Tin Khu Vực 
TP. Hồ Chí Minh: Vùng đô thị - công nghiệp liên kết lớn nhất cả nước
Việt Nam đang bước vào chu kỳ cải cách thể chế - hành chính sâu rộng, tái thiết không gian tăng trưởng theo hướng hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Trên nền cải cách ấy, không gian tăng trưởng phía Nam được đồng bộ hài hòa và các chuỗi giá trị sản xuất ở vùng kinh tế trọng điểm khu vực được kết nối gần nhau hơn, tạo sức mạnh tổng thể để tham gia sâu vào những công đoạn xuất khẩu có giá trị gia tăng cao.
Phát biểu tại Hội nghị ngành Công Thương các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam lần thứ XI năm 2025, đại diện Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh nhìn nhận, nếu trước đây, các địa phương thường "mạnh ai nấy làm" với những trụ cột phát triển rời rạc, thậm chí cạnh tranh lẫn nhau, thì nay bài toán kết nối liên vùng đã có lời giải.
Toàn cảnh Hội nghị ngành Công Thương các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam lần thứ XI năm 2025, diễn ra ngày 20/10 tại Tây Ninh
Chủ trương đổi mới mô hình tổ chức chính quyền địa phương và kiến tạo nền hành chính hiện đại giúp đồng bộ hóa không gian tăng trưởng, gắn kết các chuỗi giá trị sản xuất ở cấp vùng, đặt nền móng cho chiến lược công nghiệp - dịch vụ - hậu cần tích hợp. Tâm điểm trong đó là Nghị quyết số 306/NQ-CP ngày 05/10/2025 của Chính phủ về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 đã định hướng rõ ràng, cụ thể vai trò phát triển của từng khu vực phía Nam, như Vùng Đông Nam Bộ (gồm TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Đồng Nai và tỉnh Tây Ninh sau sáp nhập), vùng Đồng bằng sông Cửu Long (sau sáp nhập còn 5 tỉnh, thành là Cần Thơ, Vĩnh Long, Đồng Tháp, An Giang, Cà Mau).
Vẫn theo đại diện Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh, sau sáp nhập, thành phố mới có 6.773 km² (2,04% diện tích cả nước), dân số khoảng 13,71 triệu người (13,5% dân số cả nước), lực lượng lao động đang làm việc 7,4 triệu người (13,8% lao động toàn quốc). GRDP đạt khoảng 2.716 nghìn tỷ đồng (tương đương 113 tỷ USD), chiếm 23,6% quy mô kinh tế cả nước; GRDP bình quân đầu người đạt 198,1 triệu đồng (khoảng 8.244 USD), bằng 1,74 lần trung bình cả nước.
Thành phố và vùng phụ cận sở hữu hơn 43.000 doanh nghiệp công nghiệp (trên 28% cả nước); 90 khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao và cụm công nghiệp với khoảng 28.500 ha (gần 32% quỹ đất công nghiệp cả nước).
Đại diện Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh đánh giá, thành phố mới đã trở thành vùng đô thị - công nghiệp liên kết lớn nhất cả nước, nâng tầm thành trung tâm tích hợp công nghiệp, dịch vụ, hậu cần cấp vùng, sau sự hợp nhất về không gian hành chính và công nghiệp.
Đại diện Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh trình bày tham luận tại hội nghị
Thành phố đang rất thuận lợi để triển khai khu công nghiệp thế hệ mới - sinh thái, thông minh, carbon thấp; tạo mạng lưới đa dạng về quy mô, chức năng, vị trí, hỗ trợ tái cấu trúc công nghiệp theo hướng chuyên biệt hóa và kết nối chuỗi giá trị.
Mặt khác, với hệ thống logistics hiện đại, cảng nước sâu, giao thông liên vùng, chi phí vận chuyển đã được tối ưu, hiệu quả xuất khẩu tăng. Liên kết giữa trung tâm R&D và doanh nghiệp phụ trợ thúc đẩy đổi mới công nghệ, phát triển sản phẩm mới, tạo động lực cho công nghiệp phụ trợ, logistics, xuất khẩu toàn vùng.
"Có thể nói, quá trình sáp nhập mở đường cho dịch chuyển từ phát triển rời rạc sang tích hợp đa chiều, từ mở rộng theo chiều rộng sang đi sâu công nghệ, từ định hướng địa phương sang liên kết vùng hóa chuỗi giá trị", đại diện Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh cho hay.
