Thủ tướng: Công nghiệp bán dẫn phải là đột phá trong phát triển kinh tế

Sáng 14/12, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính - Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn chủ trì phiên họp lần thứ nhất của Ban Chỉ đạo.

Cùng dự có các đồng chí: Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, một số khu công nghệ cao, các cơ sở giáo dục đào tạo, các hiệp hội doanh nghiệp liên quan.

Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn chủ trì phiên họp lần thứ nhất của Ban Chỉ đạo - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

"Ngôi sao mới nổi" trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu

Các báo cáo, ý kiến tại phiên họp đánh giá, thời gian vừa qua, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong ngành công nghiệp bán dẫn. Trong chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn, Việt Nam hiện đang tham gia vào các công đoạn: Thiết kế, kiểm thử, đóng gói vi mạch, sản xuất thiết bị và nguyên liệu liên quan đến bán dẫn nhưng chưa có nhà máy sản xuất chip.

Việt Nam đã thành lập đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế là Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cũng như các Khu công nghệ cao Hồ Chí Minh, Hòa Lạc (Hà Nội), Đà Nẵng cùng nhiều khu công nghiệp tiêu chuẩn, là điểm đến tiềm năng trong quá trình chuyển dịch chuỗi sản xuất bán dẫn và thu hút nguồn vốn FDI của các tập đoàn công nghệ bán dẫn lớn trên thế giới như: Amkor, Samsung, Hana Micron, Foxconn, LAM Research, Coherent, Intel.

Việt Nam đã có nhiều doanh nghiệp công nghệ thông tin, nhà đầu tư tốt như: Viettel, FPT, Phenikaa đang triển khai chiến lược phát triển, đẩy mạnh các dự án cụ thể trong lĩnh vực bán dẫn. Chúng ta bắt đầu có các startup tiềm năng về bán dẫn như: Infrasen, VnChip, Hyphen Deux.

Hiện nay, Việt Nam có hơn 50 doanh nghiệp thiết kế vi mạch với đội ngũ nhân lực ước tính hơn 6.000 kỹ sư, công đoạn đóng gói kiểm thử có 7 nhà máy, với khoảng 6.000 kỹ sư và hơn 10.000 kỹ thuật viên; các doanh nghiệp về sản xuất thiết bị và nguyên liệu cho ngành công nghiệp bán dẫn cũng đã bắt đầu đi vào hoạt động. Việt Nam hiện có 174 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD.

Nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu như NVIDIA, Qualcomm, LAM Research, Qorvo, AlChip... chuyển dịch chuỗi cung ứng sang Việt Nam phát triển các trung tâm nghiên cứu, mở rộng đầu tư, kinh doanh, sản xuất tại Việt Nam. Theo đó, Việt Nam hiện có 174 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD.

Các đại biểu đánh giá những kết quả trên là mình chứng thể hiện sự nỗ lực và hành động quyết liệt của các cấp lãnh đạo, đặc biệt là của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành, địa phương, các cơ sở đào tạo và cộng đồng doanh nghiệp trong công cuộc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn…

Để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, các đại biểu cho rằng, cần có cơ chế ưu đãi đặc thù và vốn đầu tư cho ngành công nghiệp này; tập trung đào tạo nguồn nhân lực; phát triển đồng bộ và hiện đại cơ sở hạ tầng, nhất là hạ tầng công nghệ, hạ tầng điện, nước, hạ tầng giao thông, logistics; phát triển hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn và công nghiệp điện tử; thúc đẩy mạnh mẽ hơn hợp tác quốc tế về lĩnh vực bán dẫn với các đối tác lớn; tiếp tục thu hút nhân tài, đặc biệt là các nhân tài người Việt trên toàn thế giới đóng góp vào sự phát triển ngành công nghiệp bán dẫn trong nước…

