Thực trạng thương mại nông sản của châu Phi

Hiệp hội chuyển đổi chính sách vì sự tăng trưởng và phát triển châu Phi (AGRODEP) vừa công bố báo cáo thường niên về thực trạng thương mại nông sản của châu Phi trong bối cảnh đại dịch Covid-19 gây mất an ninh lương thực của nhiều nước và làm rối loạn các luồng thương mại, trong đó có buôn bán không chính thức giữa các quốc gia châu Phi. Thương vụ Việt Nam tại Algeria lược dịch báo cáo trên để bạn đọc quan tâm tham khảo.

Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu nông sản

Xuất khẩu nông sản của châu Phi phát triển mạnh mẽ tại các nước đang nổi lên và có sự tăng trưởng nhanh từ năm 2003 - 2018 với việc đa dạng hóa thị trường, tăng xuất khẩu sang các nước Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và những nước châu Á khác trong đó có Ả rập Xê út, Việt Nam, Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất, Thổ Nhĩ Kỳ, Malaysia và Pakistan. Sự đa dạng hóa này dẫn đến việc giảm dần thị phần của Liên minh châu Âu (EU) từ 45% giai đoạn 2005-2007 xuống còn 36% thời kỳ 2016-2018.

Tuy nhiên, về giá trị, nhập khẩu hàng nông sản châu Phi của EU lại có xu hướng tăng liên tục mặc dù thị phần giảm và EU vẫn là thị trường xuất khẩu nông sản chính của lục địa. Tương tự, xuất khẩu sang Hoa Kỳ và các thị trường tại châu Phi cũng liên tục tăng về giá trị nhưng thị phần tương ứng (5% và 20%) vẫn không thay đổi.

Thực trạng thương mại nông sản của châu Phi

Nông sản thô vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu

Hột ca cao, quả dừa, thuốc lá, cà phê, cam, bông, hạt vừng, chè đen, bột ca cao và nho tươi là 10 nông sản được xuất khẩu nhiều nhất của châu Phi, chiếm 39% giá trị xuất khẩu nông sản của khu vực này giai đoạn 2016-2018. So với thời kỳ 2005-2007, đã có những tiến triển rõ nét. Từng xếp thứ 15 từ năm 2005-2007, hạt điều đã vươn lên vị trí thứ hai trong giai đoạn 2016-2018. Cũng giống như vậy, hạt vừng đã tăng từ vị trí thứ 13 lên thứ 7. Vani, hoa và Sucroza cũng nằm trong số những mặt hàng được thăng hạng. Ngược lại, cà phê (chưa rang xay, chưa khử cafein) đã mất đi vị trí quan trọng nhường chỗ cho thuốc lá, còn mặt hàng bông thì rơi xuống hàng thứ 6 thay vì thứ 2 trong giai đoạn 2005-2007. Hột ca cao và cam vẫn duy trì được vị trí số 1 và số 5 trong bảng xếp hạng các nông sản xuất khẩu của châu Phi.

Xuất khẩu các sản phẩm chế biến tăng giữa các nước châu Phi

Các luồng thương mại trong lục địa đang đáp ứng được những xu hướng mới của nhu cầu thực phẩm trong khu vực. Cùng với thời gian, xuất khẩu lúa mì và ngô đã tăng, đặc biệt là thực phẩm chế biến như xúp, canh và chế phẩm thức ăn làm từ nông sản.

Thương mại nông sản bên trong châu Phi chủ yếu do các nước thành viên Cộng đồng phát triển miền Nam châu Phi (SADC) và thị trường chung Đông và Nam Phi (Comesa), nhất là Nam Phi, Kenya và Ai Cập nắm giữ. Ngoài Côte d’Ivoire là nước xuất khẩu lớn và Nigeria là nước nhập khẩu lớn, các nước Tây và Trung Phi có vai trò nhỏ bé trong thương mại nông sản ở châu Phi.

