Tin Khu Vực 
CôngThương - Sản phẩm giả và các chiêu tiêu thụ
Nếu như trước kia, hàng giả tiêu thụ ở thị trường nông thôn miền núi chủ yếu là mặt hàng tiêu dùng phổ biến như: Mì chính, bánh kẹo, rượu, bia, dầu gội, xà phòng… thì 2 năm trở lại đây đã xuất hiện thêm các loại thực phẩm đông lạnh không rõ xuất xứ, đã quá hạn sử dụng như: Gà, cá, thịt bò đông lạnh, cá biển…
Tinh vi hơn, với những mặt hàng ít phổ biến như thuốc bảo vệ thực vật, thực phẩm chức năng, các đồ gia dụng như xoong nồi, bếp gas, bếp từ…, các đối tượng buôn bán đã vào tận các bản, làng mời chào, tặng quà để thu hút bà con quan tâm. Với những lời quảng cáo ngọt ngào, thổi phồng các chức năng, công dụng của sản phẩm; đặc biệt là việc tấn công vào tâm lý thích quà tặng của nhiều bà con, rất nhiều sản phẩm đã được bán với giá “trên trời”, khi bà con sử dụng thấy không như quảng cáo thì những kẻ bán hàng đã “cao chạy xa bay”.
Là người trực tiếp tham gia xử lý các vụ việc này, Phó đội trưởng Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 2 Mai Sơn (Sơn La) Trịnh Xuân Vĩnh cho biết: Phổ biến thời gian gần đây là hiện tượng đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức cá nhân mang hàng vào xã quảng cáo tiếp thị bán hàng nhưng lại là các mặt hàng cấm (đồ chơi trẻ em); mặt hàng quảng cáo là thực phẩm chức năng của Mỹ, nhưng bóc ra bên trong lại của Trung Quốc; hay 1 số sản phẩm có xuất xứ nước ngoài nhưng không có tem nhãn phụ bằng tiếng Việt như quy định. Có những vụ việc được bà con thông báo kịp thời, sau khi xem xét, đội đã yêu cầu người bán hàng phải trả lại bà con số tiền mua hàng lên tới hơn 20 triệu đồng.
Điều đáng lo ngại là không ít trường hợp, các đối tượng bán thực phẩm chức năng không rõ xuất xứ bằng cách nào đó đã xin được giấy giới thiệu từ các ban, ngành trên huyện giới thiệu xuống, khiến cho không chỉ bà con mà ngay cả hội phụ nữ, đoàn thanh niên, hội cựu chiến binh… cũng trở thành nạn nhân, tiếp tay cho các hành vi gian dối này.
Với chức năng kiểm tra, kiểm soát hàng hóa lưu thông trên thị trường, nhưng nhiều trường hợp QLTT ở các tỉnh miền núi cũng trở tay không kịp. Câu chuyện ông Ngô Mạnh Phượng - Đội trưởng Đội QLTT số 3 Mộc Châu (Sơn La) là một ví dụ. Ông Phượng cho biết, các chợ ven sông như: Quang Minh, Chiềng Yên, Quý Hướng, Suối Vàng, Liên Hòa, Song Của… ở các huyện Vân Hồ, Mộc Châu (Sơn La), người bán hàng thường tập kết hàng trên các thuyền, sau đó khoảng 4 - 5 giờ chiều thì cập bờ, dựng lều bạt lên, sáng mai bán đến 9 -10 giờ sáng thì lại lên thuyền xuôi sông đi các chợ khác. Hàng hóa được mang bán trên các chợ, ngoài một số ít rau, củ quả do bà con tự trồng, còn lại đều là hàng giả, hàng nhái, thậm chí có cả tân dược giả… Bằng cách bán hàng di động này, rất nhiều hàng giả, hàng nhái đã dễ dàng qua mặt được lực lượng chức năng vốn mỏng, lại ở xa.
Trưng bày hàng giả - việc nên làm
Cũng theo ông Phượng, năm 2013, Đội QLTT số 3 Mộc Châu đã tiêu hủy 4 đợt hàng giả, hàng nhái, hàng quá hạn sử dụng thu được, tương đương khoảng 1 tấn hàng hóa. Bao gồm: Hàng không qua kiểm dịch, không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, gà giống, trứng, thực phẩm, cá, gà đông lạnh, mì chính, bánh kẹo… Tuy ông Phượng cũng thừa nhận, số hàng tiêu hủy chỉ bằng 50% số hàng lưu thông trên thị trường.
Bên cạnh những khó khăn do lực lượng mỏng, biên chế hạn chế, trang thiết bị để giải quyết công việc còn nghèo nàn, ông Phượng cho rằng: Cái khó là chính quyền nhiều địa phương còn chưa chủ động phối hợp với quản lý thị trường trong việc phát hiện, xử lý hàng giả. Đơn cử như ở một số xã vùng sâu, vùng xa – nơi QLTT không phải lúc nào cũng có mặt - mặc dù cán bộ QLTT đã tư vấn, làm việc với xã, phô tô nghị định, văn bản, hướng dẫn cách xử phạt… nhưng số lượng hàng hóa xử phạt được ở các địa phương này vẫn như “muối bỏ bể”. Một hạn chế khác đó là, biết là hàng giả nhưng để chứng minh được là hàng giả lại không dễ. Nhất là khi các cơ sở sản xuất không hợp tác, nhiều quy định của pháp luật chưa chặt chẽ.
Cũng theo ông Phượng, cái rõ nhất để nhận ra hàng giả ở thị trường miền núi đó là nhìn vào giá cả. Bởi hàng giả hầu như đều có giá rẻ hơn hàng thật khá nhiều. Và những người bán hàng là người biết rõ nhất họ đang bán hàng giả hay hàng thật. Chính vì vậy, với lực lượng còn mỏng, những năm gần đây, QLTT Mộc Châu tập trung vào việc tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn cách phân biệt cho các chủ cửa hàng, đại lý lớn ở thị trấn, các huyện, các xã... “Khi những người bán hàng hợp tác và nói không với hàng giả, đồng nghĩa với việc hạn chế một lượng lớn hàng giả lưu thông trên thị trường” - ông Phượng khẳng định. Cụ thể với thị trường huyện Mộc Châu, do bà con các xã đều đã có xe máy và thường tập trung mua sắm ở 2 chợ lớn ở thị trấn Mộc Châu và thị trấn nông trường, nên mới đây, ông Phượng đã đề xuất ý tưởng: Xây dựng gian hàng giới thiệu hàng thật – hàng giả tại chợ thị trấn Mộc Châu. Tại các gian hàng này sẽ trưng bày những mặt hàng giả - thật cạnh nhau để bà con phân biệt. Bên cạnh hướng dẫn bằng tiếng phổ thông, có thêm phần hướng dẫn bằng tiếng dân tộc để bà con dễ tiếp cận. Sản phẩm trưng bày là các mặt hàng bà con tiêu dùng phổ biến như: Mì chính, dầu gội đầu, xà phòng, dầu nhớt, săm xe máy…