Nâng cao nhận thức, tư duy đột phá

Kết luận phiên họp, phân tích bối cảnh, tình hình và yêu cầu phát triển ngành công nghiệp bán dẫn trên thế giới và Việt Nam; vị trí, tiềm năng, lợi thế, điều kiện của Việt Nam trong phát triển ngành công nghiệp bán dẫn; các chủ trương, chính sách, những việc Việt Nam đã, đang thực hiện để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết: Cùng với các Nghị quyết, chiến lược, chương trình, đề án, cơ chế, chính sách về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, thời gian tới, Việt Nam tiếp tục đột phá về các cơ chế chính sách như thành lập Quỹ hỗ trợ đầu tư; đề xuất cơ chế, chính sách trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật như Luật Đầu tư, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp, chính sách ưu đãi về thuế thu nhập cá nhân, phí, lệ phí… để khuyến khích phát triển công nghiệp bán dẫn.

Về cơ sở hạ tầng, đã thành lập đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế là Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cũng như các Khu công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh, Hòa Lạc, Đà Nẵng cùng nhiều khu công nghiệp tiêu chuẩn, là điểm đến tiềm năng trong quá trình chuyển dịch chuỗi sản xuất bán dẫn và thu hút nguồn vốn FDI của các tập đoàn công nghệ bán dẫn lớn trên thế giới như: Amkor, Samsung, Hana Micron, Foxconn, LAM Research, Coherent, Intel.

Việt Nam có nhiều doanh nghiệp công nghệ thông tin, nhà đầu tư tốt như Viettel, FPT, Phenikaa đang triển khai chiến lược phát triển, đẩy mạnh các dự án cụ thể trong lĩnh vực bán dẫn; bắt đầu có các startup tiềm năng về bán dẫn như Infrasen, VnChip, Hyphen Deux.

Về hợp tác quốc tế hiện đã ký Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Việt Nam - Hoa Kỳ cũng như triển khai các chương trình hợp tác trong khuôn khổ Quỹ Đổi mới sáng tạo và an ninh công nghệ (ITSI) về phát triển hệ sinh thái và nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn.

Việt Nam đã chủ động tổ chức, kết nối đầu tư, kinh doanh thông qua đa dạng các hoạt động như Triển lãm ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam; mời gọi, đón tiếp các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới như NVIDIA, Samsung, Qualcomm, LAM Research, Marvell, Qorvo sang để tìm hiểu môi trường đầu tư, hướng tới mở rộng sản xuất, kinh doanh và xây dựng cứ điểm tại Việt Nam.

Việt Nam đang tăng cường hợp tác quốc tế, thiết lập các khuôn khổ hợp tác bán dẫn với các đối tác như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ…

Thủ tướng lưu ý coi phát triển nguồn nhân lực, thể chế và hạ tầng cho công nghiệp bán dẫn là chiến lược toàn diện; phải triển khai, đầu tư cho xứng tầm đột phá chiến lược - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Cùng với đó, Thủ tướng đã chỉ ra nhưng khó khăn, thách thức như nhu cầu về vốn đầu tư cho lĩnh vực bán dẫn rất lớn, nhưng cơ chế ưu đãi đặc thù để hỗ trợ đầu tư, khuyến khích mọi tổ chức, cá nhân tham gia lĩnh vực này còn chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn; hạn chế về cơ sở hạ tầng phục vụ nghiên cứu phát triển, đào tạo, ươm tạo cũng như phục vụ sản xuất, kinh doanh; việc cung ứng điện của Việt Nam có nơi, có lúc chưa bảo đảm; hạn chế về tiếp cận công nghệ tiên tiến và thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao cần thiết để phát triển ngành này; hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này gặp nhiều trở ngại về chính sách, an ninh quốc gia.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí, tiềm năng, thế mạnh và yêu cầu phát triển ngành công nghiệp bán dẫn; hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách theo hướng thông thoáng, có ưu tiên để thu hút mọi nguồn lực cho phát triển ngành công nghiệp bán dẫn; phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng số, hạ tầng công nghệ thông tin, hạ tầng đổi mới sáng tạo, hạ tầng giao thông, logistics; có chính sách đào tạo và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao ngành bán dẫn; quản lý theo hướng thông minh; tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển.