Thương mại nông sản giữa các nước châu Phi bị đánh giá thấp

Sở dĩ trong thập kỷ qua (2009-2019), chỉ có khoảng 22% thương mại nông sản châu Phi nằm trong giao dịch giữa các quốc gia của lục địa này (một tỷ lệ tương đối thấp so với các châu lục khác) là vì hoạt động này đã bị đánh giá thấp. Nguyên nhân là do thương mại không chính thức xuyên biên giới ẩn chứa nhiều thực tế: Thương mại xuyên biên giới nằm trong tay những người buôn không chính thức đi qua các cửa khẩu chính thức với số lượng hàng nhỏ hoặc đi qua biên giới bằng các điểm không có trạm gác nhằm tránh kiểm tra và thương mại qua biên giới do những người buôn chính thức thực hiện cố tình giảm chi phí thuế nhập khẩu ở biên giới bằng cách khai thấp hơn giá trị hoặc kê khai sai hàng hóa hoặc buôn lậu bằng cách tránh các nhân viên hải quan.

Tuy nhiên, các thực tế trên không làm giảm tầm quan trọng của hình thức thương mại này. Chẳng hạn, một nghiên cứu năm 2011 của Viện nghiên cứu thống kê và phân tích kinh tế Benin (Insae) ước tính thương mại không chính thức giữa Benin và Nigeria cao gấp 5 lần xuất khẩu chính thức được ghi nhận. Thương mại không chính thức do vậy vừa mang lại một nguồn thu nhập quan trọng, đồng thời cũng đóng một vai trò lớn để bảo đảm an ninh lương thực. Ở Tây Phi, buôn bán ngầm chiếm 30% tổng thương mại các thực phẩm cơ bản (theo Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ - USAID năm 2015).

Báo cáo cũng nhấn mạnh "Về quan điểm chính trị, mục tiêu của các chính phủ ở châu Phi là hợp lý hóa thương mại không chính thức và không khuyến khích loại hình buôn bán này". Để làm điều đó, chính quyền các nước cần phải giảm chi phí thương mại chính thức bằng cách đưa ra những biện pháp nhằm giảm các rào cản thương mại, nâng cao hiệu quả thủ tục hải quan, tạo điều kiện cho trao đổi hàng hóa.... Một số biện pháp đã được thực hiện trong khuôn khổ hội nhập khu vực và xu hướng này sẽ ngày càng tăng với việc triển khai Khu vực mậu dịch tự do lục địa châu Phi (AfCFTA) vào đầu năm 2021.
Hoàng Đức Nhuận - Thương vụ Việt Nam tại Algeria
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tin mới nhất

Sản xuất điện của EU đạt bước tiến mới

Sản xuất điện của EU đạt bước tiến mới

Sản xuất điện của Liên minh châu Âu (EU) đạt bước tiến mới trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng ít carbon vào năm 2023.
Chiến sự Israel – Hamas ngày 28/3/2024: Israel tuyên bố không bị cô lập; thủ lĩnh của Hamas thiệt mạng

Chiến sự Israel – Hamas ngày 28/3/2024: Israel tuyên bố không bị cô lập; thủ lĩnh của Hamas thiệt mạng

Chiến sự Israel – Hamas ngày 28/3/2024: Israel tuyên bố không bị cô lập; thủ lĩnh của Hamas đã thiệt mạng trong một đợt không kích của IDF đầu tháng 3/2024.
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 28/3/2024: Berdychi trên bờ sụp đổ; vùng đệm tại Ukraine rộng 300km?

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 28/3/2024: Berdychi trên bờ sụp đổ; vùng đệm tại Ukraine rộng 300km?

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 28/3/2024: Berdychi trên bờ sụp đổ; vùng đệm tại Ukraine rộng 300km? Điều này phụ thuộc vào các loại vũ khí tấn công của AFU.
WTO dự báo thuế thương mại điện tử sẽ có hiệu lực từ năm 2026

WTO dự báo thuế thương mại điện tử sẽ có hiệu lực từ năm 2026

Ngày 27/3, WTO dự đoán thuế hải quan đối với các sản phẩm kỹ thuật số như phim trực tuyến và tải phần mềm sẽ đánh vào người tiêu dùng và DN vào năm 2026.
Chiến sự Nga-Ukraine ngày 28/3/2024: NATO chưa sẵn sàng điều quân tới Ukraine; Nga nói về khả năng huy động thêm quân

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 28/3/2024: NATO chưa sẵn sàng điều quân tới Ukraine; Nga nói về khả năng huy động thêm quân

Thông tin chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 28/3/2024: NATO chưa sẵn sàng điều quân tới Ukraine; Nga nói về khả năng huy động thêm quân.

