Từ vóc dáng chiến sĩ trong hàng ngũ diễu binh đến chiến lược nâng tầm vóc Việt

Sự tiếp nối giữa quá khứ và hiện tại

Giữa hàng vạn video, hình ảnh đẹp về không khí rộn ràng của những buổi sơ duyệt diễu binh, diễu hành kỷ niệm Quốc khánh 2/9, một video ngắn nhưng đầy xúc động đã lan tỏa trên mạng xã hội. Trong thước phim ấy, một cụ bà trạc ngoài 80 tuổi, dáng người nhỏ bé, tay chống gậy, lọt thỏm giữa hàng ngũ những chiến sĩ trẻ cao lớn, rắn rỏi như một thông điệp về sự tiếp nối giữa quá khứ và hiện tại.

Ngược dòng lịch sử, chiều cao trung bình của người trưởng thành Việt Nam đo năm 1938 là nam 160 cm, nữ 151 cm. Tuy nhiên, sau thời kỳ chiến tranh 1946 - 1954, nhiều nhà khoa học đã ghi nhận thực tế đáng buồn là chiều cao của thanh niên giảm đi so với năm 1938. Cụ thể là chiều cao trung bình chỉ xê dịch ở mức 156,8 cm - 158,9 cm.

Nhìn cụ bà nhỏ bé, ta nhớ về một thế hệ đã bước qua chiến tranh, thiếu thốn trăm bề để giữ gìn từng tấc đất của quê hương. Đó là thế hệ chỉ cao chừng mét rưỡi, sức vóc gầy gò, bữa cơm đạm bạc với bo bo, sắn khô nhưng ý chí và tinh thần thì sừng sững như núi. Họ đã đi qua những tháng ngày gian khổ, băng rừng, vượt suối, gùi đạn, khi bụng đói, chân trần nhưng trái tim luôn rực lửa, bởi họ tin rằng "không có gì quý hơn độc lập, tự do". 

Từ những con người nhỏ bé ấy, dân tộc này đã đánh bại những đội quân viễn chinh hùng mạnh nhất, làm nên những chiến công hiển hách. Họ viết nên trang sử Cách mạng Tháng Tám 1945, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do và con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội. Họ làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu". Và cũng chính những con người đó bằng đại thắng mùa Xuân năm 1975 đã kết thúc cuộc trường chinh hơn một thế kỷ giành lại độc lập, thống nhất đất nước, kể từ khi Việt Nam bị thực dân xâm lược và chia cắt.

Khoảnh khắc hôm nay với cụ bà đứng giữa những người lính trẻ chính là cầu nối giữa hai thế hệ: Một thế hệ đã hy sinh để giữ lấy độc lập và một thế hệ đang trưởng thành trong hòa bình, được chăm lo, giáo dục, để trở thành nguồn lực cho khát vọng vươn mình.

Ngày nay, thế hệ trẻ Việt Nam lớn lên trong điều kiện y tế, dinh dưỡng, giáo dục và thể thao được đầu tư mạnh mẽ. Thành quả rõ rệt nhất là sự thay đổi về vóc dáng. Từ chiều cao trung bình chỉ 159,8 cm với nam và 150,5 cm với nữ vào năm 1985, theo Tổng điều tra dinh dưỡng quốc gia năm 2020, con số này đã đạt 168,1 cm với nam và 156,2 cm với nữ. 

Hành trình từ vóc dáng nhỏ bé đến sự cao lớn của người Việt hôm nay không tự nhiên mà có. Đó là thành quả của cả một chiến lược chăm lo cho thế hệ tương lai. Những chiến sĩ sinh đầu những năm 2000, cao trung bình 1m80, khỏe khoắn và tự tin trong hàng ngũ diễu binh là minh chứng rõ rệt cho thành quả của chiến lược phát triển con người mà Việt Nam kiên định theo đuổi trong suốt nhiều thập kỷ qua.

Chiến lược tầm vóc, nền móng cho thế hệ vươn mình

Hành trình nâng tầm vóc Việt vẫn là một cuộc marathon dài, hành trình ấy còn nhiều việc phải làm. Tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng vẫn tồn tại, đặc biệt ở trẻ em vùng nông thôn, miền núi. Bữa ăn học đường ở nhiều nơi chưa cân bằng, thậm chí chưa đủ năng lượng tối thiểu cho trẻ phát triển. Khoảng cách thể chất giữa các khu vực ngày càng rõ rệt, phản ánh sự bất bình đẳng trong tiếp cận dinh dưỡng, y tế và giáo dục thể chất.

