Thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản

Trước đó, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường để nghiên cứu đầy đủ, tiếp thu tối đa ý kiến đại biểu Quốc hội để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật.

Theo Bộ trưởng, dự thảo Luật bổ sung quy định Nhà nước cho phép tổ chức, cá nhân lấy mẫu khoáng sản để nghiên cứu thử nghiệm công nghệ chế biến khoáng sản theo quy định của Chính phủ. Theo quy định này, Nghị định của Chính phủ sẽ quy định cụ thể các nội dung liên quan đến lấy mẫu khoáng sản để nghiên cứu thử nghiệm công nghệ chế biến khoáng sản.

Tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự thảo Nghị định của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 193/2025/NĐ-CP ngày 2/7/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Địa chất và khoáng sản đã bổ sung Mục 11 về nghiên cứu, thử nghiệm công nghệ chế biến khoáng sản vào Chương IV, bao gồm Điều 100a và Điều 100b quy định về hồ sơ, thủ tục, điều kiện về lấy mẫu, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân lấy mẫu, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về nội dung này.

Dự thảo Luật có luật hóa một số nội dung của Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP, trong đó có nội dung tháo gỡ khó khăn, giảm thủ tục hành chính trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất để khai thác khoáng sản nhóm III làm vật liệu xây dựng, khoáng sản nhóm IV để cung cấp cho các dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia, dự án khẩn cấp, cấp bách, dự án, công trình phòng, chống thiên tai và một số dự án do Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định.

Quy định này nhằm rút ngắn tối đa việc đưa mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường vào khai thác, kịp thời cung cấp cho các dự án, công trình nêu trên. Đồng thời, để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, cần thiết phải sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai như dự thảo Luật đề xuất.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 27 của Luật Đất đai, quyền sử dụng đất được thực hiện cho thuê tại quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai và các Luật khác có liên quan. Như vậy, việc quy định cho thuê lại quyền sử dụng đất để thực hiện thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm III, nhóm IV như dự thảo Luật không mâu thuẫn với quy định của Luật Đất đai.

Bên cạnh đó, đối tượng khoáng sản được áp dụng quy định này bao gồm các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng hoặc san lấp (đất san lấp, đá, cát, sỏi…) và có thời gian khai thác ngắn. Do đó, việc thu hồi đất và giao đất sẽ dẫn đến kéo dài thời gian, gây chậm chễ tiến độ thi công công trình và ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người đang có quyền sử dụng đất.

Quy định như dự thảo luật được thực hiện theo cơ chế sử dụng đất đa mục đích theo quy định của pháp luật về đất đai và chỉ áp dụng đối với nhóm đất nông nghiệp là đất rừng sản xuất là rừng trồng, đất phi nông nghiệp trừ đất quốc phòng, an ninh.

Tuy nhiên, phải bảo đảm không làm mất đi điều kiện cần thiết để sử dụng đất vào mục đích chính đã được nhà nước giao đất, cho thuê đất và các quy định của pháp luật về đất đai. Do đó, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép giữ các nội dung như quy định tại Điều 2 của dự thảo Luật.

Về ý kiến đề nghị cân nhắc, quy định chặt chẽ nội dung “và không phải đấu giá quyền khai thác khoáng sản” quy định tại khoản 6, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho hay, trước khi Luật này có hiệu lực, một số dự án đầu tư chế biến hoặc sử dụng khoáng sản đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật; nhà đầu tư đã thực hiện các thủ tục đầu tư theo quy định.

Trường hợp các dự án đầu tư này đã được xác định các khu vực khoáng sản làm nguồn nguyên liệu phục vụ cho dự án thì cần có quy định chuyển tiếp như quy định tại khoản 6 Điều 4 của dự thảo Luật để bảo đảm dự án có thể hoạt động được. Quy định này cũng phù hợp với quy định tại khoản 26 Điều 1 của dự thảo Luật (sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 100 của Luật Địa chất và khoáng sản).

Do đó, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép giữ các nội dung như quy định tại khoản 6 Điều 4 của dự thảo Luật.

Về ý kiến đề nghị rà soát, hoàn thiện bảo đảm tính thống nhất với các dự thảo Luật liên quan trình Quốc hội xem xét, thông qua, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ các quy định của pháp luật có liên quan để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.