Tuy nhiên, dẫu tiềm năng lớn, TP. Hồ Chí Minh sau sáp nhập đang đối mặt với nhiều thách thức, chẳng hạn hạ tầng liên kết chưa đồng bộ (vành đai, cao tốc, trung tâm logistics chậm), chi phí vận chuyển cao; áp lực cạnh tranh quốc tế khi chi phí sản xuất tăng, năng suất và tỷ lệ nội địa hóa chưa đủ vững để so với Thái Lan, Malaysia, Trung Quốc; rủi ro thuế quan; nguy cơ lệ thuộc công nghệ; thiếu liên kết hiệu quả giữa các trung tâm sản xuất - logistics - tài chính - giáo dục - R&D... đòi hỏi những giải pháp cấp bách, thực tiễn.
8 nhóm giải pháp trọng tâm
Bên cạnh đó, tầm nhìn đến năm 2045, TP. Hồ Chí Minh mới sẽ trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao hàng đầu Đông Nam Á, trong đó công nghiệp công nghệ cao chiếm trên 60% giá trị sản xuất công nghiệp, năng suất nhân tố tổng hợp đóng góp hơn 50% vào tăng trưởng kinh tế. Để sớm hiện thực các mục tiêu tăng trưởng vùng nói chung và TP. Hồ Chí Minh nói riêng, Sở Công Thương thành phố cho rằng cần triển khai đồng bộ 8 nhóm giải pháp trọng tâm.
Thứ nhất, tái cấu trúc không gian công nghiệp. Hình thành hành lang công nghiệp, đổi mới sáng tạo nối liền TP. Hồ Chí Minh - Bình Dương - Bà Rịa Vũng Tàu; lấy QL13, cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, đường sắt Lộc Ninh, Metro Suối Tiên - Bàu Bàng làm xương sống của chuỗi liên kết này. Chuyển đổi các khu công nghiệp truyền thống sang sinh thái thông minh, gắn sản xuất sạch, tuần hoàn, công nghệ 4.0.
Thứ hai, phát triển hạ tầng logistics, hạ tầng giao thông và cảng biển, cảng hàng không, hạ tầng cửa khẩu hiện đại. Kết nối hiệu quả bộ 3 trụ cột chính trong chuỗi sản xuất, cung ứng của khu vực gồm: hệ thống giao thông vận tải, logistics đang được đầu tư vượt trội (cảng Cái Mép - Thị Vải, sân bay Long Thành, cảng quốc tế Long An...) - các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao và các đô thị trung tâm dịch vụ hàng đầu cả nước - các vùng nguyên liệu phong phú.
Quy hoạch phát triển các khu mậu dịch thương mại tự do thế hệ mới, gắn với phát triển các trung tâm logistics thông minh, các cụm cảng trung chuyển quốc tế và sân bay hàng hóa. Phát huy vai trò vùng đệm kết nối sâu rộng giữa các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long với các tỉnh vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Thứ ba, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát huy vai trò các trung tâm công nghệ. TP. Hồ Chí Minh mới cần phát huy mạng lưới các trung tâm cách mạng công nghiệp 4.0, trung tâm khởi nghiệp, vườn ươm và khu công nghệ cao trực thuộc thành phố. Các trung tâm này kết nối chặt chẽ với các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp, tạo thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện.
Tầm nhìn đến năm 2045, TP. Hồ Chí Minh mới sẽ trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao hàng đầu Đông Nam Á, trong đó công nghiệp công nghệ cao chiếm trên 60% giá trị sản xuất công nghiệp, năng suất nhân tố tổng hợp đóng góp hơn 50% vào tăng trưởng kinh tế.
Sự liên kết này sẽ tạo nên một hệ sinh thái nghiên cứu - ứng dụng - thương mại hóa công nghệ đồng bộ, mở ra không gian khởi nghiệp công nghệ cao sôi động và hướng đến hội nhập toàn cầu. Từ đó, dẫn dắt các mô hình kinh tế và sản xuất mới đem lại giá trị gia tăng cao cho các sản phẩm trong vùng, hướng đến tham gia sâu vào các phân khúc xuất khẩu hàng hóa đem lại giá trị gia tăng cao.
Thứ tư, phát triển sản xuất, tạo nguồn cung bền vững cho xuất khẩu; tăng cường hợp tác với tỉnh/thành (đặc biệt là vùng Đồng bằng sông Cửu Long) để xây dựng chuỗi cung ứng khép kín từ nuôi, trồng, thu hoạch, lưu trữ, chế biến đến tiêu dùng, hướng đến "Chuỗi cung ứng Xanh" theo tiêu chuẩn quốc tế. Triển khai đề án chuyển đổi, chuyển dịch các khu công nghiệp, khu chế xuất và tái cấu trúc các ngành công nghiệp chủ lực. Đầu tư phát triển một số ngành công nghiệp chiến lược.
