dân vùng cao để nâng cao thu nhập và thoát nghèo bền vững.