Thúc đẩy 3 chỉ số để tăng trưởng bền vững

Đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế

Theo đại biểu Quốc hội Đặng Ngọc Huy - đoàn Quảng Ngãi, năm 2021 do ảnh hưởng nghiêm trọng của đợt bùng phát dịch Covid-19 lần thứ tư, tăng trưởng kinh tế đã giảm ở hầu hết các ngành, lĩnh vực, địa phương. Hoạt động sản xuất, kinh doanh, lưu thông hàng hóa có lúc, có nơi bị đình trệ, chi phí tăng cao, một số chuỗi sản xuất bị đứt, gãy cục bộ, hệ thống y tế bộc lộ nhiều hạn chế, nhất là ở cấp cơ sở. Việc làm, đời sống của người dân, người lao động bị ảnh hưởng, nhất là tại các địa bàn bị giãn cách.

Đại biểu Quốc hội Đặng Ngọc Huy - đoàn Quảng Ngãi

Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đoàn kết, đồng tình, ủng hộ của các tầng lớp nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, tình hình dịch bệnh cơ bản đã được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc, kinh tế - xã hội năm 2021 đã đạt được một số kết quả tích cực.

Mặc dù vậy, đại biểu Đặng Ngọc Huy cho rằng, trong thời gian tới, đại dịch Covid-19 dự báo vẫn còn tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, tiềm ẩn nhiều rủi ro, kinh tế thế giới phục hồi không đồng đều, nhiều bất định, sản xuất công nghiệp tăng trưởng chậm, đứt gãy chuỗi cung ứng, tiêu thụ vẫn còn hiện hữu.

Do đó, đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo đẩy nhanh chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng, chống Covid-19, sớm triển khai tiêm chủng cho người dưới 18 tuổi để tạo miễn dịch cộng đồng. Tiếp tục thúc đẩy quá trình ngoại giao để các đối tác hỗ trợ chuyển giao công nghệ, đầu tư nghiên cứu, bào chế và sản xuất vaccine trong nước để chúng ta có thể chủ động nguồn cung, tự chủ vaccine trong việc thực hiện chiến lược thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch Covid-19. Quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, nhân lực cho y tế cơ sở cũng như có cơ chế để huy động sự tham gia của y tế tư nhân trong phòng, chống dịch Covid-19.

Đồng thời, khẩn trương chuẩn bị và triển khai thực hiện chương trình phục hồi phát triển kinh tế, chú trọng đến phương án cung ứng lao động trong và sau các làn sóng dịch cho các doanh nghiệp, nhất là tỉnh Đông Nam Bộ do một lượng lớn lao động đã dịch chuyển từ các tỉnh, thành phố lớn về quê. Tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế nhằm có thể huy động và phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn cũng như cải cách hoàn thiện thể chế, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, gồm cả thể chế phát triển kinh tế số, xã hội số và Chính phủ số.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân - đoàn Bình Dương cho hay, trong bối cảnh tình hình dịch bệnh Covid-19 rất khó khăn mà GDP của Việt Nam vẫn tăng trưởng dương, tức là năm 2020 thì đạt tới 2,9% và năm nay ước tính là khoảng 3,5%, có thể nói đây là những kết quả rất ấn tượng và điều đó thể hiện nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân và đặc biệt là sự chỉ đạo rất quyết liệt của Chính phủ.

Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch bệnh, việc phát triển kinh tế đã khó, nhưng phát triển nhanh và bền vững thì lại càng khó hơn. Mục tiêu chiến lược năm 2030 mà chúng ta đã đề ra là chúng ta sẽ trở thành nước có thu nhập trung bình cao, tốc độ bình quân hằng năm GDP sẽ phải đạt khoảng 6,5% tới 7%.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân cho biết, nước ta có dư địa về năng suất lao động rất lớn và muốn tăng GDP thì tăng năng suất lao động là một thành tố rất tích cực. Hiện năng suất lao động của nước ta như “lò xo bị nén lại” và có thể “bung ra” nếu như tập trung vào nâng cao kỹ năng và đổi mới công nghệ.

Bổ sung thêm nguồn lực cho doanh nghiệp để phục hồi và phát triển

Đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng - đoàn Cần Thơ nêu, chủ trương xuyên suốt của chúng ta trong rất nhiều nhiệm kỳ vừa qua về phát triển kinh tế - xã hội là chúng ta phát triển nhanh và bền vững. Ở góc độ phát triển nhanh thì có thể chúng ta chưa đạt được kì vọng đề ra, tuy nhiên chúng ta cũng duy trì được khá tốt mục tiêu này.

