Động lực từ chuyển đổi số và thương mại điện tử

Trên những cánh đồng vùng cao Lạng Sơn, bà con các dân tộc thiểu số đã quen với việc trồng na Chi Lăng, hồng không hạt Bảo Lâm, hồi Văn Quan hay chè xanh Hữu Lũng. Nhưng niềm trăn trở lớn nhất nhiều năm nay không nằm ở chuyện mùa màng, mà ở khâu tiêu thụ: làm sao để sản phẩm đặc sản vùng cao có thể tiếp cận thị trường rộng lớn, mang lại thu nhập ổn định.

Trong bối cảnh ấy, thương mại điện tử và chuyển đổi số trở thành chiếc “cầu nối” quan trọng. Ông Nguyễn Đình Đại, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn khẳng định: “Triển khai Quyết định 1568/QĐ-BCT của Bộ Công Thương về kế hoạch phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026-2030, tỉnh đã ban hành Kế hoạch 205/KH-UBND, đặt mục tiêu phát triển TMĐT theo hướng xanh, tuần hoàn, bền vững, đồng bộ với hạ tầng số và gắn chặt với xuất nhập khẩu hàng hóa”.

Định hướng ấy thể hiện tầm nhìn dài hạn không chỉ đơn thuần đưa nông sản “lên sàn”, mà còn tạo dựng hệ sinh thái thương mại điện tử bền vững, nơi doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh và bà con tiểu thương miền núi đều có thể tham gia và hưởng lợi.

Theo ông Nguyễn Đình Đại, tỉnh đã xác định 6 nhóm nhiệm vụ then chốt. Thứ nhất, xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh miền núi ứng dụng thương mại điện tử. Thứ hai, hoàn thiện hạ tầng số, logistics và thanh toán điện tử, nhằm khắc phục rào cản địa hình, giảm chi phí vận chuyển từ bản làng ra thị trường. Thứ ba, phát triển các nền tảng cốt lõi, như Trang thông tin điện tử Nông sản Lạng Sơn, hệ thống thông tin OCOP, hay hệ thống quản lý an toàn thực phẩm, những “tấm hộ chiếu số” để sản phẩm vùng cao đi xa.

Đặc biệt, tỉnh còn chú trọng liên kết vùng, phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương để tổ chức các sự kiện kết nối cung cầu, mở rộng đầu ra. Bên cạnh đó, công tác nâng cao năng lực số cho cán bộ, doanh nghiệp và bà con miền núi được coi là “chìa khóa vàng” để TMĐT thực sự bén rễ trong đời sống sản xuất.

Ở một tầm cao hơn, Lạng Sơn còn đặt mục tiêu tăng cường hợp tác quốc tế, tổ chức xúc tiến thương mại xuyên biên giới, chống buôn lậu và gian lận thương mại, bảo vệ người tiêu dùng trên các sàn điện tử quốc tế. Đây chính là “tấm lá chắn” để hàng hóa vùng cao, vốn còn non trẻ, tự tin cạnh tranh trên thị trường rộng lớn.

Mở đường tiêu thụ sản phẩm vùng dân tộc

Thực tế cho thấy, thương mại điện tử không chỉ giúp tiêu thụ nông sản vùng cao, mà còn tạo động lực mới cho sinh kế bền vững của đồng bào dân tộc thiểu số. Hình ảnh người phụ nữ Tày, Nùng nay không chỉ tỉ mỉ bên khung cửi hay nương ngô, mà còn biết livestream giới thiệu sản phẩm, kết nối trực tiếp với người mua ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh hay thậm chí quốc tế.

Theo ông Nguyễn Đình Đại, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách cụ thể để đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp và bà con. Điển hình như Nghị quyết 03/2024/NQ-HĐND về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó có nội dung hỗ trợ tham gia sàn TMĐT trong và ngoài nước; hay Nghị quyết 05/2025/NQ-HĐND hỗ trợ xây dựng khu vực trưng bày hàng hóa trên sàn giao dịch điện tử. “Sở Công Thương đã đăng ký hai đề án thuộc Chương trình phát triển TMĐT quốc gia năm 2026, gồm quảng bá nông sản chủ lực của tỉnh trên nền tảng số và chương trình nâng cao kỹ năng TMĐT xuyên biên giới, hứa hẹn tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, mở rộng thị trường tiêu thụ cho sản phẩm địa phương”, ông Đại nhấn mạnh.

Điều đó có nghĩa, mỗi sản phẩm OCOP, mỗi nông sản đặc trưng, mỗi nghề thủ công của đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ là câu chuyện sinh kế, mà còn là một thương hiệu mang bản sắc văn hóa, có cơ hội vươn ra thế giới nhờ TMĐT.

Khi thương mại điện tử trở thành con đường mở lối cho hàng hóa vùng cao, Lạng Sơn đang cho thấy cách tiếp cận toàn diện, lấy người dân làm trung tâm. Với hệ thống cửa khẩu hiện đại, hơn 80 chợ truyền thống, tỉnh có tiềm năng để trở thành trung tâm thương mại điện tử biên giới. Nhưng quan trọng hơn, sự kiên định trong việc gắn TMĐT với chuyển đổi số, phát triển xanh, tuần hoàn và bền vững mới là chìa khóa để đồng bào dân tộc thiểu số thực sự được hưởng lợi.

Bài học từ Lạng Sơn mở ra gợi ý cho nhiều địa phương miền núi khác đó là khi chính quyền đồng hành, hạ tầng số được đầu tư, kỹ năng số được nâng cao, thì những nông sản từ bản làng xa xôi hoàn toàn có thể bước ra thị trường toàn cầu. Và đó cũng chính là con đường giảm nghèo bền vững, nâng cao thu nhập, khẳng định giá trị văn hóa và bản sắc vùng miền.

Lạng Sơn xác định thương mại điện tử gắn với chuyển đổi số là động lực giúp nông sản, hàng thủ công của đồng bào dân tộc thiểu số thoát khỏi vòng luẩn quẩn “được mùa mất giá”, vươn tới thị trường lớn, bền vững.