Vận hành bộ máy tinh gọn: Dấu mốc để Bộ Công Thương phát huy vai trò tiên phong

Với tinh thần khẩn trương, quyết liệt thực hiện chủ trương của Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, từ ngày 1/3/2025, nhiều bộ, ngành chính thức vận hành, đi vào hoạt động theo chức năng, cơ cấu tổ chức mới, trong đó có Bộ Công Thương.

Đây là cuộc cách mạng về cải cách tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị của đất nước được nhân dân đồng tình, ủng hộ và mong đợi bộ máy mới sẽ được nâng tầm, hiệu quả; xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, minh bạch và hiện đại, nơi mà từng quyết sách, từng hành động đều hướng tới mục tiêu chung là phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Báo Công Thương có cuộc trao đổi với PGS.TS Bùi Hoài Sơn – Ủy viên chuyên trách, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội về vấn đề này.

Hôm nay (1/3), các bộ, ngành chính thức đi vào hoạt động theo chức năng, cơ cấu, tổ chức của bộ máy mới. Ông đánh giá và kỳ vọng gì về sự thay đổi quan trọng của bộ máy nhà nước?

- PGS. TS Bùi Hoài Sơn: Tôi nghĩ rằng, ngày 1/3/2025 sẽ là một dấu mốc quan trọng, đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong công tác cải cách và tinh gọn bộ máy Nhà nước. Đây không chỉ là sự thay đổi về cơ cấu tổ chức, mà sâu xa hơn, nó thể hiện quyết tâm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, hướng tới một nền hành chính hiện đại, minh bạch và linh hoạt hơn.

Việc các bộ, ngành chính thức vận hành bộ máy tinh gọn sẽ tạo ra một sức bật lớn, bởi nó không chỉ giúp tinh giản về mặt tổ chức mà còn tối ưu hóa cách thức hoạt động. Khi bộ máy gọn nhẹ hơn, các quy trình sẽ được rút ngắn, tránh tình trạng chồng chéo nhiệm vụ, giảm bớt những thủ tục rườm rà vốn là rào cản trong công tác điều hành.

Mặt khác, cải cách bộ máy không đơn thuần là cắt giảm mà còn phải đi đôi với nâng cao chất lượng đội ngũ. Một bộ máy tinh gọn nhưng vận hành thiếu hiệu quả sẽ không thể đạt được mục tiêu đặt ra. Vì thế, tôi kỳ vọng rằng, bên cạnh việc sắp xếp lại cơ cấu tổ chức, các bộ, ngành sẽ có những chính sách để nâng cao năng lực cán bộ, tạo động lực để họ thích nghi nhanh với mô hình mới, đồng thời ứng dụng công nghệ để hỗ trợ tối đa cho công tác quản lý.

Đặc biệt, việc triển khai bộ máy mới vào ngày 1/3/2025 sẽ là bài kiểm tra thực tế đối với những nỗ lực cải cách trong thời gian qua. Thành công hay không sẽ phụ thuộc vào cách vận hành trong thực tiễn, cách các bộ, ngành xử lý những vướng mắc phát sinh và khả năng điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với yêu cầu mới.

Năm 2025, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng 8%, theo ông việc hoạt động theo bộ máy mới đặt ra những cơ hội, thách thức nào đối với các bộ, ngành trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng?

- PGS.TS Bùi Hoài Sơn: Tăng trưởng 8% là một mục tiêu đầy tham vọng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp trong bối cảnh bộ máy hành chính vừa được tái cấu trúc. Tôi cho rằng, bộ máy nhà nước hoạt động hiệu quả, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, đầu tư, xuất khẩu sẽ được thực hiện nhanh chóng và kịp thời hơn, từ đó thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, thách thức không hề nhỏ, nhất là trong giai đoạn đầu khi bộ máy mới vừa đi vào hoạt động. Việc điều chỉnh tổ chức có thể gây xáo trộn nhất định trong bộ máy hành chính, đòi hỏi các cán bộ, công chức phải thích nghi nhanh với mô hình mới, tránh tình trạng trì trệ, ách tắc trong công tác quản lý. Nếu quá trình chuyển đổi không suôn sẻ, việc giải ngân đầu tư công, triển khai các dự án kinh tế lớn hay thực hiện các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp có thể bị chậm trễ, ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng.

Kỳ vọng, nếu quá trình vận hành bộ máy mới được triển khai bài bản, có kế hoạch thích ứng rõ ràng, đồng thời kết hợp với những giải pháp hỗ trợ nền kinh tế phù hợp, việc đạt mục tiêu tăng trưởng 8% không phải là điều bất khả thi. Quan trọng là chúng ta phải tận dụng được lợi thế từ bộ máy tinh gọn để thúc đẩy cải cách mạnh mẽ hơn, tạo động lực cho sản xuất, kinh doanh và thu hút đầu tư, từ đó giúp nền kinh tế phát triển bền vững trong giai đoạn tới.

