Tinh hoa đường phèn xứ Quảng

Cùng với mạch nha, kẹo gương, đường phèn là một trong những đặc sản của tỉnh Quảng Ngãi. Với công dụng tốt cho sức khỏe, đường phèn được nhiều người yêu thích.
Quảng Nam lần đầu tiên tổ chức Lễ hội văn hóa ẩm thực xứ Quảng Khai mạc Lễ hội văn hóa ẩm thực xứ Quảng lần thứ 1

Dư vị ngày xưa đọng lại

Đường phèn là loại đường được kết tinh thành đường ở dạng kết tinh trong suốt, tựa như những thỏi thạch anh, với nhiều hạt đường hình lập thể. Khi ăn, thới đường phèn vỡ ra, giòn tan, vị ngọt thanh, thẩm dịu vào đầu lưỡi.

Nghề làm đường phèn xuất phát từ xã Nghĩa Dõng, TP. Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. Thời kỳ vàng son của nghề, đường phèn là sản vật quý, được chọn làm cống phẩm hoàng triều. Theo lời kể của các cụ cao niên trong xã, nghề chế biến đường phèn rất kỳ công, vì vậy được liệt kê vào món ăn xa xỉ, chỉ dành cho những gia đình giàu có lúc bấy giờ.

Đường phèn Quảng Ngãi
Đường phèn là sản phẩm hầu như ai tới xứ Quảng đều mua làm quà. Ảnh: Bùi Thanh Trung

Ngày nay, ở Nghĩa Dõng vẫn còn một số gia đình gìn giữ nghề truyền thống, trong số đó phải nhắc đến lò đường của vợ chồng ông Đồng Văn Chính (năm nay 70 tuổi, ở thôn 2, xã Nghĩa Dõng) - chủ cơ sở đường phèn thủ công Bằng Lắm.

Theo lời kể của ông Chính, từ nhỏ ông đã được xem ông nội nấu đường từ mật mía, mùi thơm mật mía dường như nồng nàn cho đến tận bây giờ, và chính sự hấp dẫn của thứ quà quê đã khiến ông yêu thích, gắn bó với nghề tới nay.

Ông Chính cho biết thêm, đường phèn vàng được làm 100% từ đường nguyên chất, không qua bất kỳ công đoạn tẩy nào. Nguồn nguyên liệu để làm đường phèn được cung cấp từ chính các cơ sở ở vùng đất này. Có lẽ bởi thổ nhưỡng đất ở Quảng Ngãi làm cho cây mía có chất lượng đường tốt hơn ở những nơi khác, đặc biệt vào vụ tháng Ba lượng đường trong mía cao hơn những mùa khác. Đây cũng là một trong những lý do khiến đường phèn Quảng Ngãi có hương vị đặc trưng riêng không đâu sánh được.

Tinh hoa đường phèn xứ Quảng

Đường phèn được làm hoàn toàn thủ công. Ảnh: Bùi Thanh Trung

Cùng với đường phèn vàng, gia đình ông Chính còn có đường phèn kết tinh. Đường kết tinh chế biến cầu kỳ hơn bằng cách pha loãng đường cát với lượng nước nhất định, rồi cho vôi, trứng gà vào lọc tạp chất, làm dịu vị ngọt, gia tăng hương vị. Sau đó hỗn hợp này được đun nóng với lửa nhỏ. Nước gần cạn lại tiếp tục đổ thêm nước vào đun. Người thợ bằng kinh nghiệm, canh độ đường chín tới, rồi đồ vào thùng, chờ 7-10 ngày để đường kết tinh. Sau đó, tách mật lấy đinh (tinh đường phèn), dập vỡ mang đi phơi. Cuối cùng là phân loại, dồn đường thành các bao, chuyển tới người tiêu dùng.

Trong y học, đường phèn có nhiều công dụng do tính thổ nên tốt cho tỳ vị, giúp chống lão hóa, kích thích sản sinh các tế bào mới, tăng cường miễn dịch; có thể kết hợp ngâm đường phèn cùng mật ong, chanh đào dùng cho trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi khi thời tiết thay đổi; có tác dụng bổ phế.

Ngoài ra, đường phèn còn được các bà nội trợ sử dụng làm gia vị để chế biến nhiều món ăn, pha chế đồ uống. Đặc biệt, đường phèn thích hợp dùng để làm các món chè, nhiều món ăn tốt cho sức khỏe, giúp điều hòa khí huyết như: Tắc (quất) ngâm đường phèn, lê chưng đường phèn, nấu cao long nhãn...

