Tin Khu Vực 
Dân quấn thuốc lá lậu quanh người
CôngThương - Tạo thị trường cho thuốc lá lậu
Theo ông Phạm Kiến Nghiệp, Tổng Thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam: Luật Phòng chống tác hại thuốc lá đã và đang có tác động rõ nét tới ngành công nghiệp thuốc lá. Sau khi doanh nghiệp (DN) thực hiện chuyển đổi bao thuốc lá điếu in cảnh báo bằng chữ sang in cảnh báo bằng hình ảnh theo quy định Thông tư 05 của Liên Bộ Công Thương và Y tế, sản lượng toàn ngành sụt giảm đáng kể. Tổng sản lượng toàn ngành trong 5 tháng đầu năm đã giảm tới 30%; 4/5 công ty có sản lượng 80% toàn ngành đều giảm sản lượng từ 8 - 25%. Sản lượng giảm kéo theo nộp ngân sách cũng giảm tới 30%.
Trong khi đó, thuốc lá nhập lậu không bị kiểm soát về hình ảnh và chất lượng ngày càng tăng mạnh, năm 2013, số thuốc lá nhập lậu khoảng 17 tỷ điếu, lấy đi 20% thị phần. Đặc biệt là 5 tháng đầu năm 2014 thuốc lá lậu tăng đột biến tới 30% so cùng kỳ năm 2013 và lấy đi 22% thị phần nội địa.
Phân tích về việc giảm sản xuất trong nước, tăng nhập lậu, ông Nghiệp cho biết: Người tiêu dùng hiện nay ngại mua những sản phẩm có in hình cảnh báo rợn người mà chuyển sang tiêu thụ các loại bao thuốc không in hình cảnh báo. Vì thế, thuốc lá lậu là lựa chọn số 1 mà người tiêu dùng tìm đến bởi giá rẻ, hình thức bắt mắt. Bên cạnh đó, nhiều người lo ngại, thuốc lá lậu làm thất thu ngân sách và không được kiểm soát chất lượng lại đang được nới tay, trong khi đó ngành công nghiệp thuốc lá ngày càng thu hẹp sản xuất. Nếu thị trường mất đi, nhường đất cho thuốc lá lậu thì 2 - 3 năm sau, DN có bỏ tiền núi cũng không thể lấy lại thị trường.
Trong khi, ngành thuốc lá còn đang chịu tác động lớn từ Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, thì mới đây Bộ Tài chính lại có văn bản đề nghị tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá sẽ tiếp tục tạo gánh nặng cho ngành.
Mất hơn 6.500 tỷ đồng mỗi năm và ảnh hưởng lớn an sinh xã hội
Điều đáng lo ngại, không những giảm thu ngân sách nhà nước từ việc giảm sản lượng thuốc lá hợp pháp mà thuốc lá nhập lậu gia tăng còn gây thất thu nguồn ngân sách lớn cho nhà nước. Năm 2013, thuốc lá nhập lậu đã làm thất thu khoảng 6.500 tỷ đồng thuế cho ngân sách Nhà nước.
Không chỉ làm thất thu ngân sách, buôn lậu thuốc lá có tác động tiêu cực gây thiệt đơn, hại kép. Theo thống kê của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, vấn nạn thuốc lá lậu gia tăng làm mất sản lượng nguyên liệu 18.000 tấn/năm (tương đương diện tích trồng là 10.000 héc-ta). Theo đó, mất việc làm của nông dân với 5 triệu công lao động/năm; mất việc làm của công nhân với 600.000 công lao động/năm...
Đặc biệt, vùng trồng thuốc lá nguyên liệu đa phần ở miền núi, đồng bào nghèo, nhưng làm thu hẹp sản xuất, cũng có nghĩa đời sống nông dân nhiều vùng nguyên liệu ở miền núi cũng khó khăn theo. Ông Phạm Kiến Nghiệp lo ngại khi người dân mất việc làm, đặc biệt là cư dân biên giới sẽ tìm đủ mọi cách để tìm kế sinh nhai, trong đó có cả việc đi buôn lậu và tiếp tay cho buôn lậu… Điều này sẽ làm ảnh hưởng lớn tới an sinh xã hội. Nguy hiểm hơn, thuốc lá nhập lậu không tuân thủ bất kỳ quy định nào về in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh, ATVSTP và lộ trình giảm các chất gây hại (Tar và Nicotine), không kiểm soát được chất lượng nên sẽ gây tác hại nhiều đến sức khỏe cộng đồng. Điều quan tâm, thực trạng buôn lậu tại các khu vực biên giới lại do chính cư dân sinh sống tại đây tiếp tay. Các đối tượng đầu nậu lợi dụng chính sách ưu đãi cho cư dân biên giới đã thuê cư dân biên giới để thực hiện hành vi buôn lậu. Điển hình như khu vực biên giới Tây Nam người dân còn trực tiếp tham gia vận chuyển hàng lậu thuê cho các đầu nậu, khi bị lực lượng chức năng bắt thì chống trả quyết liệt…
Nguyên nhân của tình trạng này, theo ông Nghiệp, người dân khu vực này phụ thuộc chủ yếu vào nông nghiệp, kinh tế khó khăn nên vào thời điểm nông nhàn thường được các đầu nậu thuê mướn đeo vác hàng lậu qua biên giới…
| Ông Phạm Kiến Nghiệp, Tổng Thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cho rằng: “Để chuyển biến nhận thức người dân không tiếp tay cho buôn lậu, bên cạnh việc tăng cường kiểm tra, ngăn chặn, tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân vùng biên giới…, rất cần các cấp, ngành và quan trọng nhất là chính sự nỗ lực từ phía chính quyền địa phương trong việc giải quyết công ăn việc làm và định hướng nghề nghiệp đúng đắn cho người dân tại các khu vực giáp biên. Có cơ chế chính sách tạo công ăn việc làm cho bà con biên giới thiết thực hơn. Ví dụ như hỗ trợ đầu tư cho cư dân biên giới có thêm cuộc sống ổn định thì họ sẽ yên tâm trong việc sản xuất, hạn chế tiếp tay cho buôn lậu”. |