Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, xây dựng công nghiệp môi trường hiện đại

Định vị vai trò chiến lược của ngành công nghiệp môi trường

Chiều 21/10, Bộ Công Thương phối hợp cùng Hiệp hội Công nghiệp Môi trường tổ chức Hội nghị công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường Việt Nam giai đoạn 2025 - 2030, thu hút sự tham gia của đại diện các bộ, ngành, hiệp hội và doanh nghiệp liên quan.

Phát biểu tại hội nghị, bà Đỗ Phương Dung, Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường Công nghiệp (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, triển khai chương trình là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện thể chế, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong phát triển công nghiệp môi trường.

Bà khẳng định, chương trình hướng tới mục tiêu xây dựng ngành công nghiệp môi trường trở thành một lĩnh vực kinh tế độc lập, hiện đại, mang tính chiến lược trong cơ cấu kinh tế quốc dân, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Theo bà Đỗ Phương Dung, Quyết định số 1894/QĐ-TTg gồm 4 điều, quy định cụ thể nội dung phê duyệt chương trình, phân công tổ chức thực hiện, hiệu lực thi hành và trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương.

Với quan điểm phát triển, chương trình xác định phát huy tối đa nguồn lực trong nước, lấy doanh nghiệp tư nhân làm trung tâm, phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Ngành công nghiệp môi trường được ưu tiên hưởng các cơ chế, chính sách khuyến khích, ưu đãi, hỗ trợ theo quy định của pháp luật, đồng thời gắn với tiến trình phát triển công nghiệp quốc gia.

Về mục tiêu tổng quát, đến năm 2030, Việt Nam phấn đấu xây dựng ngành công nghiệp môi trường có khả năng tự chủ về công nghiệp, công nghệ, thiết bị và sản phẩm phục vụ bảo vệ môi trường; hình thành hệ sinh thái công nghệ môi trường hiện đại, có năng lực sản xuất, cung ứng thiết bị, công nghệ, sản phẩm trong nước và hướng tới xuất khẩu.

Mục tiêu cụ thể của chương trình bao gồm, hoàn thiện hệ thống chính sách phát triển ngành; hình thành các khu, cụm công nghiệp làm nền tảng dẫn dắt phát triển; nâng cao năng lực cung ứng trong nước đối với công nghệ, thiết bị xử lý môi trường. 

Trong đó, đặt mục tiêu thiết bị xử lý nước thải đáp ứng 70 - 80% nhu cầu trong nước, xử lý khí thải đạt 60 - 70%,…

Phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực triển khai 

Tại hội nghị, ông Phạm Sinh Thành, Trưởng phòng Công nghiệp Môi trường, Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường Công nghiệp (Bộ Công Thương) đã trình bày Kế hoạch hành động của Bộ Công Thương. Theo đó, chương trình được triển khai với các nhóm nhiệm vụ trọng tâm, gắn với từng đơn vị, nguồn lực và mục tiêu rõ ràng. 

Thứ nhất, nhóm nhiệm vụ hoàn thiện hệ thống chính sách và thể chế. Bộ Công Thương sẽ chủ trì xây dựng nghị định phát triển ngành công nghiệp môi trường, đồng thời hoàn thiện tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về hàng hóa ngành công nghiệp môi trường. Bên cạnh đó, việc rà soát và bổ sung danh mục công nghệ, thiết bị, sản phẩm sẽ được thực hiện thường xuyên, làm cơ sở trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh, bổ sung các quyết định liên quan, đảm bảo chương trình đi đúng lộ trình phát triển.

Thứ hai, tập trung vào phát triển thị trường hàng hóa và doanh nghiệp. Theo kế hoạch, Bộ sẽ hình thành và phát triển các doanh nghiệp công nghiệp môi trường, trong đó có các tập đoàn và tổng công ty lớn. Đồng thời, chương trình hướng tới xây dựng trung tâm công nghiệp môi trường cấp quốc gia. Bên cạnh đó, các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng được triển khai, nhằm tạo nền tảng phát triển bền vững cho ngành. 

Thứ ba, nhóm nhiệm vụ về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển ngành. Bộ Công Thương sẽ tập trung nghiên cứu, phát triển các công nghệ, đồng thời phổ biến các quy trình công nghệ giảm thiểu ô nhiễm và cải tạo môi trường. 

Thứ tư, về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, chương trình đặt mục tiêu xây dựng cơ sở dữ liệu về nhu cầu và chất lượng nguồn nhân lực ngành. Các khóa đào tạo tổng huấn, nâng cao năng lực cán bộ quản lý và công nhân kỹ thuật sẽ được tổ chức thường xuyên. Đồng thời, Bộ phối hợp với các đơn vị liên quan để xây dựng chương trình đào tạo nguồn nhân lực phục vụ ngành và lồng ghép nội dung công nghiệp môi trường trong các chương trình đại học, cao đẳng kỹ thuật.

Thứ năm, nhóm nhiệm vụ về xây dựng và vận hành trang thông tin điện tử cũng được chú trọng. Bộ Công Thương sẽ triển khai cơ sở dữ liệu doanh nghiệp, hàng hóa ngành công nghiệp môi trường, đồng thời phát triển trang thông tin điện tử đáp ứng nhu cầu tra cứu, lưu trữ và cập nhật thông tin. Dữ liệu ngành sẽ được cập nhật hàng năm, đảm bảo minh bạch và hỗ trợ các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân theo dõi tiến trình phát triển.

Thứ sáu, công tác truyền thông và quảng bá ngành công nghiệp môi trường được thực hiện bài bản và toàn diện. Bộ sẽ phối hợp với các đơn vị báo chí, truyền thông tổ chức các chương trình, cuộc thi, phổ biến kết quả nghiên cứu, công nghệ và sản phẩm. Hoạt động này còn bao gồm trao đổi quốc tế, học hỏi kinh nghiệm mô hình phát triển công nghệ môi trường thành công, cũng như khuyến khích doanh nghiệp tham gia các hoạt động của Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam.

Theo đó, ông Phạm Sinh Thành, nhấn mạnh: “Trong chương trình, Bộ Công Thương sẽ giao nhiệm vụ cụ thể cho từng cục, vụ, viện trực thuộc. Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường Công nghiệp sẽ chủ trì xây dựng và hoàn thiện chính sách phát triển ngành, đồng thời quản lý cơ sở dữ liệu và trang thông tin điện tử về công nghiệp môi trường. Cục Đổi mới sáng tạo - Chuyển đổi số tập trung vào nghiên cứu công nghệ, phát triển vườn ươm doanh nghiệp. Cục Xúc tiến thương mại tổ chức các hoạt động quảng bá, triển lãm, xúc tiến thương mại trong và ngoài nước…”

Ông Phạm Sinh Thành, khẳng định: “Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường Việt Nam giai đoạn 2025 - 2030 là một chương trình quốc gia. Trong khuôn khổ chương trình, nhiều nội dung đã được phân công cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương, cũng như các hiệp hội, ngành nghề, tập đoàn và tổng công ty để triển khai thực hiện. Mỗi bộ, ngành, địa phương hay tập đoàn, tổng công ty đều có nhiệm vụ riêng, được Thủ tướng Chính phủ giao trực tiếp”.