Chính bởi nhiều giá trị bổ ích nên đường phèn là đặc sản nổi tiếng của tỉnh Quảng Ngãi. Du khách mỗi khi đến Quảng Ngãi ít nhiều đều chọn mua đường phèn làm quà.

Nâng cao giá trị nhờ OCOP

Theo ông Chính, cơ sở sản xuất đường phèn của gia đình ông trước đây chủ yếu tiêu thụ ở trong tỉnh, cung cấp cho các cơ sở làm dịch vụ du lịch, quầy bán hàng đặc sản vùng miền. Tuy nhiên, từ khi triển khai chương trình OCOP (mỗi xã một sản phẩm) thì đường phèn của xã Nghĩa Dõng được chọn làm sản phẩm đặc trưng.

Nhờ đó, cơ sở sản xuất của gia đình ông Chính được các cấp chính quyền hỗ trợ rất nhiều, như hướng dẫn làm thủ tục để được cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP, tham gia các hội chợ, quảng bá xúc tiến, triển lãm sản phẩm, đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử…

Tinh hoa đường phèn xứ Quảng
Năm 2021, sản phẩm đường phèn Bằng Lắm được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao

Năm 2021, sản phẩm đường phèn Bằng Lắm được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao. Hiện nay, sản phẩm đường phèn Bằng Lắm của gia đình ông Chính được tiêu thụ trên khắp cả nước, với sản lượng gần 1 tấn/ngày, giá bán dao động từ 32 - 35 nghìn đồng/kg. Bên cạnh đó, cơ cở sản xuất của gia đình ông còn tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 8 lao động địa phương, với mức thu nhập từ 6-8 triệu đồng/tháng.

Trên địa bàn xã Nghĩa Dõng hiện có 4 cơ sở chế biến đường phèn, đường phổi truyền thống. Ngoài gia đình ông Chính, địa phương vẫn tiếp tục hỗ trợ các hộ còn lại hoàn thiện thủ tục để được công nhận sản phẩm OCOP, hướng tới tạo sự liên kết sản xuất và làm thủ tục để đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, quảng bá thương hiệu đường phèn Quảng Ngãi đến với người tiêu dùng trong, ngoài nước.

Đường phèn làm hoàn toàn thủ công, là loại đặc sản nổi tiếng của Quảng Ngãi, tuy nhiên theo hướng dẫn của bà con làm nghề, để mua được loại đường tốt cần lưu ý chọn loại đường có những sợi chỉ còn dính trong đó. Bởi đây là nơi để đường bám vào và kết tinh nên đó mới là loại đường phèn chính gốc. Khi chọn cũng cần để ý đường phèn có nhiều kích thước khác nhau là loại không dùng phụ gia hay phụ phẩm nào, còn những viên đều đẹp đa phần đã qua xử lý công nghiệp. Nếu muốn đảm bảo dưỡng chất của đường phèn nên chọn loại có màu vàng, do chưa trải qua quá trình lọc tạp chất vì vậy đường vẫn giữ được nguyên vẹn dưỡng chất.

Tinh hoa đường phèn xứ Quảng
Nghề làm đường phèn Nghĩa Dõng dần bị mai một. Ảnh: Bùi Thanh Trung

Trải qua những thăng trầm của lịch sử và mưu toan cuộc sống, nghề làm đường phèn Nghĩa Dõng đã dần bị mai một, không còn nhiều người theo nghề này nữa. Tuy nhiên, với ông Chính cũng như mấy gia đình còn lại thì đó không chỉ là nghề cha truyền con nối mà là sự yêu mến, gắn bó, muốn giữ gìn tinh hoa của nghề làm đường phèn. Và họ mong ước một ngày nào đó, món quà quê bình dị này được hiện diện ở mọi miền Tổ quốc cũng như đâu đó trên thế giới.

Như Hoàng
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: tỉnh Quảng Ngãi

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Tăng cơ hội tiêu thụ hàng Việt tại hệ thống phân phối hiện đại

Tăng cơ hội tiêu thụ hàng Việt tại hệ thống phân phối hiện đại

Hệ thống MM Mega Market dự báo tiếp tục mở rộng kênh bán lẻ tại Việt Nam, mở ra cơ hội tiêu thụ nội địa và xuất khẩu sang Thái Lan cho hàng Việt.
562 doanh nghiệp đạt nhãn hiệu chứng nhận Hàng Việt Nam chất lượng cao 2025

562 doanh nghiệp đạt nhãn hiệu chứng nhận Hàng Việt Nam chất lượng cao 2025

Có 562 doanh nghiệp chính thức đạt nhãn hiệu chứng nhận Hàng Việt Nam chất lượng cao 2025 do người tiêu dùng bình chọn.
Thanh Hóa đẩy mạnh sản phẩm OCOP ra thị trường quốc tế

