Việt Nam - Vương quốc Anh: Thúc đẩy hợp tác thương mại, dịch vụ qua CPTPP

CPTPP không thay thế được UKVFTA

Hiệp định Ðối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã và đang lại mang lại nhiều lợi ích cho cả Việt Nam và Vương quốc Anh trong các lĩnh vực như dịch vụ tài chính, giáo dục, y tế, đặc biệt là công nghệ.

Vương quốc Anh là đối tác quan trọng của Việt Nam. Năm 2024, kim ngạch thương mại song phương giữa hai bên đạt 8,4 tỷ USD, tăng 18% so với năm 2023. Cùng với UKVFTA, thương mại hai bên đang gia tăng thêm những động lực, cơ hội đáng kể từ CPTPP.

Thống kê của Hải quan Việt Nam cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2025, thương mại hai bên tăng đáng ghi nhận so với cùng kỳ năm 2024, tổng kim ngạch đạt hơn 4,3 tỷ USD, tăng 9,6%. Trong đó xuất khẩu của Việt Nam đạt gần 3,9 tỷ USD, tăng 8,2%. Chiều ngược lại, giá trị nhập khẩu hàng hóa từ Anh vào Việt Nam 6 tháng 2025 đạt 461,6 triệu USD, tăng 23,1% so cùng kỳ 2024.

CPTPP là một hiệp định toàn diện bao gồm những điều khoản mạnh mẽ để tạo thuận lợi cho thương mại dịch vụ, thúc đẩy “dòng chảy đầu tư” và tạo ra một môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp. Một trong những điểm nhấn của CPTPP là các điều khoản về thương mại số, thương mại điện tử và dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới, mở ra cơ hội cho các công ty công nghệ Anh gia nhập vào nền kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam.

Trong khi đó, Vương Quốc Anh cũng là quốc gia đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu dịch vụ tài chính, với giá trị xuất khẩu lên tới gần 89 tỷ bảng Anh trong năm 2022. Hiện tại, Anh đang hỗ trợ Việt Nam thiết kế các trung tâm tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Từ đó, các lĩnh vực khác như giáo dục và y tế cũng sẽ được hưởng lợi từ việc tiếp cận thị trường, đặc biệt là thông qua các cơ hội hợp tác trong “lĩnh vực mới nổi” như FinTech, EdTech, và HealthTech.

Phân tích những lợi thế của cả CPTPP và UKVFTA, bà Olivia Herford, Trưởng Ban thực thi CPTPP, Bộ Kinh doanh và Thương mại Anh phân tích, Hiệp định CPTPP không thay thế hiệp định thương mại tự do song phương mà Vương quốc Anh đã ký kết trước đó với Việt Nam mà chỉ bổ sung thêm các điều khoản mới, mang lại nhiều lựa chọn về thương mại, đồng thời giảm chi phí và thủ tục hành chính.

Thứ nhất, lần đầu tiên các quy định về chữ ký điện tử và dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới được đưa vào trong một hiệp định thương mại giữa Việt Nam và Vương quốc Anh. Điều này giúp thúc đẩy nhanh chóng các giao dịch và giảm bớt các thủ tục hành chính, đồng thời bảo vệ các sản phẩm số và quyền lợi của người tiêu dùng trực tuyến.

Thứ hai, về nhập cảnh tạm thời. CPTPP mở rộng thời gian lưu trú cho các chuyên gia và nhà cung cấp dịch vụ, cũng như cho phép họ mang theo gia đình, tạo điều kiện thuận lợi hơn khi làm việc tại Việt Nam. Ví dụ nếu như trước đây thời gian lưu trú chỉ từ 6 tháng thì hiện tại đã có thể kéo dài tới 3 năm.

Thứ ba, CPTPP bảo vệ quyền lợi và đảm bảo việc đối xử công bằng giữa các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Bao gồm các quy định về dòng vốn tự do, cơ chế giải quyết tranh chấp, tạo sự minh bạch và bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp.

Thúc đẩy hợp tác thương mại, dịch vụ qua CPTPP

Dù vậy, Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho rằng, trong CPTPP và các hiệp định thương mại do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết, doanh nghiệp, địa phương, bộ ngành thường chú ý đến thương mại hàng hóa mà bỏ qua chương thương mại dịch vụ - lĩnh vực rất tiềm năng, quan trọng để góp phần đưa đất nước phát triển, đạt mục tiêu đến năm 2045.

Cụ thể, đối với CPTPP, trong Chương thương mại dịch vụ của Hiệp định này, thương mại điện tử là lĩnh vực tiềm năng và được các nước thành viên trong CPTPP đẩy mạnh phát triển, Việt Nam cũng đang có tốc độ phát triển thương mại điện tử hàng đầu của khu vực Đông Nam Á.