Tin cùng chuyên mục

Boeing gặp khó khi tìm người kế nhiệm xử lý chuỗi khủng hoảng

Boeing gặp khó khi tìm người kế nhiệm xử lý chuỗi khủng hoảng

CEO Dave Calhoun quyết định rời đi khi Boeing lún sâu vào khủng hoảng. Điều này gây sức ép cho Hội đồng quản trị phải tìm người kế nhiệm đưa công ty vượt khó.
Gia tăng cơ hội hợp tác thương mại, tăng cường kết nối chuỗi cung ứng Việt Nam - Canada

Gia tăng cơ hội hợp tác thương mại, tăng cường kết nối chuỗi cung ứng Việt Nam - Canada

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên vừa có buổi tiếp và làm việc với Bộ trưởng Phát triển kinh tế, Thương mại quốc tế và Xúc tiến xuất khẩu Canada Mary Ng.
Thúc đẩy hợp tác các lĩnh vực tiềm năng giữa Việt Nam và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc)

Thúc đẩy hợp tác các lĩnh vực tiềm năng giữa Việt Nam và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc)

Việt Nam và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) tăng cường đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng như: Văn hóa - du lịch, kinh tế thương mại, hợp tác đầu tư...
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 27/3/2024: Chiến trường Ukraine khốc liệt, lính đánh thuê bỏ chạy

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 27/3/2024: Chiến trường Ukraine khốc liệt, lính đánh thuê bỏ chạy

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 27/3/2024: Chiến trường Ukraine khốc liệt, lính đánh thuê nước ngoài bỏ chạy do chịu nhiều tổn thất và nguy cơ ở tiền tuyến.
Khủng hoảng Biển Đỏ: Nhiều châu lục phải đối mặt với sự gián đoạn

Khủng hoảng Biển Đỏ: Nhiều châu lục phải đối mặt với sự gián đoạn

Cuộc khủng hoảng vận tải Biển Đỏ đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng và thương mại toàn cầu, đặc biệt ảnh hưởng đến các tuyến đường qua Kênh đào Suez.
Tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nước ngoài đến đầu tư

Tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nước ngoài đến đầu tư

Tại Hoa Kỳ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao nhấn mạnh, Việt Nam sẽ tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nước ngoài tới đầu tư.
Ngành vận tải biển toàn cầu đối mặt với vấn đề nan giải về nhiên liệu

Ngành vận tải biển toàn cầu đối mặt với vấn đề nan giải về nhiên liệu

Vận tải biển chiếm khoảng 90% thương mại thế giới và chịu trách nhiệm cho gần 3% lượng khí thải carbon dioxide trên thế giới.
Chiến sự Nga-Ukraine ngày 27/3/2024: Nga phá vỡ phòng tuyến của Ukraine ở Verbove, tập kích dồn dập ở 114 khu vực

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 27/3/2024: Nga phá vỡ phòng tuyến của Ukraine ở Verbove, tập kích dồn dập ở 114 khu vực

Thông tin chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 27/3/2024: Nga phá vỡ phòng tuyến của Ukraine ở Verbove, tập kích dồn dập ở 114 khu vực.
Cầu Francis Scott Key ở Mỹ bị tàu hàng đâm sập

Cầu Francis Scott Key ở Mỹ bị tàu hàng đâm sập

Sáng 26/3 (theo giờ địa phương), một đoạn cầu Francis Scott Key (cầu Key) ở bang Maryland, Mỹ đã bị sập do một tàu chở hàng đâm trúng.
Bitcoin bất ngờ trở lại mốc 70.000 USD

Bitcoin bất ngờ trở lại mốc 70.000 USD

Giá Bitcoin bất ngờ tăng vọt trong tuần giao dịch cuối cùng của tháng 3 và trở lại mốc 70.000 USD.
Chiến sự Israel – Hamas ngày 26/3/2024: Liên hợp quốc mong muốn có lệnh ngừng bắn chính thức tại Dải Gaza