Vậy, để đạt mục tiêu hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả sau tinh gọn bộ máy, ông có thể nêu một số giải pháp đối với các bộ, ngành?

- PGS.TS Bùi Hoài Sơn: Trước hết, cần hoàn thiện thể chế, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Một bộ máy hiệu quả không thể chỉ dựa vào việc cắt giảm số lượng đơn vị hay biên chế, mà quan trọng hơn là phải có cơ chế vận hành rõ ràng, khoa học, giúp các cơ quan nhà nước hoạt động một cách liền mạch, không chồng chéo, không trì trệ. Nếu có một khung pháp lý đồng bộ, ổn định và nhất quán, sẽ giúp các bộ, ngành triển khai nhiệm vụ dễ dàng hơn, tránh tình trạng “giẫm chân lên nhau” trong quá trình ra quyết định.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số trong quản lý, điều hành. Khi bộ máy vận hành dựa trên nền tảng số, việc phối hợp giữa các đơn vị sẽ nhanh chóng, hiệu quả hơn, giảm tình trạng “hành chính giấy tờ”, tiết kiệm thời gian và nguồn lực cho cả nhà nước lẫn doanh nghiệp, người dân.

Một điểm tôi thấy rất quan trọng nữa là nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức. Một bộ máy dù tinh gọn đến đâu nhưng nếu thiếu đội ngũ nhân sự đủ năng lực, tâm huyết thì cũng khó vận hành trơn tru. Theo đó, cần có chính sách đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên để cán bộ, công chức thích ứng với mô hình quản lý mới; có cơ chế đánh giá năng lực khách quan, công bằng, gắn với trách nhiệm và hiệu quả công việc, từ đó tạo động lực để đội ngũ cán bộ không ngừng nâng cao trình độ, kỹ năng.

Bộ Công Thương cũng chính thức vận hành bộ máy mới sau sắp xếp, tinh gọn, theo ông, Bộ Công Thương cần làm gì để tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong tăng trưởng 2 con số?

- PGS.TS Bùi Hoài Sơn: Bộ Công Thương là Bộ đóng vai trò xương sống trong nền kinh tế, những quyết sách, chính sách của Bộ không chỉ tác động trực tiếp đến doanh nghiệp và người lao động mà còn ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng, khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam trên trường quốc tế. Như vậy, việc tinh gọn, sắp xếp lại bộ máy theo Nghị định 40/2025/NĐ-CP là một dấu mốc quan trọng, giúp Bộ Công Thương hoạt động hiệu quả hơn, giảm sự cồng kềnh, chồng chéo trong chức năng, nhiệm vụ.

Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng đặt ra không ít thách thức, bởi khi bộ máy tinh gọn hơn, khối lượng công việc không giảm mà thậm chí còn yêu cầu cao hơn về năng lực quản lý, điều hành. Chính vì vậy, để tiếp tục giữ vững vai trò tiên phong và hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số, tôi cho rằng Bộ Công Thương cần tập trung vào một số giải pháp, cụ thể. Như, mạnh cải cách thể chế, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, bởi thể chế kinh tế là yếu tố then chốt quyết định sự phát triển của các ngành công nghiệp và thương mại.

Ngoài ra, kinh tế số không còn là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Bộ Công Thương cần đẩy nhanh ứng dụng công nghệ trong quản lý, phát triển các nền tảng thương mại điện tử, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc số hóa sản xuất, mở rộng thị trường trực tuyến. Thúc đẩy xuất khẩu, mở rộng thị trường quốc tế. Bộ Công Thương cần đóng vai trò dẫn dắt trong việc hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường quốc tế, giảm phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống và mở rộng sang những thị trường tiềm năng mới.

Đồng thời, Bộ Công Thương sau khi tinh gọn bộ máy cần có cơ chế làm việc linh hoạt, nhanh nhạy và hiệu quả hơn. Trong đó, việc đào tạo cán bộ có chuyên môn sâu, nâng cao kỹ năng điều hành trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu là điều cấp thiết.

Với những giải pháp trên, kỳ vọng Bộ Công Thương không chỉ tiếp tục giữ vững vai trò đầu tàu, tiên phong trong tăng trưởng kinh tế, mà còn giúp Việt Nam vươn lên mạnh mẽ hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu, hướng tới đạt được tốc độ tăng trưởng hai con số một cách bền vững.

Xin cảm ơn ông!