Thực thi Luật Quy hoạch: “Cuộc cách mạng” về thể chế, tư duy và phương pháp lập quy hoạch

Xin Bộ trưởng cho biết, sự ra đời của Luật Quy hoạch sẽ tạo ra những thay đổi như thế nào về thể chế, tư duy trong công tác quy hoạch giai đoạn 2021-2030?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Luật Quy hoạch và 73 luật, pháp lệnh được sửa đổi, bổ sung có liên quan đến quy hoạch được Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV thông qua, có hiệu lực từ tháng 1/2019, đã tạo ra sự thay đổi toàn diện và sâu sắc về thể chế, tư duy, phương pháp và nội dung của công tác quy hoạch, cũng như đòi hỏi và từng bước dẫn đến những thay đổi về quản lý nhà nước và vai trò của nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phù hợp với tình hình thực tiễn và các thông lệ quốc tế tốt.

Quy hoạch theo cách tiếp cận tích hợp đa ngành quy định tại Luật Quy hoạch đề cao tính thống nhất trong quản lý nhà nước, đề cao tính liên kết ngành, liên kết vùng, khắc phục tình trạng quản lý chia cắt, cục bộ và cát cứ về mục tiêu phát triển, không gian phát triển và nguồn lực phát triển.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Trong bối cảnh cả nước bước vào năm đầu tiên thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của đất nước giai đoạn 2021-2030 được thông qua tại Đại hội XIII của Đảng, các bộ, ngành, địa phương đang tập trung, khẩn trương tổ chức lập đồng thời các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030. Đây là cơ hội lớn để xác định tầm nhìn, mục tiêu phát triển, sắp xếp, phân bổ không gian phát triển đất nước và từng địa phương một cách bài bản, khoa học; mở ra các cơ hội, không gian phát triển mới; phát huy có hiệu quả các nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế-xã hội nhanh, bền vững với bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, thực hiện chuyển đổi mô hình phát triển và cơ cấu lại nền kinh tế.

Sau khi được phê duyệt, hệ thống quy hoạch quốc gia được lập theo Luật Quy hoạch và các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành thời kỳ 2021-2030 sẽ thay thế cho 19.285 quy hoạch các loại phải lập cho thời kỳ trước khi Luật Quy hoạch được ban hành.

Sau hơn 2 năm có hiệu lực thi hành, Luật Quy hoạch đã đạt được những kết quả như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Dưới sự chỉ đạo quyết liệt và sâu sát của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã tích cực triển khai Luật Quy hoạch và đạt được 5 kết quả chính, bao gồm: Thứ nhất, về hoàn thiện thể chế, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Quy hoạch, các luật, pháp lệnh có liên quan đến quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền ban hành cơ bản đầy đủ và đồng bộ, tạo hành hang pháp lý cần thiết để triển khai công tác quy hoạch thời kỳ mới.

Thứ 2, việc tổ chức lập các quy hoạch theo Luật Quy hoạch đã đạt được kết quả bước đầu quan trọng. Theo báo cáo của các bộ, ngành, địa phương, dự kiến trong năm 2021 sẽ có 19/38 quy hoạch ngành quốc gia; 1/6 quy hoạch vùng; 26/63 quy hoạch tỉnh hoàn thành công tác lập và trình thẩm định; các quy hoạch còn lại sẽ được hoàn thiện và trình thẩm định trong năm 2022.

Thứ 3, các bộ, ngành, địa phương đã từng bước chuyển đổi hoạt động quản lý nhà nước, phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch, theo hướng: Chính quyền là một tổng thể thống nhất, tăng cường phối hợp, chia sẻ thông tin liên quan, liên cấp. Các bộ, ngành, địa phương đã bãi bỏ các quy hoạch về hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ, cụ thể: Thay thế bằng các điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn, góp phần đơn giản hóa điều kiện kinh doanh cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư và tạo dựng môi trường đầu tư, kinh doanh công bằng, thông thoáng.

Thứ tư, chất lượng quy hoạch từng bước được cải thiện thông qua quy trình lập quy hoạch dựa trên cách tiếp cận tích hợp đa ngành và áp dụng các công nghệ tiên tiến, khắc phục được sự chồng chéo, xung đột giữa các quy hoạch riêng lẻ.

Thứ năm, công tác giám sát, đánh giá thực hiện quy hoạch ngày càng được chú trọng, trong đó có hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch được triển khai xây dựng sẽ đảm bảo công khai, minh bạch thông tin, dữ liệu về quy hoạch cho mọi người dân, hỗ trợ hiệu quả cho công tác quản lý, xúc tiến và thu hút đầu tư.

Bên cạnh những kết quả đạt được, thì việc triển khai Luật Quy hoạch đã gặp phải những khó khăn gì thưa Bộ trưởng? Và chúng ra cần làm gì để khắc phục các khó khăn đó?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Bên cạnh những kết quả đạt được, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, việc triển khai Luật Quy hoạch cũng gặp một số khó khăn. Trước hết là do việc chậm ban hành một số văn bản hướng dẫn chi tiết các luật, pháp lệnh có liên quan đến quy hoạch. Cùng với đó, vẫn còn sự chưa thống nhất với quy định của pháp luật về quy hoạch, gây khó khăn cho các bộ, ngành, địa phương trong việc tổ chức lập, thẩm định quy hoạch.

Ngoài ra, nhiều địa phương vẫn còn lúng túng trong việc triển khai các quy định mới của Luật Quy hoạch, nhất là phương pháp lập quy hoạch theo cách tiếp cận tích hợp đa ngành. Đặc biệt, thách thức nữa là, tiến độ lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 tuy đã được đẩy nhanh trong thời gian gần đây, nhưng vẫn còn chậm so với yêu cầu thực tiễn.

Bên cạnh đó, khó khăn cũng đến từ hạn chế trong phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong công tác quy hoạch. Thông tin, cơ sở dữ liệu về quy hoạch chưa được xây dựng đồng bộ để phục vụ cho việc lập quy hoạch thời kỳ mới. Cuối cùng, tác động của đại dịch Covid-19 tới công tác khảo sát thực trạng, thu thập số liệu, tham vấn ý kiến về quy hoạch, gây khó khăn cho việc huy động các chuyên gia, nhất là đối với các tổ chức tư vấn quốc tế.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế trong triển khai Luật Quy hoạch, mới đây Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác quy hoạch. Tại đây, nhiều vấn đề liên quan đến công tác quy hoạch đã được tập trung thảo luận, như: Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu các cấp, ngành, xác định các nhiệm vụ, giải pháp và phân công trách nhiệm cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương để đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch thời kỳ 2021-2030. Đồng thời, xem xét thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về quy hoạch, để chỉ đạo, đôn đốc và phối hợp các bộ, cơ quan ngang bộ, địa phương trong việc triển khai lập quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030… Không chỉ tạo ra ý nghĩa quan trọng, sự kiện còn tạo sư chuyển biến rõ nét trong triển khai Luật Quy hoạch thời gian tới.