Thứ trưởng Bộ Y tế: Chính sách phải đủ mạnh để phát triển tầm vóc thế hệ tương lai

Sáng 14/8, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp cùng Bộ Y tế cùng các đơn vị đồng tổ chức hội thảo khoa học quốc tế về dinh dưỡng học đường năm 2025.

Tới dự và chỉ đạo hội thảo có Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa. Tham dự hội thảo có: Nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam; Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng cùng các chuyên gia; lãnh đạo các hiệp hội, các doanh nghiệp, nhà khoa học, chuyên gia trong lĩnh vực dinh dưỡng trong nước và quốc tế.

3 thách thức lớn với công tác dinh dưỡng học đường

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức cho biết, Việt Nam được cộng đồng quốc tế ghi nhận là một điểm sáng về cải thiện dinh dưỡng: Chiều cao của thanh niên Việt Nam trong thập kỷ qua (từ 2010-2020) có sự cải thiện rõ rệt, nam và nữ thanh niên 18 tuổi tăng lần lượt là 3,7 cm và 2,6 cm. Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi đã giảm một cách ngoạn mục, từ trên 30% cách đây một thập kỷ, nay xuống còn dưới 19,6% (năm 2020), tốc độ giảm này nhanh hơn mức trung bình của khu vực Đông Nam Á. 

“Những con số biết nói đó là minh chứng cho nỗ lực không ngừng nghỉ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội”, Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức khẳng định.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đáng khích lệ, Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức cũng nêu 3 thách thức lớn với công tác dinh dưỡng. Thứ nhất, “vùng lõm” về suy dinh dưỡng và khoảng trống về công bằng. Tỷ lệ trẻ em thấp còi ở vùng dân tộc thiểu số vẫn còn trên 30%, gần gấp đôi mức trung bình toàn quốc. Con số này không chỉ thể hiện sự bất bình đẳng về cơ hội phát triển, mà còn là một "vết sẹo" trên bức tranh phát triển chung của đất nước, kìm hãm tiềm năng của một bộ phận thế hệ trẻ.

Thứ hai, sự tấn công của “kẻ thù thầm lặng” mang tên thừa cân, béo phì. Tại các thành phố lớn, tỷ lệ học sinh thừa cân, béo phì đã tăng gần gấp đôi trong thập kỷ qua, vượt ngưỡng 20%. Tốc độ này đang tăng nhanh hơn cả các nước láng giềng như Thái Lan và gần chạm đến ngưỡng của các nước phát triển. Đây chính là quả bom nổ chậm cho gánh nặng của các bệnh không lây nhiễm trong tương lai, bào mòn sức khỏe và năng suất lao động của quốc gia.

Thứ ba, nỗi trăn trở lớn nhất - khoảng cách về tầm vóc. Dù đã cải thiện, chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam vẫn thấp hơn Nhật Bản, Hàn Quốc khoảng 5-7 cm, và thấp hơn Thái Lan 2-3 cm. 

Theo ông, đây không chỉ là con số trên thước đo. Đó là khoảng cách về sự tự tin, về cơ hội cạnh tranh, về vị thế của một dân tộc trên hành trình hội nhập. Nhật Bản, Hàn Quốc đã làm nên những kỳ tích về tầm vóc trong quá khứ, và đó là bài học chúng ta cần suy ngẫm.

“Đây là “gánh nặng kép” đe dọa khát vọng phát triển, đòi hỏi tư duy mới và giải pháp đột phá, trong đó trường học là “mặt trận” trọng yếu để can thiệp toàn diện về dinh dưỡng và vận động, tận dụng “giai đoạn vàng” cuối cùng của lứa tuổi học đường”, Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức nói và nhấn mạnh để giải quyết tận gốc những thách thức trên, để hiện thực hóa mục tiêu của Nghị quyết 20, chúng ta không thể đi theo lối mòn. Chúng ta cần một cú hích chiến lược và mặt trận đột phá đó chính là trường học, bởi lứa tuổi học đường là “giai đoạn vàng cuối cùng” để can thiệp toàn diện về dinh dưỡng và vận động, tạo ra tác động thay đổi trọn đời. Đã đến lúc chúng ta cần một khung pháp lý toàn diện, các chính sách đủ mạnh để phát triển tầm vóc và thể lực cho thế hệ trẻ.

