Tổng cục Hải quan: Tăng cường đấu tranh chống buôn lậu hàng giả trong những tháng cuối năm 2024

Vừa qua, Tổng cục Hải quan đã ra văn bản số 4319/TCHQ-ĐTCBL (ngày 11/9) gửi đến Cục Điều tra chống buôn lậu, cũng như Cục hải quan các tỉnh, thành phố. Nội dung văn bản tập trung vào việc tăng cường công tác Kiểm soát chống buôn lậu hàng giả và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) trong những tháng cuối năm 2024.

Lực lượng hải quan kiểm tra hàng hóa theo quy định. (Nguồn ảnh: thanglong.chinhphu.vn)

Văn bản nêu rõ, trong 6 tháng đầu năm, toàn ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ xử lý 42 vụ việc liên quan đến vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng giả, trị giá tang vật ước tính 9,229 tỷ đồng.

Được biết, các loại hàng hóa vi phạm chủ yếu có nguồn gốc từ Trung Quốc, Thái Lan; thuộc các nhóm hàng phụ tùng ô tô, máy móc, thiết bị công nghiệp, đồ may mặc, thuốc lá. Các vụ việc vi phạm chủ yếu xảy ra trên địa bàn các tỉnh Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Bình, Tây Ninh, Bình Phước, An Giang, Bình Dương, Đồng Nai, Vũng Tàu và các Thành phố Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh.

Phương thức thủ đoạn vi phạm bao gồm việc lợi dụng việc phân luồng để qua khâu kiểm tra thực tế hàng hóa; khai sai, không khai báo trên tờ khai hàng hoá; lợi dụng thủ tục đơn giản để che dấu hành vi vận chuyển quá cảnh hàng giả mạo nhãn hiệu. Đặc biệt, một số đối tượng đã lợi dụng kẽ hở pháp luật để in ấn trên bao bì sản phẩm các cụm từ như “Technology of Japan” (công nghệ đến từ Nhật Bản), nhằm mục đích trốn tránh các cơ quan chức năng.

Tổng cục Hải quan nhận định, so với cùng kỳ năm 2023, công tác kiểm soát chống buôn lậu hàng giả, hàng xâm phạm quyên sở hữu trí tuệ năm 2024 từng bước được kiểm soát, song công tác này tại một số địa phương chưa phản ánh đúng tình hình thực tế. Theo Tổng cục Hải quan, có 4 nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên:

Thứ nhất, một số đơn vị hải quan địa phương chưa thực sự quan tâm dẫn đến công tácchỉ đạo về công tác chống buôn lậu hàng giả và xâm phạm quyền SHTT. Đây là một trong những nguyên nhân khiến cho kết quả công tác chống buôn lậu hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong 6 tháng đầu năm 2024 chưa đúng tình hình thực tiễn, và còn nhiều hạn chế.

Thứ hai, kỹ năng cũng như phương tiện kỹ thuật để hỗ trợ nhận điện hàng giả, hàng hoá giả mạo nhãn hiệu, xuất xứ,... đang là thách thức không nhỏ đối với cán bộ, công chức hải quan thực thi nhiệm vụ. Hệ thống pháp luật điều chỉnh trong lĩnh vực chống hàng giả và xâm phạm sở hữu trí tuệ cũng chưa đồng bộ, còn nhiều vướng mắc bắt cập.

Thứ ba, việc phối hợp trong chống buôn lậu hàng giả và xâm phạm quyền SHTT giữa các đơn vị nghiệp vụ thuộc Tổng cục và các đơn vị hải quan địa phương chưa hiệu quả và thực chất. Do đó, vẫn còn một số vụ việc đang kéo dài, chưa thống nhất trong việc áp dụng quy định của pháp luật, và thậm chí còn có hiện tượng đùn đẩy trách nhiệm xử lý trong các vụ việc liên quan đến hàng giả, hàng xâm phạm SHTT.

Thứ tư, công tác báo cáo theo quy định đối với các vụ việc liên quan đến hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tại một số đơn vị hải quan địa phương vẫn chưa chính xác, đầy đủ, làm phần nào ảnh hưởng đến công tác đánh giá, dự báo của Tổng cục.

