TP. Hồ Chí Minh: Chùa Lá và hành trình gieo chữ nghĩa tình

Ẩn mình trong một con hẻm nhỏ trên đường Quang Trung (quận Gò Vấp cũ, nay là phường An Hội Tây, TP. Hồ Chí Minh), Chùa Lá từ lâu không chỉ là nơi tìm về sự thanh tịnh của nhiều Phật tử mà còn là chốn nương tựa của những mảnh đời khó khăn. Hơn 15 năm nay, một lớp học miễn phí đặc biệt âm thầm hoạt động tại đây, truyền tri thức và thắp lên hy vọng cho những học sinh nghèo, con em lao động nhập cư và cả những người từng phải dừng việc học vì hoàn cảnh.

Lớp học được khởi xướng bởi thầy Thích Nhuận Tâm, người từng trải qua tuổi thơ cơ cực ở Quảng Nam và quãng thời gian bươn chải tại Sài Gòn. Sau khi xuất gia và theo học ngành Ngữ văn tại Đại học Tổng hợp, thầy về dựng nên Chùa Lá Gò Vấp vào năm 1995. Khi ấy, chùa chỉ là căn nhà tranh tre nứa lá nằm bên bờ kênh Tham Lương. Dù thiếu thốn đủ bề, thầy vẫn dành tất cả tâm huyết để nơi đây trở thành mái nhà của những ai đang tìm cách vượt khó, vươn lên bằng tri thức.

Đến khoảng năm 2009, sau nhiều năm làm từ thiện, thầy bắt đầu nghĩ sâu hơn về giá trị lâu dài của việc giúp người. Theo thầy, cho một bữa cơm là tốt, nhưng giúp ai đó có kiến thức, có khả năng tự lập còn quý hơn. Thầy chia sẻ: “Bây giờ là thời hội nhập, nếu biết ngoại ngữ, cơ hội sẽ đến nhiều hơn”. Từng học ngoại ngữ và có điều kiện đi nhiều nơi, thầy càng hiểu rõ tầm quan trọng của việc học. “Phải có ngoại ngữ thì đất nước mình mới phát triển được”, thầy nói. Từ đó, lớp học miễn phí chính thức hình thành tại chùa.

Điều đặc biệt là các lớp học ở đây không chỉ miễn phí hoàn toàn mà còn có chất lượng giảng dạy rất tốt. Giáo viên là các giảng viên đại học, giáo viên giàu kinh nghiệm, cả người nước ngoài, đều đến với tâm thế tình nguyện, không nhận thù lao. Dù vậy, thầy vẫn dành chút kinh phí hỗ trợ xăng xe và nước uống như một cách thể hiện lòng biết ơn.

Khi số lượng học viên ngày càng đông, không đủ chỗ học, thầy sẵn sàng nhường khu chánh điện để các lớp tiếp tục diễn ra. Nhưng lớp học không chỉ dừng ở việc truyền đạt ngôn ngữ, mà còn dạy học viên cách ứng xử. Tất cả đều phải tuân thủ nguyên tắc “tiên học lễ, hậu học văn”. Khi giáo viên bước vào lớp, học viên phải đứng dậy chào, không phân biệt lớn nhỏ. “Hành động đó thể hiện sự tôn trọng với người dạy mình. Nếu mình không biết tôn trọng người có ân với mình thì sau này ra đời, người khác cũng khó mà tôn trọng lại”, thầy giải thích.

Mỗi học viên được đăng ký tối đa hai lớp ngoại ngữ trong sáu ngôn ngữ mà chùa đang giảng dạy. Các lớp kéo dài từ 7 giờ sáng đến 10 giờ tối mỗi ngày. Học viên nghỉ học phải báo lý do. Ai vắng không phép nhiều lần sẽ bị xóa tên. Tuy vậy, những trường hợp đặc biệt, như người học từ xa như Bình Dương, Đồng Nai, thường được thầy linh động cho học nhiều lớp hơn và hỗ trợ phần nào chi phí đi lại.

Không khí lớp học lúc nào cũng ấm cúng, rộn ràng. Mỗi người đến đây với một mục tiêu: có người học để thi, người chuẩn bị du học, người cần chứng chỉ ra trường… Dù khác nhau về hoàn cảnh và tuổi tác, nhưng họ gắn bó như một gia đình cùng học tập và chia sẻ.

Chị Mai An, 26 tuổi, xúc động kể: “Nếu không có lớp học này, em không biết đến bao giờ mới có thể quay lại việc học. Nhờ có thầy Tâm và các thầy cô, cuộc sống em thay đổi hẳn”.

Ông Nguyễn Văn Quang, 60 tuổi, đã nghỉ hưu nhưng vẫn đều đặn đến lớp. “Về hưu ở nhà cũng buồn. Con cháu toàn nói tiếng Anh mà mình chẳng hiểu gì, thấy cũng tức. Biết chùa có lớp học, tôi mạnh dạn đăng ký. Lúc đầu ngại vì lớn tuổi nhất lớp, nhưng các bạn và thầy cô ai cũng dễ thương, chỉ bài tận tình. Giờ tôi đã có thể nói chuyện đơn giản với cháu mình. Vui lắm. Đi học thấy mình còn có ích, còn theo kịp cuộc sống”.

Lớp học không chỉ dạy tiếng mà còn có cả kỹ năng sống, thuyết trình, lập trình cơ bản. Cuối tuần, chùa tổ chức ngoại khóa như trồng cây, làm đồ thủ công hay thuyết trình bằng tiếng Anh để học viên tự tin hơn.

Nhiều người sau khi học xong đã quay lại làm tình nguyện viên. Em Trà My – từng nghỉ học từ lớp 6 vì gia đình khó khăn – giờ đã là sinh viên ngành công tác xã hội. Em nói: “Nếu không có lớp học ở Chùa Lá, chắc em chỉ làm công nhân thôi. Thầy cô ở đây cho em dám mơ và dám thay đổi”.

Hiện lớp học còn mở rộng trên Facebook để hỗ trợ học viên ở xa, người đi làm bận rộn. Nhóm học tập hiện có hơn 4.000 thành viên, liên tục cập nhật lịch học và bài giảng. Đây là cách chùa thích ứng với cuộc sống hiện đại, mang tri thức đến gần hơn với mọi người.