Tinh hoa đồng bào dân tộc thiểu số vượt núi ra thế giới

Từ những bản làng ẩn mình nơi lưng chừng núi, những sản vật đồng bào dân tộc thiểu số mang linh hồn của đại ngàn như trà hoa vàng, chè Shan tuyết, thổ cẩm, mắc ca… đã không còn bó hẹp trong phiên chợ bản. Giờ đây, những tinh hoa của núi rừng này đang rảo bước trên hành trình hội nhập, không chỉ đến với phố thị, mà còn băng qua biên giới, gõ cửa những thị trường khó tính nhất trên thế giới.

Hội chợ các sản phẩm OCOP xuất khẩu 2025 – VIETNAM OCOPEX 2025 tổ chức từ ngày 1 đến 3/8/2025 đã quy tụ hàng trăm sản phẩm đặc sắc từ khắp các vùng miền, đặc biệt là khu vực dân tộc thiểu số và miền núi. Những sản phẩm được làm ra bằng bàn tay mộc mạc và tấm lòng kiên cường của bà con vùng cao, nay đang trở thành hàng hóa xuất khẩu mang giá trị kép: vừa kinh tế, vừa văn hóa. Quan trọng hơn cả, đó là lời khẳng định đầy bản lĩnh: bà con đồng bào dân tộc thiểu số hoàn toàn có thể làm chủ cuộc chơi hội nhập, bằng chính bản sắc của mình.

Hội chợ với chủ đề “Tinh hoa truyền thống Việt vươn ra thế giới” được tổ chức trong khuôn khổ Chương trình xúc tiến thương mại quốc gia, do Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp cùng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND thành phố Hà Nội và các tổ chức quốc tế. Sự kiện quy mô toàn quốc này không chỉ tôn vinh giá trị nông sản Việt, mà còn mở ra kênh xuất khẩu bền vững cho các sản phẩm đặc sản vùng miền, nhất là những sản phẩm mang hồn cốt của đồng bào dân tộc thiểu số.

Điểm mới nổi bật của kỳ hội chợ năm nay là sự tích hợp nền tảng số, cho phép sản phẩm OCOP tiếp cận thị trường quốc tế thông qua giao dịch trực tuyến, kết nối với hàng chục đối tác toàn cầu. Hội chợ còn thu hút sự tham gia của các đại sứ, hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài, nhà nhập khẩu, các kênh phân phối hiện đại – góp phần khẳng định vị thế của sản phẩm truyền thống Việt Nam trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Trong số hàng trăm chủ thể OCOP góp mặt tại hội chợ, nhiều doanh nghiệp từ vùng núi phía Bắc đã vươn lên mạnh mẽ nhờ sự hỗ trợ đúng lúc từ chính quyền địa phương và các chương trình xúc tiến thương mại. Tiêu biểu là Trà hoa vàng Quy Hoa, sản phẩm OCOP 5 sao đến từ vùng cao Quảng Ninh. Không chỉ phát triển vùng nguyên liệu hữu cơ, doanh nghiệp còn liên kết thu mua từ bà con dân tộc thiểu số, tạo sinh kế bền vững và hướng tới xuất khẩu chính ngạch sang các thị trường như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Đông. Tuy nhiên, đại diện doanh nghiệp cũng kiến nghị cần thêm sự hỗ trợ về công nghệ chế biến sâu và các chính sách thúc đẩy tiêu thụ bền vững cho sản phẩm OCOP miền núi.

“Ngay từ khi bắt đầu, chúng tôi đã được hỗ trợ giống, vốn và đặc biệt là kết nối giao thương trong và ngoài nước. Hội chợ lần này thực sự rất quy mô, có sự tham gia của các sàn thương mại điện tử, công nghệ số và cơ hội mở rộng thị trường. Điều đó rất quý với những doanh nghiệp OCOP ở vùng cao như chúng tôi”, ông Lê Đức Anh, Giám đốc phát triển sản phẩm Trà hoa vàng Quy Hoa cho biết.

