Từng bước xóa bỏ trợ cấp đối với năng lượng hóa thạch

CôngThương - Tăng trưởng xanh, xu thế toàn cầu trong bối cảnh biến đổi khí hậu, hướng tới nền kinh tế phảt thải thấp. Cải cách tài khóa với nhiên liệu hóa thạch được xem là bộ phận cấu thành của khung chính sách tăng trưởng xanh.

Cải cách tài khóa với nhiên liệu hóa thạch, một trong những nội dung được thống nhất cao ở phạm vi toàn cầu. Hội nghị APEC và G20 năm 2009, tại Rio +20 năm 2012, cũng nhận định, trợ cấp với năng lượng hóa thạch sẽ gây thiệt hại cho ngân sách, kém cạnh tranh khi giá năng lượng tăng cao…

Làm gì, làm thế nào? Những gợi ý chính sách cho lộ trình cải cách tài khóa với nhiên liệu hóa thạch, nội dung chính được bàn luận tại Hội thảo “Cải cách chinh sách tài khóa nhiên liệu hóa thạch và tăng trưởng xanh”, do Viện Hàn lâm Khoa học xã hội và nhân văn tổ chức ngày 10/12.

Theo bà Vũ Xuân Nguyệt Hồng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương, các quốc gia đang sử dụng ngày càng nhiều năng lượng hóa thạch, duy trì cường độ sử dụng năng lượng cao. Điều này tác động tiêu cực tới quá trình giảm phát thải CO2, gây biến đổi khí hậu toàn cầu.

Việt Nam đang hướng tới tăng trưởng xanh, thực hiện cải cách ngành năng lượng và từng bước xóa bỏ trợ cấp cho năng lượng hóa thạch. Các chiến lược quốc gia, như Chiến lược phát triển bền vững, Chiến lược ứng phó với biến đổi khí hậu, Chiến lược tăng trưởng xanh…, đều khẳng định chủ trương phát triển bền vững, từng bước tự do hóa thị trường năng lượng.

Chiến lược tăng trưởng xanh tập trung 3 trụ cột chính. Thứ nhất, giảm cường độ phát thải nhà kính. Thứ hai, xanh hóa sản xuất. Thứ ba, xanh hóa lối sống tiêu dùng bền vững.

Việt Nam đang từng bước mở cửa thị trường năng lượng, hình thành thị trường cạnh tranh. Độc quyền nhà  nước trong sản xuất và tiêu thụ năng lượng hóa thạch vẫn được duy trì, song đã từng bước xóa bỏ độc quyền doanh nghiệp trong sản xuất và tiêu thụ năng lượng hóa thạch.

Tuy nhiên, bà Nguyệt Hồng cho rằng, vẫn còn nhiều thách thức đối với cải cách ngành năng lượng và cải cách tài khóa năng lượng hóa thạch. Nhà nước vẫn duy trì nhiều dạng trợ cấp đối với năng lượng hóa thạch, cả dạng gián tiếp và trực tiếp.

Nhà nước đã áp dụng một số công cụ kinh tế gắn chi phí môi trường và xã hội vào giá năng lượng, ví dụ như thuế bảo vệ môi trường. Nhưng bà Nguyệt Hồng nói là “chưa đầy đủ”.

Ông Christophe Crepin- Trưởng phòng phát triển xã hội môi trường và nông thôn, khu vực Đông Á và Thái Bình Dương thuộc Ngân hàng Thế giới- cho rằng: Giá năng lượng thấp giả tạo sẽ khuyến khích tiêu thu năng lượng. Giá năng lượng hiệu quả là nền tảng định giá carbon.

Tuy nhiên, ông  Christophe Crepin cũng nói: “Giá năng lượng cần phải được củng cố bởi một mạng lưới an sinh xã hội vững chắc, được hỗ trợ bởi quá trình thiết lập giá minh bạch và được giảm thiểu bẳng việc giảm các chi phí khác, ví dụ, hiệu quả của các doanh nghiệp nhà nước”.

Hải Vân