Thanh Hóa đẩy mạnh sản phẩm OCOP ra thị trường quốc tế

Đến nay tỉnh Thanh Hóa có 610 sản phẩm OCOP đạt từ 3 đến 5 sao, Thanh Hóa sẽ đẩy mạnh xúc tiến đầu tư để đưa các sản phẩm OCOP ra thị trường quốc tế.
Tây Ninh: Thêm 6 sản phẩm được công nhận OCOP 4 sao

Tây Ninh: Thêm 6 sản phẩm được công nhận OCOP 4 sao

Hội đồng đánh giá và phân hạng sản phẩm OCOP tỉnh Tây Ninh vừa họp đánh giá và công nhận thêm 6 sản phẩm đạt OCOP 4 sao.
Bà Rịa - Vũng Tàu: Nâng tầm giá trị của sản phẩm OCOP

Bà Rịa - Vũng Tàu: Nâng tầm giá trị của sản phẩm OCOP

Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng kênh tiêu thụ, đa dạng hình thức quảng bá để sản phẩm OCOP đến gần hơn với người tiêu dùng.

Tin cùng chuyên mục

Chùm ảnh: Phiên chợ sản phẩm OCOP - đặc sản địa phương

Chùm ảnh: Phiên chợ sản phẩm OCOP - đặc sản địa phương

Phiên chợ thúc đẩy việc kết nối giữa các đơn vị sản xuất, nhà phân phối và người tiêu dùng thông qua việc trưng bày và giao dịch các sản phẩm OCOP, đặc sản.
Bà Rịa-Vũng Tàu: Thêm 20 sản phẩm OCOP phân hạng 4 sao

Bà Rịa-Vũng Tàu: Thêm 20 sản phẩm OCOP phân hạng 4 sao

Ngày 17/1, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã tổ chức Hội nghị đánh giá, phân hạng cho 20 sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh năm 2024.
Nước mắm Lê Gia đạt chứng nhận OCOP 5 sao quốc gia

Nước mắm Lê Gia đạt chứng nhận OCOP 5 sao quốc gia

Nước mắm Lê Gia - cốt đặc biệt 40N của Công ty TNHH Thực phẩm & TMDV Lê Gia (Mắm Lê Gia) vừa đạt chứng nhận OCOP 5 sao quốc gia.
Đà Nẵng: Người lao động háo hức đi Chợ Tết Công đoàn

Đà Nẵng: Người lao động háo hức đi Chợ Tết Công đoàn

Chợ Tết Công đoàn Đà Nẵng 2025 có quy mô gần 80 gian hàng cung cấp các sản phẩm tiêu dùng thiết yếu dịp Tết với mức giả giảm từ 5 – 50% so với giá thị trường.
Lan toả tinh thần sản xuất, phân phối thực phẩm an toàn

Lan toả tinh thần sản xuất, phân phối thực phẩm an toàn

Từ một chương trình được phát động bởi TP Hồ Chí Minh, Tick xanh trách nhiệm đã lan toả tinh thần sản xuất, phân phối thực phẩm an toàn đến nhiều địa phương.
Bộ Công Thương tăng cường thực hiện Cuộc vận động

Bộ Công Thương tăng cường thực hiện Cuộc vận động 'Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam'

Năm 2024, Bộ Công Thương đã triển khai nhiều giải pháp nhằm thực hiện Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, mang lại hiệu quả thiết thực.
Đà Nẵng: Phiên chợ kết nối sản phẩm OCOP năm 2024

Đà Nẵng: Phiên chợ kết nối sản phẩm OCOP năm 2024

Phiên chợ kết nối sản phẩm OCOP năm 2024 đẩy mạnh kết nối, quảng bá sản phẩm OCOP do hội viên phụ nữ TP. Đà Nẵng, Quảng Nam và Thừa Thiên Huế kinh doanh.
180 gian hàng tham gia Phiên chợ đặc sản, thủ công mỹ nghệ, OCOP

180 gian hàng tham gia Phiên chợ đặc sản, thủ công mỹ nghệ, OCOP

Phiên chợ đặc sản, hàng quà tặng, thủ công mỹ nghệ, OCOP được diễn ra từ ngày 25 - 29/12, tại Quảng trường Trung tâm thương mại Royal City (Hà Nội).
Quảng Nam: Có 479 sản phẩm được công nhận là sản phẩm OCOP