“Giai đoạn 2011-2015, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân chúng ta đạt 5,95%, giai đoạn 2016-2020 là 6% và Chính phủ cũng đang đặt ra mục tiêu năm 2022 là từ 6% đến 6,5% và cho cả giai đoạn 2021-2025 là 6,5%-7%. Như vậy mục tiêu tăng trưởng nhanh chúng ta vẫn đang duy trì khá tốt và vẫn nằm ở trong tốp các nước tăng trưởng kinh tế cao nhất trên thế giới” - đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng - đoàn Cần Thơ

Tuy nhiên, đại biểu đoàn Cần Thơ cho rằng, ở khía cạnh phát triển bền vững thì có lẽ chúng ta chưa đạt được mục tiêu này. Ví dụ, thu ngân sách của chúng ta vẫn phụ thuộc nhiều vào các nguồn thu về đất đai, dầu thô, tài nguyên. Hay, xuất khẩu mặc dù rất ấn tượng, nhưng 75-76% xuất khẩu là từ khu vực FDI hoặc các vấn đề về ô nhiễm môi trường còn rất nhức nhối.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng, có 3 chỉ số quan trọng phản ánh sự tăng trưởng bền vững trong thời gian tiếp theo. Thứ nhất, chỉ số về năng suất lao động xã hội bình quân. Chỉ số này tăng trưởng qua từng thời kỳ, 2011-2015 chúng ta đạt 4,3%, đến 2016-2020 đạt 5,8% và đang đặt mục tiêu cho giai đoạn tiếp theo là khoảng 6,5%.

“Theo quan điểm của tôi, mức tăng trưởng về chỉ số này phải đẩy nhanh hơn nữa. Bởi vì, so sánh với các nước xung quanh, theo số liệu thống kê năm 2020, năng suất lao động của nước ta chỉ bằng 7,6% của Singapore; bằng 19,5% của Malaysia, 37,9 % Thái Lan và 56,9% của Philippines, tức là so ngay với các nước láng giềng thì tốc độ tăng năng suất lao động của chúng ta vẫn ở mức rất khiêm tốn” - đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng nói.

Nguyên nhân khiến năng suất lao động nước ta thấp là do tình trạng thất nghiệp vẫn còn cao, bao gồm cả thất nghiệp hữu hình và trá hình; trình độ năng lực của lao động còn thấp; công nghệ lạc hậu; lĩnh vực sản xuất vẫn chủ yếu tập trung vào gia công và lắp ráp khiến giá trị gia tăng ở mức rất thấp... Do đó, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị, cần phải có giải pháp để thúc đẩy hơn nữa chỉ tiêu tăng năng suất lao động bình quân hàng năm nhằm đạt được mục tiêu đề ra.

Thứ hai, về chỉ số về hiệu quả sử dụng vốn ICOR. Theo Báo cáo của Chính phủ, giai đoạn 2011 - 2015, hiệu quả sử dụng ICOR là 6,3; giai đoạn 2016 - 2019 là 6,1, tức để đạt được một đơn vị tăng trưởng, chúng ta phải bỏ ra hơn 6 đơn vị vốn đầu tư. “Đây là hệ số khá cao cho thấy hiệu suất của nền kinh tế, hiệu quả quản lý, sử dụng vốn đầu tư là tương đối thấp. Nếu vẫn để những dự án kéo dài và đội vốn lớn như đường sắt Cát Linh - Hà Đông hay là Bến Lức - Long Thành… thì sẽ rất khó để kéo chỉ số ICOR xuống” - đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng bày tỏ.

Phân tích về nguyên nhân ICOR ở mức cao, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng chỉ rõ là do phân bổ đầu tư chưa hợp lý, thiếu điểm rơi đối với những ngành, vùng động lực; cơ cấu vốn đầu tư không phù hợp, đầu tư công và đầu tư ngân sách nhà nước còn cao; quản lý đầu tư vẫn còn nhiều bất cập, yếu kém. Do đó, Chính phủ cần phải tìm cách giảm hệ số ICOR.

Thứ ba, về năng suất nhân tố tổng hợp, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị, chỉ số này phải tăng lên, trong đó, yếu tố quan trọng nhất là phải có những chính sách đột phá cho phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Đại biểu Khương Thị Mai - đoàn Nam Định đề nghị Chính phủ bổ sung thêm nguồn lực cho doanh nghiệp để phục hồi và phát triển, như ban hành gói chính sách hỗ trợ lãi suất thấp cho doanh nghiệp. Đồng thời, cần khuyến khích các liên doanh để thu hút vốn, doanh nghiệp trong nước có cơ hội tiếp cận cách quản lý công nghệ hiện đại, tăng nỗ lực cho doanh nghiệp, hình thành một số chuỗi tập đoàn kinh tế tư nhân có quy mô lớn, có vai trò dẫn dắt trong một số ngành, lĩnh vực. Nếu doanh nghiệp phục hồi và phát triển sẽ tạo nguồn thu bền vững trong năm 2022 và các năm tiếp theo.