Tăng cường vận động và bữa ăn hợp lý cho trẻ em

Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Tấn Dũng cho biết, Bộ xác định bảo đảm dinh dưỡng học đường và tăng cường các hoạt động thể lực là nhiệm vụ quan trọng, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, gia đình, nhà trường và xã hội để góp phần vào sự phát triển thể lực, tầm vóc, trí tuệ con người và nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe cho trẻ em, học sinh.

Học sinh được hưởng thụ bữa ăn học đường với các thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cân đối, phù hợp trong trường học không những giúp các em nâng cao sức khỏe, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý rối loạn dinh dưỡng như thiếu vi chất dinh dưỡng, suy dinh dưỡng, thừa cân béo phì và các bệnh không lây nhiễm mà còn xây dựng thói quen dinh dưỡng lành mạnh. Bên cạnh đó các em được kết hợp vui chơi, vận động phù hợp với nhu cầu sở thích và lứa tuổi qua các hoạt động giáo dục thể chất, giáo dục ngoài giờ, các trò chơi trải nghiệm sẽ tạo môi trường gắn kết, giúp các em phát triển hài hòa thể chất, tinh thần.

Trước đó, vào năm học 2020-2021, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Bộ Y tế, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Bộ Khoa học và Công nghệ (trước hợp nhất), các chuyên gia và Tập đoàn TH tổ chức nghiên cứu và triển khai thành công Mô hình điểm bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý kết hợp tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh Việt Nam. 

Mô hình được triển khai thực hiện tại 10 tỉnh/thành phố đại diện cho 5 vùng sinh thái khác nhau. Kết quả triển khai Mô hình điểm mang lại hiệu quả rõ nét về cải thiện tình trạng dinh dưỡng và thể lực, thay đổi tích cực nhận thức, thói quen ăn uống và vận động của học sinh, được phụ huynh và nhà trường đánh giá rất cao và thể hiện mong muốn được tiếp tục duy trì và phát triển các hoạt động của Mô hình điểm.

Cụ thể, nhóm trẻ em mầm non, chiều cao trung bình tăng khoảng 3,6 cm và cân nặng trung bình tăng 1,2 kg. Ở nhóm học sinh tiểu học, chiều cao trung bình tăng khoảng 2,8 cm và cân nặng trung bình tăng 1,9 kg.

Từ những kết quả thành công của mô hình, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 3000/QĐ-BGDĐT ngày 28/9/2021 phê duyệt Mô hình bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý và tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh Việt Nam để các địa phương triển khai áp dụng nhân rộng mô hình phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

Đồng thời Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành các tài liệu hướng dẫn thực hiện công tác tổ chức bữa ăn học đường kết hợp với tăng cường hoạt động thể lực cho học sinh.

Trẻ em lứa tuổi học đường có tốc độ tăng trưởng nhanh với chiều cao trung bình tăng khoảng 6,2cm/năm, do đó cần được đáp ứng đầy đủ năng lượng tăng dần theo từng độ tuổi và dinh dưỡng hợp lý có vai trò quan trọng giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất và tinh thần. Vitamin và khoáng chất không thể thiếu trong chế độ ăn hằng ngày của trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện. Trong đó, các chất khoáng như: Calci, phospho, magie… hình thành nên hệ xương và răng chắc khỏe, sữa tươi và các sản phẩm từ sữa là nguồn cung cấp canxi dồi dào cho trẻ.

Báo Công Thương sẽ tiếp tục cập nhật nhật thông tin hội thảo...