Thu hút các tập đoàn đa quốc gia và các doanh nghiệp hàng đầu về sản xuất linh kiện điện tử, bán dẫn, chip; ưu tiên các dự án đầu tư có công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ sạch, quản trị hiện đại, có tác động lan tỏa. Thành phố phải chủ động kết nối với các trung tâm công nghiệp công nghệ cao toàn cầu, từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức đến Mỹ, Singapore. Tham gia các mạng lưới nghiên cứu quốc tế, ký kết thỏa thuận hợp tác về đào tạo, chuyển giao công nghệ, thu hút R&D. Qua đó, Thành phố vừa học hỏi, vừa nâng cao vị thế quốc tế, đưa sản phẩm công nghệ cao "Made in HCMC" vươn ra thế giới.
Thứ năm, xúc tiến thương mại - đa dạng hóa thị trường. Tăng cường thông tin về các chương trình xúc tiến thương mại do Bộ Công Thương tổ chức đến các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố; chủ động phối hợp với Cục Xúc tiến Thương mại - Bộ Công Thương vận động các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng tích cực tham gia các Hội nghị giao ban Xúc tiến thương mại trực tuyến với thương vụ Việt Nam tại các nước (hàng tháng); tổ chức Hội chợ hàng Việt Nam tiêu biểu xuất khẩu (hàng năm) nhằm hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu tại chỗ, đa dạng hóa thị trường và đối tác xuất khẩu; tăng cường ứng dụng công nghệ số trong khảo sát và phân tích thị trường, triển khai công cụ giao thương trực tuyến, xây dựng cơ sở dữ liệu thị trường xuất nhập khẩu dùng chung.
Thứ sáu, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Đẩy mạnh mô hình hợp tác doanh nghiệp - nhà trường - viện nghiên cứu để đào tạo gắn với nhu cầu thực tế. Thành phố có thể thành lập quỹ phát triển nhân lực công nghệ cao, khuyến khích học bổng, chương trình trao đổi quốc tế. Đồng thời, cần có chính sách thu hút chuyên gia nước ngoài, người Việt ở nước ngoài, với các ưu đãi về thuế, thủ tục, nhà ở, dịch vụ xã hội cùng với việc tập trung nâng cao chất lượng sống, hạ tầng đô thị, dịch vụ y tế, giáo dục để thu hút và giữ chân các chuyên gia.
Thứ bảy, hoàn thiện thể chế và cơ chế tài chính. TP. Hồ Chí Minh mới cần tận dụng các cơ chế đặc thù, đẩy mạnh cải cách thủ tục, áp dụng cơ chế "luồng xanh" cho các dự án chiến lược. Ưu đãi thuế, đất đai, tín dụng cần được dành cho doanh nghiệp công nghệ cao, công nghiệp xanh. Song song, phát triển Trung tâm tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh để huy động nguồn vốn lớn từ các định chế toàn cầu, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo và doanh nghiệp công nghệ. Khuyến khích mô hình PPP trong đầu tư hạ tầng, trung tâm dữ liệu, năng lượng tái tạo. Tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, thông qua liên kết, M&A và hợp tác quốc tế.
Thứ tám, ứng dụng công nghệ số và phát triển công nghiệp tương lai. TP. Hồ Chí Minh mới cần đi đầu trong ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, blockchain, robot, in 3D, công nghệ sinh học vào sản xuất. Xây dựng hạ tầng số hiện đại, bảo đảm an toàn dữ liệu, an ninh mạng. Đồng thời, phát triển công nghiệp xanh, năng lượng sạch, kinh tế tuần hoàn, để công nghiệp công nghệ cao gắn liền với phát triển bền vững.
Đại diện Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh khẳng định, với sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của các bộ, ngành Trung ương, cùng sự phối hợp tích cực giữa các cấp chính quyền địa phương, sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp, Sở sẽ chủ động cùng các cơ quan, đơn vị có liên quan tập trung nguồn lực tham mưu triển khai các giải pháp. Qua đó, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển TP. Hồ Chí Minh trở thành cực tăng trưởng kinh tế hiện đại, sáng tạo vươn tầm khu vực và thế giới.