“Hiện nay, nhiều quốc gia thành viên trong CPTPP đang hướng tới đàm phán các quy tắc mới, thống nhất nâng cấp Chương thương mại điện tử, dù đây là chương có những điều khoản, cam kết cao, chặt chẽ nhất trong hiệp định” - Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên chia sẻ.

Làm rõ hơn về hợp tác thương mại dịch vụ giữa Việt Nam - Vương quốc Anh khi quốc gia này gia nhập Hiệp định CPTPP, ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên - phân tích, Vương quốc Anh là cường quốc xuất khẩu lớn về dịch vụ. Theo số liệu, năm 2023, trị giá xuất khẩu của Vương quốc Anh trong lĩnh vực này đạt khoảng 470 tỷ Bảng, cao hơn xuất khẩu hàng hóa (377 tỷ Bảng).

Trong số các dịch vụ mà Vương quốc Anh xuất khẩu, có 3 dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn bao gồm: Dịch vụ kinh doanh (dịch vụ tư vấn, dịch vụ kế toán, dịch vụ kiểm toán, dịch vụ pháp lý, dịch vụ hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh..); dịch vụ tài chính và dịch vụ du lịch.

Về phía Việt Nam, thời gian qua, chúng ta có tăng trưởng xuất khẩu rất tốt, thặng dư thương mại cũng tương đối đối tốt. Tuy nhiên, Việt Nam lại là một nước nhập khẩu ròng về dịch vụ. Số liệu năm 2023 cho thấy, Việt Nam nhập khẩu khoảng 290 tỷ USD, trong đó về dịch vụ, các dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn nhất như: Dịch vụ vận tải, dịch vụ du lịch và các dịch vụ khác...

Từ số liệu và những phân tích trên, ông Ngô Chung Khanh cho rằng, Vương quốc Anh là cường quốc xuất khẩu thương mại dịch vụ, trong khi đó, Việt Nam là nước nhập khẩu dịch vụ, tuy nhiên, số liệu trao đổi thương mại dịch vụ giữa hai quốc gia chưa tương xứng với tiềm năng và thấp hơn nhiều so với số liệu trao đổi thương mại hàng hóa.

“Việt Nam và Vương quốc Anh có UKVFTA và giờ đây có thêm cả CPTPP, đây là cơ hội rất lớn để hai bên mở rộng hợp tác trong nhiều lĩnh vực còn dư địa, trong đó có lĩnh vực thương mại dịch vụ, đầu tư” - ông Ngô Chung Khanh nhận định

Đưa ra giải pháp giúp doanh nghiệp hai bên tận dụng những ưu đãi thuế quan trong CPTPP cũng như thúc đẩy hợp tác về thương mại, dịch vụ, ông Ngô Chung Khanh cho biết: “Cơ hội vẫn còn đó, quan trọng chúng ta làm gì, cần làm gì để biến cơ hội thành hiện thực?”.

Theo ông Khanh, mấu chốt là thấu hiểu thị trường. Trước hết, doanh nghiệp Vương quốc Anh phải quan tâm đến thị trường Việt Nam và ngược lại, Việt Nam cũng cần quan tâm đến thị trường Anh, từ đó điều chỉnh lại chiến lược phát triển, cả hai quốc gia cùng xác định là những thị trường chiến lược của nhau.

Thứ hai, phải hiểu và nắm rõ các cam kết. Muốn tận dụng tốt ưu đãi từ các hiệp định thì phải hiểu rõ, không chỉ hiểu về mức độ cam kết mà cần hiểu một cách tổng thể để từ đó lựa chọn những điều khoản, những quy tắc có lợi nhất.

Thứ ba, lĩnh vực dịch vụ không nên tách rời lĩnh vực hàng hóa. Đây là hai lĩnh vực bổ trợ cho nhau.

Thứ tư, tăng cường hợp tác và kết nối. Kết nối tất cả các chủ thể liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu, từ nhà nông, địa phương, doanh nghiệp xuất - nhập khẩu... không chỉ kết nối về thương mại hàng hóa mà còn kết nối cả thương mại dịch vụ. Bộ Công Thương hiện đang xây dựng Đề án Hệ sinh thái kết nối các chủ thể tham gia các FTA.

Thứ năm, đẩy mạnh hoạt động quảng bá để doanh nghiệp, người tiêu dùng hai nước biết đến các chương trình thương mại dịch vụ của nhau, từ đó gia tăng cơ hội giao thương, hợp tác.

Thống kê của Hải quan Việt Nam cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2025, thương mại hai nước tăng đáng ghi nhận so với cùng kỳ năm 2024, tổng kim ngạch đạt hơn 4,3 tỷ USD, tăng 9,6%.

Trong đó xuất khẩu của Việt Nam đạt gần 3,9 tỷ USD, tăng 8,2%. Chiều ngược lại, giá trị nhập khẩu hàng hóa từ Anh vào Việt Nam 6 tháng 2025 đạt 461,6 triệu USD, tăng 23,1% so cùng kỳ 2024.