Qua đó, để thực hiện có hiệu quả công tác chống buôn lậu hàng giả và hàng xâm phạm quyền SHTT trong những tháng cuối năm 2024, Tổng cục Hải quan yêu cầu Cục Điều tra chống buôn lậu và các Cục Hải quan tỉnh, thành phố thực hiện 5 nội dung trọng tâm sau:

Một là, rà soát, kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện các nội dung về kiểm soát chống buôn lậu hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT trong nửa đầu năm 2024 mà các đơn vị đã xây dựng. Đồng thời bổ sung điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tiễn tại địa bàn, trong đó tập trung vào lĩnh vực, địa bàn, loại hình xuất khâu, nhập khẩu trọng điểm như: xuất nhập khẩu kinh doanh, gia công sản xuất xuất khẩu, quá cảnh, vận chuyển độc lâp... có nguy cơ rủi ro cao vê buôn lậu hàng giả, hàng hoá giả mạo nhãn hiệu, gian lận xuất xứ,...để có biện pháp phòng ngừa, phát hiện xử lý kịp thời, hiệu quả.

Hai là, tăng cường công tác thu thập thông tin, nắm chắc tình hình địa bàn; triển khai áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan để kiểm tra, kiểm soát chặt chế hàng hóa xuất nhập khẩu, hành lý, phương tiện xuất nhập cảnh theo các tuyến, địa bản, mặt hàng, đối tượng trọng điểm. Đồng thời tập trung vào các mặt hàng trọng điểm như: quần áo, giày dép túi xách,.. giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng: máy móc, thiết bị tạo tài sản cô định, linh kiện điện tử, đồ gia dụng; phụ tùng ô tô, xe máy, gỗ và các sản phẩm gỗ,.. để gia công, sản xuất xuất khâu có dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu, gian lận xuất xứ nhằm mục đích buôn lậu, trốn thuế.

Ba là, phát huy tốt vai trò, trách nhiệm người đứng đầu trong việc kiểm tra, chỉ đạo công tác chống buôn lậu hàng giả và bảo vệ quyền SHTT tại các địa bàn trọng điểm như tỉnh Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Bình, Tây Ninh, Bình Phước, An Giang, Bình Dương, Đồng Nai, Vũng Tàu và các Thành phố Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh. Yêu cầu đảm bảo thực chất, hiệu quả trên cơ sở xác định rõ loại hình, mặt hàng, đối tượng trọng điểm, phân công giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị, xác định trách nhiệm cá nhân trong công tác chống buôn lậu hàng giả và bảo vệ quyền SHTT. Kiểm soát tốt tình hình, không để xảy ra các vụ việc nổi cộm, hình thành đường dây, ổ nhóm phức tạp, gây bức xúc, để dư luận quan tâm.

Bốn là, các Cục Hải quan địa phương chỉ đạo các Chi cục, Đội Kiểm soát hải quan phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nghiệp vụ thuộc Cục Điều tra chống buôn lậu trong công tác tiếp nhận thông tin, trao đổi nghiệp vụ và xử lý đối với các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật liên quan đến hàng giả và xâm phạm quyền SHTT. Đồng thời hủ trì kiểm tra, xử lý các vụ việc vi phạm pháp luật thuộc lĩnh vực trên đảm bảo chặt chẽ, đúng trình tự thủ tục của pháp luật, không để kéo đài hoặc đùn đây, né tránh.

Năm là, chấn chỉnh việc thực hiện báo cáo để đảm bảo số liệu thống kê chính xác, kịp thời theo quy định; cập nhật những phương thức, thủ đoạn mới về buôn lậu hàng giả, hàng xâm phạm về sở hữu trí tuệ để phục vụ công tác dự báo, chỉ đạo của lãnh đạo Tổng cục.

Cục Điều tra chống buôn lậu và Cục hải quan các tỉnh, thành phố được yêu cầu thực hiện nghiêm túc, quán triệt các nội dung trên.