Bên cạnh đó, nhận thức xã hội về chế độ dinh dưỡng khoa học và rèn luyện thể lực vẫn chưa đồng đều. Nhiều gia đình còn coi nhẹ tầm quan trọng của bữa ăn cân đối và thói quen vận động của trẻ. Những yếu tố này nếu không sớm được khắc phục sẽ trở thành rào cản khiến giấc mơ nâng tầm vóc Việt khó đạt đến kỳ vọng.

Nhật Bản từng có vóc dáng thấp bé nhưng từ năm 1954, quốc gia này đã ban hành Luật Dinh dưỡng học đường, thiết lập tiêu chuẩn dinh dưỡng và an toàn thực phẩm nghiêm ngặt cho trẻ em. Hơn nửa thế kỷ kiên trì với chiến lược ấy, hôm nay, người Nhật đã thay đổi. Họ cao lớn, khỏe mạnh, tự tin hội nhập và cạnh tranh sòng phẳng trên mọi đấu trường.  

Hàn Quốc cũng viết nên hành trình thay đổi ấn tượng. Năm 1960, khi nam giới chỉ cao trung bình 162 cm, thấp nhất châu Á, họ đã khởi động chính sách "2 ly sữa mỗi ngày" trong trường học. Sau 50 năm, chiều cao nam giới đã đạt 174 cm, nữ giới tăng từ 152 cm lên 162 cm. Đằng sau con số ấy là tầm nhìn quốc gia coi sức khỏe và thể lực của thế hệ trẻ là nền tảng để bứt phá.

Câu chuyện của Nhật Bản, Hàn Quốc chính là bài học quý cho Việt Nam. Thành tựu về tầm vóc hôm nay mới chỉ là bước khởi đầu. Để có một thế hệ trẻ khỏe mạnh, thông minh và giàu bản lĩnh, chúng ta cần một chiến lược bền vững hơn, kết hợp từ dinh dưỡng, y tế, giáo dục thể chất, thể thao học đường, đến nâng cao nhận thức của cộng đồng về chăm sóc sức khỏe và phát triển thể lực.

Con người là chủ thể của xã hội, là động lực của phát triển. Đầu tư cho thể lực, trí lực và tâm hồn của thế hệ trẻ là đầu tư cho tương lai dân tộc. Tổng Bí thư Tô Lâm trong bài viết "Tương lai cho thế hệ vươn mình" đã khẳng định: "Thể chất khỏe mạnh và bản lĩnh vững vàng cũng là điều kiện không thể thiếu để thế hệ trẻ có thể thích nghi và phát triển trong môi trường toàn cầu cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Một thế hệ thanh niên khỏe mạnh về thể chất sẽ đảm bảo nguồn lực lao động chất lượng cao, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước".

Phát triển vóc dáng, nâng cao sức khỏe không phải chỉ là chuyện của y tế hay giáo dục mà là chiến lược quốc gia, gắn với khát vọng vươn lên mạnh mẽ của dân tộc. Để hiện thực hóa khát vọng ấy, Việt Nam cần tiếp tục duy trì và đẩy mạnh chiến lược nâng tầm vóc với những giải pháp căn cơ và dài hạn. Đó là chính sách dinh dưỡng toàn diện, chuẩn hóa khẩu phần ăn, nâng cao chất lượng bữa ăn học đường. Đó là đẩy mạnh nghiên cứu y học, ứng dụng công nghệ trong theo dõi và đánh giá thể lực, từ đó có giải pháp tối ưu cho từng nhóm đối tượng. Cùng với đó, truyền thông nâng cao nhận thức xã hội về giá trị của dinh dưỡng, vận động và chăm sóc sức khỏe, để nâng tầm vóc trở thành ý thức chung của toàn dân.

Hành trình nâng tầm vóc Việt là hành trình kiến tạo tương lai. Vóc dáng cao lớn, trí tuệ vững vàng, bản lĩnh tự tin đó chính là hình ảnh của một thế hệ Việt vươn mình, viết tiếp khúc tráng ca của dân tộc, đưa đất nước sải bước mạnh mẽ, sánh vai với các cường quốc năm châu.

Dự thảo Nghị quyết về đột phá phát triển giáo dục quốc dân hiện đại; Nghị quyết về đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới đang được cho ý kiến. Đây là nghị quyết nền tảng, tạo nên chỉnh thể thống nhất về tư duy và hành động nhằm thực hiện đột phá chiến lược về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, trình độ cao.