Là người con dân tộc Nùng, sinh ra và lớn lên giữa vùng nguyên liệu hoa hồi Tràng Định, bà Trần Thị Thu Lan, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất dịch vụ nông lâm sản Bản Quyền (Hợp tác xã Bản Quyền) ở xã Tràng Định (Lạng Sơn) đã biến từng bông hoa hồi thành những sản phẩm OCOP 5 sao như trà túi lọc, muối ngâm chân, gối thảo dược.
Không chỉ làm thương hiệu, Hợp tác xã Bản Quyền còn giúp bà con thoát khỏi cảnh bán thô giá rẻ, tăng thu nhập gấp nhiều lần và đưa hình ảnh hoa hồi vùng cao Lạng Sơn vươn tới các hội chợ quốc tế, trong đó có các hội chợ, triển lãm tại châu Âu.

Đến với Hội chợ OCOP xuất khẩu 2025, gian hàng hoa hồi Tràng Định, một trong những điểm nhấn độc đáo, thu hút nhiều khách trong và ngoài nước tìm hiểu, mua bán sản phẩm và kết nối hợp tác. Đây không chỉ là dịp để giới thiệu đặc sản Lạng Sơn đến bạn bè quốc tế, mà còn là cơ hội mở rộng thị trường, kết nối với các kênh phân phối lớn trong và ngoài nước. Qua đó, tạo thêm đầu ra ổn định, nâng cao giá trị sản phẩm và cải thiện thu nhập cho bà con dân tộc Nùng vùng nguyên liệu hoa hồi. Song song với đó, đây cũng là dịp để Hợp tác xã này có cơ hội gặp gỡ và đề xuất, kiến nghị với các Bộ ngành để đầu ra cho sản phẩm thuận lợi hơn.

“Khó khăn hiện nay là chúng tôi đang sản xuất trên đất nông nghiệp cũ, không đủ điều kiện để xây dựng nhà máy đạt chuẩn xuất khẩu. Đã có đơn hàng từ Dubai, nhưng tôi chưa dám ký vì chưa có cơ sở chế biến đủ điều kiện kiểm định Halal. Mong muốn lớn nhất của tôi lúc này là được chính quyền hỗ trợ nhanh chóng chuyển đổi đất để xây dựng nhà máy đạt chuẩn, làm bài bản từ gốc để có thể xuất khẩu chính ngạch mà không lo vướng mắc sau này”, bà Trần Thị Thu Lan, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất dịch vụ nông lâm sản Bản Quyền, Tràng Định chia sẻ.

Từ những đỉnh núi cheo leo tới những sàn giao dịch quốc tế, hành trình của sản phẩm OCOP vùng cao không chỉ là câu chuyện làm kinh tế. Đó còn là hành trình gìn giữ tri thức bản địa, khơi dậy nội lực cộng đồng, và quan trọng nhất, khẳng định rằng đồng bào dân tộc thiểu số hoàn toàn có thể làm chủ chuỗi giá trị, vươn ra thế giới bằng chính đôi tay và bản sắc của mình.

Hội chợ các sản phẩm OCOP xuất khẩu 2025 – VIETNAM OCOPEX 2025 khép lại, nhưng cánh cửa thị trường vẫn đang rộng mở. Mỗi sản phẩm rời gian hàng hôm nay mang theo hy vọng của cả bản làng, hy vọng về một tương lai không còn cảnh “bán rẻ, làm thuê”, mà thay vào đó là những thương hiệu bản địa có tên trên bản đồ xuất khẩu, có chỗ đứng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Chỉ khi sản vật vùng cao được thế giới trân trọng như chính người làm ra nó thì đó mới là thành công trọn vẹn của chương trình. Cũng chính khi ấy, hội nhập không còn là giấc mơ của miền xuôi, mà trở thành con đường có thật, bắt đầu từ từng nương hồi, sợi thổ cẩm, búp trà cổ thụ nơi rẻo cao đất Việt.