Chiến sự Israel – Hamas ngày 26/3/2024: Liên hợp quốc mong muốn có lệnh ngừng bắn chính thức tại Dải Gaza

Chiến sự Israel- Hamas ngày 26/3/2024: Liên hợp quốc mong muốn có lệnh ngừng bắn chính thức tại Dải Gaza sau khi Hội đồng Bảo an thông qua nghị quyết liên quan.
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 26/3/2024: Ukraine tháo chạy khỏi Bogdanovka, tuyến phòng thủ sau Avdeevka vỡ nát

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 26/3/2024: Ukraine tháo chạy khỏi Bogdanovka, tuyến phòng thủ sau Avdeevka vỡ nát

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 26/3/2024: Ukraine tháo chạy khỏi Bogdanovka, tuyến phòng thủ sau Avdeevka vỡ nát khi Quân đội Nga tiến vào phía Bắc Berdychi.
Khủng hoảng Biển Đỏ tác động đến chuỗi cung ứng toàn cầu như thế nào?

Khủng hoảng Biển Đỏ tác động đến chuỗi cung ứng toàn cầu như thế nào?

Kênh đào Suez - Biển Đỏ là tuyến đường vận chuyển quan trọng kết nối châu Á và châu Âu với gần 14% lượng thương mại đường biển của thế giới đi qua.
Nga bắt thêm nghi phạm, kêu gọi cộng đồng quốc tế đoàn kết chống chủ nghĩa khủng bố

Nga bắt thêm nghi phạm, kêu gọi cộng đồng quốc tế đoàn kết chống chủ nghĩa khủng bố

Tòa án quận Basmanny của Moscow đã phê chuẩn lệnh bắt giữ thêm 3 nghi phạm được cho là có liên quan đến vụ tấn công khủng bố ở nhà hát Crocus City Hall.
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay 26/3/2024: Nga chọc thủng phòng tuyến của Ukraine ở Zaporizhia; Kiev gặp khó khăn về năng lượng

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay 26/3/2024: Nga chọc thủng phòng tuyến của Ukraine ở Zaporizhia; Kiev gặp khó khăn về năng lượng

Thông tin chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 26/3/2024: Nga chọc thủng phòng tuyến của Ukraine ở Zaporizhia; Kiev gặp khó khăn về năng lượng.
Mở rộng không gian hợp tác, đưa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ ngày càng hiệu quả, thực chất, ổn định

Mở rộng không gian hợp tác, đưa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ ngày càng hiệu quả, thực chất, ổn định

Việt Nam sẽ tiếp tục cùng Hoa Kỳ triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện ngày càng hiệu quả, thực chất, ổn định, đồng thời mở rộng không gian hợp tác.
Tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam - Canada thông qua CPTPP

Tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam - Canada thông qua CPTPP

"Diễn đàn kinh doanh: Tăng cường quan hệ kinh tế Việt Nam-Canada trong khuôn khổ CPTPP" sẽ tạo những kết quả tích cực cho quan hệ hợp tác giữa hai nước.
Xuất khẩu thép Trung Quốc tăng kỷ lục

Xuất khẩu thép Trung Quốc tăng kỷ lục

2 tháng đầu năm nay, Trung Quốc xuất khẩu 15,9 triệu tấn thép, tăng 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái - mức cao nhất kể từ năm 2016.
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 25/3/2024: Chasov Yar của Ukraine bị uy hiếp

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 25/3/2024: Chasov Yar của Ukraine bị uy hiếp

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 25/3/2024: Chasov Yar bị uy hiếp; Lính tăng Nga sẵn sàng đối đầu M1 Abrams khi tính năng của xe tăng T-72B3 ưu việt hơn.
Nga chuyển hướng xuất khẩu khí đốt sang Trung Quốc; Anh đầu tư vào lĩnh vực hạt nhân

Nga chuyển hướng xuất khẩu khí đốt sang Trung Quốc; Anh đầu tư vào lĩnh vực hạt nhân

Tập đoàn dầu khí Gazprom bắt đầu xây dựng đường ống khí đốt trị giá hàng tỷ USD mở rộng nguồn cung cấp khí đốt để đáp ứng các cam kết xuất khẩu sang Trung Quốc.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động