Tranh luận gay gắt về "tăng trưởng dựa vào dầu thô" hay không

Ngày 25/5, Quốc hội thảo luận về kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước

Quốc hội sẽ dành 1,5 ngày để đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2017; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2018 (trong đó có kết hợp thảo luận cùng Báo cáo về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2017).

Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2017; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2018 cho thấy, thời gian qua kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định; lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 4 tháng năm 2018 tăng 2,8%; lạm phát cơ bản tăng 1,34%. Mặt bằng lãi suất ổn định; tín dụng tập trung cho sản xuất kinh doanh và các lĩnh vực ưu tiên với lãi suất giảm 0,5 - 1%. Tỷ giá, thị trường ngoại hối ổn định; dự trữ ngoại hối nhà nước đạt 63,5 tỷ USD... Một trong những “điểm sáng” của nền kinh tế đất nước được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đề cập là tăng trưởng kinh tế (GDP) quý I/2018 đạt 7,38%, cao nhất 10 năm qua.

Đồng tình với báo của Chính phủ là tăng trưởng đang giảm dần sự lệ thuộc vào khai thác dầu thô, năm 2017 công nghiệp khai khoáng vượt kế hoạch nhưng chỉ bằng trên 93% năm 2016. Tuy nhiên, đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) cho rằng, nếu khai thác dầu thô không vượt thêm 1,29 triệu tấn thì chúng ta sẽ không đạt được kết quả tăng trưởng kinh tế như trên. “1 triệu tấn dầu thô đóng góp 0,2 - 0,3 điểm tăng trưởng, nếu không khai thác vượt thêm 1,29 triệu tấn dầu thì tăng trưởng kinh tế năm 2017 chỉ đạt con số 6,4% - 6,6%”, ông Hàm nói. Vì vậy, mặc dù tăng trưởng vượt mục tiêu, nhưng tăng trưởng kinh tế không đạt được như kỳ vọng. Đây là khoảng lặng tăng trưởng 2017.

Không đồng tình với ý kiến này, đại biểu Trần Quang Chiểu (Nam Định) đưa ra con số dẫn chứng: Khai thác dầu thô năm 2016 là 15,2 triệu tấn, năm 2017 kế hoạch 13,28 triệu tấn và thực hiện 13,55 triệu tấn. Như vậy, riêng năm 2017 khai thác nhiều hơn kế hoạch khoảng 200.000 tấn; còn nếu so với năm 2016 thì năm 2017 khai thác ít hơn 1,643 triệu tấn. Như vậy là dầu thô đã tăng trưởng âm. Về than, năm 2016 khai thác 38,73 triệu tấn than, kế hoạch năm 2017 là 40,2 triệu tấn nhưng thực khai thác chỉ 38,2 triệu tấn. Do đó, không có chuyện tăng trưởng 2017 dựa vào dầu thô và các tài nguyên khác thuộc lĩnh vực khai khoáng. “Tại thảo luận tổ, tôi nói điều ấn tượng nhất là năm 2017 lần đầu tiên tăng trưởng không dựa vào khai thác tài nguyên”, ông Trần Quang Chiểu nói.

Thống nhất với ý kiến của đại biểu Trần Quang Chiểu, đại biểu Nguyễn Quang Dũng (Quảng Nam) dẫn con số: "Báo cáo 198 của Chính phủ năm 2017 cho thấy, tổng ngân sách thu 1.288.660 tỷ đồng, thu dầu thô 49.580 tỷ đồng, tỷ lệ 3,8%, tức đóng góp vào tổng thu là không lớn. Cách phát biểu của đại biểu Hàm dễ làm cử tri hiểu rằng tăng trưởng kinh tế năm 2017 là dựa vào dầu thô", ông Dũng nói.

Nếu xét về con số tăng trưởng giá trị, tổng thu tăng 76.480 tỷ, trong đó dầu tăng 11.280 tỷ đồng, tỷ lệ 14,75%. Theo đại biểu Nguyễn Quang Dũng, dầu thô tăng đóng góp vào phần tăng trưởng kinh tế nhưng không phải tăng trưởng kinh tế dựa chủ yếu vào dầu thô.

Trước ý kiến của hai đại biểu Trần Quang Chiểu (Nam Định) và đại biểu Nguyễn Quang Dũng (Quảng Nam), đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) nói, bản thân cũng thống nhất với báo cáo Chính phủ về việc đã giảm dần phụ thuộc vào khai thác khoáng sản, dầu thô trong tăng trưởng. “Tôi đánh giá cao Chính phủ vì chúng ta đã thoát dần tăng trưởng phụ thuộc dầu thô vì đây là của để dành, song bức tranh tăng trưởng cần nhìn nhận thực chất", ông Hàm nhấn mạnh.