Tin Khu Vực 
Cuộc họp nhằm tổng kết chương trình hợp tác trong thời gian thực hiện từ 2022 - 2025 giữa Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) và Viện Tăng trưởng Xanh toàn cầu (GGGI), đồng thảo luận và trao đổi các hoạt động triển khai các giải pháp làm mát bền vững tại Việt Nam trong thời gian tiếp theo.
Việt Nam tiên phong trong làm mát bền vững
Phát biểu tại cuộc họp, ông Lê Ngọc Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu nhấn mạnh: Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ trước cộng đồng quốc tế khi tham gia Cam kết Làm mát toàn cầu (2023), hướng tới mục tiêu giảm ít nhất 68% phát thải từ hoạt động làm mát vào năm 2050 so với năm 2022.
Ông Lê Ngọc Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu
Năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone và khí nhà kính được kiểm soát. Đặc biệt, năm 2025, khái niệm làm mát bền vững đã được thể chế hóa tại Nghị định số 119/2025/NĐ-CP, tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai chính sách làm mát dài hạn.
Song hành với nỗ lực trong nước, hợp tác quốc tế đã mang lại nhiều kết quả thiết thực. Cục Biến đổi khí hậu đã phối hợp cùng UNEP, GGGI và các đối tác triển khai thí điểm mô hình làm mát bền vững tại một số đô thị như Cần Thơ, Đà Nẵng và Quảng Trị.
“Các kế hoạch hành động làm mát đô thị được xây dựng, kèm theo phân tích chính sách, kỹ thuật và nhiều khuyến nghị quan trọng để nhân rộng mô hình trên toàn quốc” - ông Tuấn cho hay.
Hiện, trên thế giới, các đợt nắng nóng cực đoan ngày càng gia tăng về cường độ và tần suất, gây tổn hại nghiêm trọng tới sức khỏe cộng đồng và hệ thống hạ tầng, đặc biệt tại các đô thị.
Ông Benjamin Hickman phát biểu tại cuộc họp
Chia sẻ tại cuộc họp, ông Benjamin Hickman - Quản lý chương trình cấp cao, Liên minh tăng cường hiệu quả làm mát (UNEP) cho hay: Tại Việt Nam, thách thức càng lớn khi nhiều hộ gia đình, nhất là nhóm thu nhập thấp, còn thiếu điều kiện tiếp cận hệ thống làm mát hiệu quả. Những công nghệ làm mát thông thường tuy mang lại tiện ích tức thời nhưng lại làm gia tăng khí thải, tạo áp lực cho hệ thống điện và góp phần vào vòng luẩn quẩn biến đổi khí hậu.
Việt Nam là một trong những quốc gia tiên phong ở ASEAN khi đưa lĩnh vực làm mát vào Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) từ năm 2022, đồng thời tham gia Cam kết Làm mát toàn cầu tại COP28. Với các kế hoạch hành động quốc gia và thí điểm tại Cần Thơ, Tam Kỳ (Đà Nẵng), những bước đi này khẳng định ý chí chính trị và tầm nhìn chiến lược của Chính phủ Việt Nam, coi làm mát là ưu tiên trong thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu.
Yêu cầu cấp thiết trong phát triển đô thị
Ông Benjamin Hickman cho rằng, làm mát bền vững không chỉ là giải pháp bảo vệ sức khỏe người dân, mà còn là cơ hội kinh tế.
Theo UNEP và IFC, thị trường làm mát tại các nền kinh tế đang phát triển hiện được định giá 300 tỷ USD và có thể tăng gấp đôi vào năm 2050.
Cuộc họp sẽ thảo luận các giải pháp triển khai trong thời gian tiếp theo
“Nếu được hỗ trợ bằng các cơ chế tài chính khí hậu phù hợp, giải pháp làm mát bền vững sẽ giúp giảm gánh nặng hệ thống điện, cải thiện chất lượng sống và thúc đẩy tăng trưởng xanh” - ông Benjamin Hickman khẳng định.
Là đối tác của chương trình, bà Maria Cecilia Pana - Phó trưởng đại diện quốc gia tại Việt Nam của GGGI cho biết: Với vai trò chất xúc tác, GGGI kết hợp chuyên môn về chính sách, quy hoạch và tài chính để biến các mục tiêu khí hậu đầy tham vọng thành chiến lược cụ thể, khả thi.
Theo đó, từ năm 2022 - 2025, GGGI đã xây dựng kế hoạch hành động làm mát đô thị, hợp tác với các thành phố thí điểm để lồng ghép giải pháp dựa vào thiên nhiên và thiết kế thụ động trong cấu trúc đô thị.
“Chúng tôi cũng đã tổ chức các hoạt động nâng cao năng lực và chia sẻ tri thức thông qua hội thảo, đào tạo, nghiên cứu và khuyến nghị chính sách, trang bị công cụ cần thiết cho chính quyền và khu vực tư nhân. Cùng với đó, hoàn thiện chính sách và nền tảng tài chính, nghiên cứu cơ chế huy động vốn sáng tạo, thúc đẩy quan hệ đối tác với các tổ chức trong và ngoài nước nhằm mở rộng quy mô giải pháp” - bà Maria Cecilia Pana thông tin.
Toàn cảnh cuộc họp
Theo bà Maria Cecilia Pana, những kết quả này đóng góp trực tiếp vào cam kết của Việt Nam trong Thỏa thuận Paris và NDC, đặc biệt khi Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên đưa lĩnh vực làm mát vào NDC và tham gia Cam kết Làm mát Toàn cầu tại COP28. Đồng thời, dự án cũng hỗ trợ quá trình loại bỏ dần các chất HFC gây hại, phù hợp với sửa đổi Kigali của Nghị định thư Montreal, giúp bảo vệ tầng ozone và khí hậu.
Đại diện GGGI nhấn mạnh, thành công của dự án không phải là điểm kết thúc mà là nền tảng cho giai đoạn tiếp theo. Dữ liệu, bài học và kinh nghiệm từ các thành phố thí điểm sẽ là bản thiết kế quan trọng để nhân rộng mô hình trên toàn quốc, đóng góp trực tiếp vào Kế hoạch hành động làm mát quốc gia. Trong giai đoạn tới, Việt Nam cần huy động mạnh mẽ nguồn tài chính, đặc biệt từ khu vực tư nhân để mở rộng các giải pháp làm mát bền vững, hiệu quả và giá cả phải chăng cho mọi người dân.
Tại cuộc họp, đại diện Cục Biến đổi khí hậu đề xuất các chuyên gia, đại biểu tập trung trao đổi sâu về khía cạnh kỹ thuật, thể chế, chính sách và tài chính. Qua đó, thúc đẩy lồng ghép giải pháp làm mát bền vững vào quy hoạch đô thị, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chiến lược tăng trưởng xanh và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đây cũng là nội dung Cục Biến đổi khí hậu đang đề xuất đưa vào Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) giai đoạn 2026 - 2035, hay còn gọi là NDC 3.0 và là cơ hội để Việt Nam cùng các đối tác phát triển thảo luận về việc mở rộng các mô hình thí điểm thành công, huy động thêm nguồn lực trong nước và quốc tế, hướng tới các sáng kiến mang tính hệ thống, dài hạn và bền vững hơn.
