Thiếu khoáng sản phục vụ san lấp: Chưa có giải pháp triệt để

Thiếu cơ chế đặc thù

Trong phiên thảo luận tại Tổ vào sáng 6/11 liên quan đến dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản (Luật Khoáng sản và Địa chất sửa đổi), đại biểu Nguyễn Văn An - đoàn Hưng Yên cho rằng Luật Địa chất và Khoáng sản mới được triển khai, thực tiễn thời gian không dài, do vậy nên tập trung vào 6 vấn đề được Chính phủ trình để hoàn thiện luật; đồng thời, đề nghị cơ quan soạn thảo cần đánh giá và bổ sung thêm khi có đủ cơ sở thực tiễn để kiến nghị bổ sung.

Theo đại biểu Nguyễn Văn An, thực tiễn thời gian qua, chúng ta chưa có đủ các cơ chế đặc thù để giải quyết triệt để tình trạng khó khăn, khan hiếm về khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường và vật liệu san lấp phục vụ các dự án, công trình xây dựng, dự án phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt các dự án công trình thuộc thẩm quyền địa phương.

Liên quan đến quy định, tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá cấp quyền khai thác khoáng sản, theo đại biểu nội dung này chưa đáp ứng được yêu cầu để giải phóng nguồn lực khoáng sản cho phát triển kinh tế - xã hội.

“Quá trình thẩm tra có một số ý kiến đề nghị quy định này làm sao để đảm bảo tính công khai, minh bạch và cạnh tranh lành mạnh. Việc khoanh định khu vực không đấu giá cho các nhà máy đang hoạt động không làm ảnh hưởng đến việc phát triển mới các dự án thăm dò, khai thác khoáng sản theo quy hoạch và khuyến khích để phát triển các dự án mới có công nghệ tiên tiến chế biến sâu”- đại biểu Nguyễn Văn An nhấn mạnh.

Liên quan đến cơ chế thăm dò xuống sâu và mở rộng các mỏ khoáng sản đang hoạt động hợp pháp được quy định tại điểm a, khoản 2, điều 1 và khoản 11 điều 1, theo đại biểu nội dung này được đánh giá chưa thông thoáng và thuận lợi. Việc bổ sung điểm a, khoản 2 điều 4 của Luật Địa chất và Khoáng sản như qui định tại điểm a, khoản 2 điều 1 của dự thảo để bổ sung quy định cho phù hợp với việc cấp phép thăm dò xuống sâu và mở rộng thì không phù hợp với chiến lược kế hoạch có liên quan đến các hoạt động khoáng sản.

Phân tích thêm đại biểu Nguyễn Văn An cho biết, theo hồ sơ Chính phủ trình, quy định này phải phù hợp là không cần thiết vì để thăm dò xuống sâu và mở rộng khu vực mà trước đó đã phải xác định trong quy hoạch và điều chỉnh bổ sung kế hoạch, trong trường hợp này chỉ mang tính chất cục bộ, không làm thay đổi bản chất của quy hoạch.

Do vậy, việc phải thực hiện thủ tục để điều chỉnh bình thường sẽ dẫn đến kéo dài và gây khó khăn cho tổ chức cá nhân khai thác khoáng sản.

Cần có cơ chế quản lý đất hiếm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế

Về quản lý đất hiếm, đại biểu Nguyễn Văn An cho hay, trong bối cảnh mới nhằm khai thác chế biến và sử dụng hiệu quả bền vững, có cơ chế quản lý chặt chẽ các hoạt động liên quan đến đất hiếm theo chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, nhất là trong bối cảnh nhu cầu về đất hiếm dự kiến sẽ tăng mạnh trong thập kỷ tới, cùng với đó là sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo, ô tô điện… là một trong những vấn đề rất quan trọng cần được quan tâm, nghiên cứu.

Đại biểu cũng đề nghị làm rõ việc phân cấp, phân quyền trong quản lý khoáng sản, đặc biệt là việc khoanh định và phê duyệt quy hoạch khu vực cấm hoặc tạm thời cấm khai thác khoáng sản. Ông nhấn mạnh rằng cần có sự đánh giá kỹ lưỡng để tránh phát sinh vướng mắc trong quá trình thực hiện các quy hoạch này.

Liên quan đến nội dung này, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai - đoàn Hưng Yên đề nghị cần làm rõ mối quan hệ chiến lược giữa chiến lược quốc gia về đất hiếm do Bộ Công Thương chủ trì và hoạt động thăm dò cấp phép khoáng sản do Bộ Nông nghiệp và Môi trường thực hiện, cơ chế vận hành trong thực tế thế nào và dự thảo luật lại bổ sung vào chương 7A của Luật Địa chất khoáng sản, trong đó có nêu về “chế biến sâu”.

Đồng thời, đại biểu cũng đề nghị làm rõ nội hàm của khái niệm “chế biến sâu” được quy định tại văn bản nào để thống nhất cơ sở thực hiện cũng như tránh các hệ lụy trong tổ chức thực hiện do sự khác nhau trong cách hiểu khái niệm.

Sáng 6/11, Quốc hội tiến hành thảo luận tại Tổ 3 dự án: Luật Xây dựng (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.