Thủ tướng cũng chỉ đạo sớm ra đời Quỹ hỗ trợ đầu tư; tích cực chuyển giao công nghệ phát triển ngành bán dẫn, dựa vào tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của Việt Nam; phát triển các trung tâm thiết kế, kiểm thử, đóng gói; tham gia các chuỗi giá trị toàn cầu của các tập đoàn công nghệ lớn; tăng cường truyền thông, nhất là hướng dẫn và khuyến khích người dân tham gia phát triển ngành bán dẫn.

"Nguyên tắc là lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ; cùng lắng nghe và thấu hiểu; cùng chia sẻ tầm nhìn và hành động; cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng và cùng phát triển", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thúc đẩy ngoại giao bán dẫn, chuyển giao và làm chủ công nghệ

Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn thực hiện các công việc được giao, đặc biệt là triển khai "Chương trình Phát triển nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050" và "Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030".

Về quan điểm, Thủ tướng nhấn mạnh "Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ đã thống nhất, Quốc hội đồng tình, nhân dân ủng hộ, Tổ quốc mong đợi, thì chỉ bàn làm, không bàn lùi". Có bước đi, lộ trình, định hướng cụ thể, rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ kết quả; phát huy trách nhiệm người đứng đầu, quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm; làm việc nào dứt việc đó.

Cùng với đó, tăng cường phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực cấp dưới, gắn với kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực; quá trình thực hiện phải kiểm tra, đôn đốc, nhân rộng mô hình tốt, kiểm điểm những nơi làm chưa tốt. Tăng cường truyền thông, tạo sự đồng thuận trong xã hội về phát triển công nghiệp bán dẫn.

Thủ tướng yêu cầu Tổ công tác cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp về cải cách thủ tục hành chính, kịp thời chỉ đạo tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, rào cản về quy trình, thủ tục hành chính đối với hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực bán dẫn.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp tục tập trung đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ, giải pháp tại Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đồng thời, sớm hoàn thiện và trình Chính phủ Nghị định về Quỹ hỗ trợ đầu tư, nhằm khuyến khích, thu hút các nhà đầu tư trên thế giới và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước.

Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục tập trung và đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ, giải pháp của Chiến lược Phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2050, đặc biệt là các nhóm nhiệm vụ cụ thể: phát triển chip chuyên dụng; phát triển công nghiệp điện tử.

Bộ Ngoại giao xây dựng "Đề án thúc đẩy hợp tác quốc tế nhằm huy động nguồn lực cho phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, điện tử Việt Nam". Nghiên cứu, xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ký kết thỏa thuận hợp tác quốc tế về bán dẫn đối với một số quốc gia, nền kinh tế hàng đầu về bán dẫn. Tăng cường hợp tác song phương, đa phương về bán dẫn. Tiếp tục tranh thủ mạng lưới các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài thúc đẩy hợp tác quốc tế về công nghiệp bán dẫn, điện tử, xác định lĩnh vực ưu tiên hợp tác với từng đối tác và hoàn thiện cơ sở dữ liệu về chuyên gia, trí thức Việt Nam ở nước ngoài và các cơ sở đào tạo giáo dục, trường đại học ở nước ngoài, và có kế hoạch tiếp cận, phát huy, kết nối hợp tác hiệu quả với Việt Nam.

Thủ tướng nêu rõ, phát triển công nghiệp bán dẫn là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thủ tướng yêu cầu, Bộ Công Thương tổ chức triển khai Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII) và cập nhật bổ sung Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII trong bối cảnh đang thực hiện chủ trương khôi phục, nghiên cứu phát triển điện hạt nhân sau khi cấp có thẩm quyền cho phép; phát triển điện gió ngoài khơi sau khi Luật Điện lực sửa đổi được Quốc hội thông qua; và phát triển điện mặt trời sau khi cấp có thẩm quyền chỉ đạo xử lý việc bổ sung quy hoạch, đảm bảo an ninh cung cấp điện, đáp ứng nhu cầu phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt không để thiếu điện.

