Việt Nam "xanh hóa" nền kinh tế: Từ nghị quyết đến hành động

Từ nghị quyết chiến lược của Đảng, Nhà nước và hành động cụ thể của ngành Công Thương đã tạo nên bước chuyển mình mạnh mẽ, hài hòa giữa phát triển và bảo vệ môi trường.

Bảo vệ môi trường có ý nghĩa sống còn

Trong nhiều nghị quyết, quyết định quan trọng, Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định rõ, phát triển bền vững, tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn là con đường tất yếu của Việt Nam. Tại Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 3/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI nêu: “Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường là vấn đề có ý nghĩa sống còn đối với phát triển bền vững đất nước”.

Tinh thần đó tiếp tục được kế thừa trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021 - 2030, coi bảo vệ môi trường là nền tảng, đồng thời xác định xanh hóa nền kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đây không chỉ là định hướng chính sách mà còn là tầm nhìn chiến lược xuyên suốt của Đảng đối với sự phát triển lâu dài của đất nước.

Đối với việc bảo vệ môi trường ngành Công Thương, việc Chính phủ ban hành Quyết định 1375/QĐ-TTg ngày 8/9/2020 về Kế hoạch bảo vệ môi trường ngành Công Thương giai đoạn 2020-2025 đã cụ thể hóa chỉ đạo chiến lược của Đảng khi coi bảo vệ môi trường không phải là nhiệm vụ phụ trợ, mà là một trụ cột trong việc phát triển công nghiệp.

Tư tưởng này đã xuyên suốt và bám sát chủ trương lớn của Đảng về phát triển bền vững, tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn được thể hiện từ Nghị quyết số 24-NQ/TW.

Trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội đất nước, Đảng ta đã chỉ đạo xuyên suốt việc phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường. Ảnh minh họa

Trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội đất nước, Đảng ta đã chỉ đạo xuyên suốt việc phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường. Ảnh minh họa

Gần đây nhất, ngày 4/9/2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà ký Quyết định 1894/QĐ-TTg, về việc phê duyệt Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường giai đoạn 2025-2030. Một lần nữa cho thấy đây là bước đi cụ thể hóa chủ trương của Đảng, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Chính phủ trong việc phát triển ngành công nghiệp môi trường vừa bảo vệ môi trường, vừa góp phần thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo hướng xanh và bền vững.

Đặc biệt, quyết định đã nhấn mạnh đến việc phát triển công nghiệp môi trường ngoài việc xử lý ô nhiễm, còn phải kiến tạo một ngành công nghiệp xanh, đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và thực hiện cam kết Net Zero đến năm 2050 của Việt Nam.

Theo đánh giá từ các chuyên gia kinh tế, đây là một sự chuyển đổi tư duy mạnh mẽ khi “chủ động kiến tạo ngành công nghiệp xanh”, gắn lợi ích môi trường với lợi ích kinh tế và đặc biệt nâng cao được vị thế quốc gia.

Dấu ấn của ngành Công Thương

Tại Quyết định 1375/QĐ-TTg Chính phủ đã giao rõ trách nhiệm cho Bộ Công Thương. Với vai trò tiên phong, Bộ Công Thương đã hiện thực hóa các chủ trương, chính sách về tăng trưởng xanh của Đảng và Nhà nước bằng những hành động cụ thể, xuyên suốt. Hàng loạt quyết định và kế hoạch hành động đã được ban hành, thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của toàn ngành.

Theo đó, Bộ Công Thương đã ban hành các quyết định, thông tư cụ thể như: Quyết định 2756/QĐ-BCT năm 2022 về Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh của ngành Công Thương giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn 2050; Quyết định 2600/QĐ-BCT năm 2024 về Kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính cho lĩnh vực năng lượng và quá trình công nghiệp thuộc phạm vi quản lý Bộ Công Thương đến năm 2025 và giai đoạn 2025-2030; Thông tư 42/2020/TT-BCT Quy định việc khai báo, quản lý và sử dụng cơ sở dữ liệu môi trường ngành Công Thương...

Những văn bản trên đã thể hiện quyết tâm chính trị của Đảng bộ Bộ Công Thương trong việc bảo vệ môi trường song hành cùng phát triển công nghiệp, coi yếu tố “xanh” có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước. Đặc biệt, sau khi Quyết định 1894/QĐ-TTg được ban hành, Bộ Công Thương tiếp tục triển khai bằng những hành động cụ thể, đồng thời bám sát chủ trương của Đảng, Nhà nước.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, PGS.TS Nguyễn Thế Chinh, Phó Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam đánh giá: Bộ Công Thương là một trong những bộ có vai trò rất quan trọng vì quản lý lĩnh vực công nghiệp và thương mại. Các ngành công nghiệp lớn đã đóng góp vào sự phát triển kinh tế của đất nước, đem lại hiệu quả rõ rệt và thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Chính vì vậy, Bộ Công Thương giữ vai trò đặc biệt trong việc thực hiện các cam kết quốc tế - đây là lĩnh vực có mức phát thải lớn, liên quan đến nhiều ngành như năng lượng, thép…"

"Có thể nói, đây là nền tảng cơ bản để thực hiện các cam kết giảm phát thải ròng và triển khai chiến lược, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nhất là cam kết đưa phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 - nhiệm vụ mà Việt Nam quyết tâm thực hiện”, PGS.TS Nguyễn Thế Chinh cho hay.

Đồng quan điểm, PGS.TS Bùi Thị An, nguyên Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng cho rằng: “Điểm nổi bật trong sự lãnh đạo của Đảng bộ Bộ Công Thương là khả năng chuyển hóa chủ trương thành hành động cụ thể. Một mặt, chỉ đạo triển khai đồng bộ các kế hoạch giảm phát thải, phát triển thị trường carbon, xây dựng cơ sở dữ liệu. Mặt khác vẫn đảm bảo mục tiêu then chốt là thúc đẩy sản xuất công nghiệp và bảo đảm an ninh năng lượng”.

Theo PGS.TS Bùi Thị An, việc triển khai các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, cùng sự vào cuộc quyết liệt của các bộ, ngành trong đó có Bộ Công Thương, Việt Nam đã từng bước đạt được sự hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Đây là yếu tố quan trọng không chỉ giúp nâng cao chất lượng tăng trưởng, mà còn góp phần gia tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế và củng cố uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Có thể khẳng định, từ Nghị quyết 24-NQ/TW đến Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021-2030 và mới đây là Quyết định 1894/QĐ-TTg, cho thấy sự chỉ đạo xuyên suốt của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế không tách rời bảo vệ môi trường, tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn.

Nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng và sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phát triển năng lượng bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, thời gian qua, Bộ Công Thương đã chủ động ban hành và triển khai nhiều kế hoạch, đề án, chương trình giảm phát thải khí nhà kính. Nổi bật là Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, các quy định bắt buộc về định mức tiêu hao năng lượng, phát triển nhiên liệu sinh học – xăng E5, chính sách hỗ trợ năng lượng tái tạo cùng Kế hoạch hành động thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26...

Đặc biệt, Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh của ngành Công Thương đến năm 2030, tầm nhìn 2050 đã xác định rõ ứng phó với biến đổi khí hậu là nhiệm vụ quan trọng, coi thích ứng là trọng tâm, lâu dài; đồng thời nhấn mạnh mục tiêu phát thải ròng bằng “0” không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để phát triển nền kinh tế các-bon thấp, phù hợp với xu thế quốc tế.

Khôi Nguyên
Bình luận