Quảng Nam: Có 479 sản phẩm được công nhận là sản phẩm OCOP

Sau 7 năm triển khai Chương trình OCOP, tỉnh Quảng Nam đã có 479 sản phẩm của 376 chủ thể được công nhận là sản phẩm OCOP.
Tập trung đầu tư để sản phẩm OCOP Quảng Bình khẳng định được thương hiệu

Tập trung đầu tư để sản phẩm OCOP Quảng Bình khẳng định được thương hiệu

Các sản phẩm OCOP của Quảng Bình được sở, ngành địa phương đánh giá đã đầu tư ứng dụng khoa học - công nghệ mới vào sản xuất để dần khẳng định thương hiệu.
Đà Nẵng: Sản phẩm OCOP đổi mới mẫu mã bao bì vào cao điểm mùa hàng Tết

Đà Nẵng: Sản phẩm OCOP đổi mới mẫu mã bao bì vào cao điểm mùa hàng Tết

Các sản phẩm OCOP TP. Đà Nẵng đang vào cao điểm mùa hàng Tết Nguyên đán Ất Tỵ. Ngoài đa dạng sản phẩm, nhiều cơ sở còn đầu tư đổi mới mẫu mã bao bì bắt mắt.
Bài cuối - Giải pháp đưa Chương trình OCOP phát triển bền vững

Bài cuối - Giải pháp đưa Chương trình OCOP phát triển bền vững

Báo Công Thương đã trao đổi với Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Lê Đức Giang về những giải pháp nhằm thúc đẩy Chương trình OCOP phát triển bền vững.
Nhận diện các thương hiệu OCOP tại Thanh Hóa: Bài 3- Những bất cập trong triển khai thực hiện Chương trình OCOP

Nhận diện các thương hiệu OCOP tại Thanh Hóa: Bài 3- Những bất cập trong triển khai thực hiện Chương trình OCOP

Sau 6 năm triển khai, Chương trình OCOP ở Thanh Hóa đã đạt nhiều kết quả, nhưng vẫn còn không ít bất cập, khiến chương trình OCOP chưa phát huy hết tiềm năng.
Bài 2 - Nâng sao đếm số, nhiều OCOP đứng trước nguy cơ

Bài 2 - Nâng sao đếm số, nhiều OCOP đứng trước nguy cơ ''chết yểu''

Nâng sao, đếm số sản phẩm OCOP thực hiện theo phong trào khiến nhiều sản phẩm OCOP bị ''hụt hơi'' trong cuộc đua trụ hạng, gây lãng phí ngân sách Nhà nước.
AEON Việt Nam đồng hành cùng tuần lễ hàng Việt và kết nối doanh nghiệp

AEON Việt Nam đồng hành cùng tuần lễ hàng Việt và kết nối doanh nghiệp

AEON Việt Nam khai mạc “Tuần lễ Triển lãm sản phẩm Doanh nghiệp Việt” và “Chương trình Kết nối Doanh nghiệp đưa hàng vào chuỗi siêu thị AEON năm 2024
Nhận diện các thương hiệu OCOP tại Thanh Hóa: Bài 1- OCOP, làn gió mới trong phát triển kinh tế nông thôn

Nhận diện các thương hiệu OCOP tại Thanh Hóa: Bài 1- OCOP, làn gió mới trong phát triển kinh tế nông thôn

Sau 6 năm triển khai, Chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP đã mang lại nguồn lợi về kinh tế, thu nhập bền vững cho người nông dân tỉnh Thanh Hóa.
Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam: Khẳng định sự vươn mình của hàng Việt

Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam: Khẳng định sự vươn mình của hàng Việt

Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam đã được triển khai 15 năm, mang lại hiệu quả tích cực trong việc khẳng định sự vươn mình của hàng Việt.
Doanh nghiệp Thái Bình tích cực sản xuất, quảng bá hàng Việt Nam

Doanh nghiệp Thái Bình tích cực sản xuất, quảng bá hàng Việt Nam

Thực hiện Cuộc vận động 'Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam', các doanh nghiệp Thái Bình đã tích cực sản xuất, quảng bá hàng Việt Nam.
Cà phê Bích Thao Sơn La tiếp tục đạt OCOP 5 sao

Cà phê Bích Thao Sơn La tiếp tục đạt OCOP 5 sao

Trong số 3 sản phẩm công nhận lại sản phẩm OCOP cấp quốc gia năm 2024, tỉnh Sơn La có sản phẩm cà phê bột nguyên chất của HTX Cà phê Bích Thao.
Cuộc vận động

Cuộc vận động 'Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam' có ý nghĩa sâu sắc với doanh nghiệp sản xuất

Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”có ý nghĩa sâu sắc, tầm quan trọng lâu dài với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp và nền sản xuất.
Mobile VerionPhiên bản di động