Thủ tướng giao Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư triển khai Chương trình "Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050", trong đó có việc nghiên cứu, đề xuất và tổ chức triển khai mô hình liên kết giữa nhà nước, nhà trường, doanh nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn bảo đảm hiệu quả, chất lượng. Khẩn trương trình ban hành Đề án "Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025-2035 và định hướng đến 2045" để chuẩn bị nguồn nhân lực STEM có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao đáp ứng nhu cầu mở rộng đầu tư phát triển các lĩnh vực công nghệ cao, trong đó có lĩnh vực bán dẫn, nhất là đội ngũ nhân lực tài năng có khả năng tham gia sâu vào công đoạn nghiên cứu và phát triển trong một số lĩnh vực công nghệ then chốt và xây dựng, hướng dẫn thực hiện chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn.

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan liên quan để nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách ưu đãi về thuế, tài chính, quản lý, sử dụng các tài sản công phục vụ công tác đào tạo, nghiên cứu, phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.

Bộ Khoa học và Công nghệ thúc đẩy nghiên cứu và phát triển, nâng cao năng lực khoa học công nghệ của Việt Nam trong ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt là phát triển các công nghệ lõi, sản phẩm chip chuyên dụng.

Sẵn sàng cơ sở hạ tầng cho ngành công nghiệp bán dẫn

Thủ tướng yêu cầu, các bộ, ngành, địa phương, nhất là TP. Hà Nội khẩn trương làm đường sắt tốc độ cao, nhất là từ Văn Cao lên Hòa Lạc, và TP. Hồ Chí Minh kết nối 2 sân bay, Sân bay Tân Sơn nhất và Sân bay Long Thành.

Các địa phương nghiên cứu, lựa chọn các khu công nghiệp có vị trí thuận lợi, phù hợp để đầu tư, đảm bảo đồng bộ về cơ sở hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt về cung cấp nguồn điện ổn định, đủ công suất và nước sạch, hệ thống xử lý nước thải nhằm phát triển ngành công nghiệp bán dẫn; thúc đẩy các khu, cụm công nghiệp lân cận để tạo cụm liên kết ngành cho chuỗi công nghiệp bán dẫn. Khai thác tiềm năng thế mạnh, lợi thế cạnh tranh của tỉnh và phải tranh thủ thời cơ, nắm bắt cơ hội để phát triển nhanh, bền vững.

Cùng với đó, tăng cường nhận thức, có tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, tập trung tháo gỡ thể chế, phát triển hạ tầng thuận lợi để giảm chi phí đầu vào, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, huy động mọi nguồn lực trong và ngoài nước để làm và phải xây dựng hệ thống quản trị thông minh, tiếp tục nghiên cứu chính sách visa thông thoáng để thu hút các nhà đầu tư.

Thủ tướng nhấn mạnh, phát triển ngành công nghiệp bán dẫn là nhu cầu, đòi hỏi tất yếu, là đột phá chiến lược và cũng là nhiệm vụ trọng tâm của chúng ta trong thời gian tới; là việc cần làm, phải làm và quyết tâm làm bằng được. Cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ, tham gia của người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư, sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế; quyết tâm phải được thể hiện bằng những hành động cụ thể, bài bản, khoa học, quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc nấy. Có như vậy, chúng ta mới có thể hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong đó công nghiệp bán dẫn là một trong những lĩnh vực trọng tâm ưu tiên phát triển.

Thủ tướng đề nghị các thành viên Ban Chỉ đạo tập trung trí tuệ, công sức, quyết liệt chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm chung của Thành viên Ban Chỉ đạo và nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm cụ thể được Ban Chỉ đạo phân công để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn đạt mục tiêu, kết quả cao nhất.