| Cần cơ chế thúc đẩy thị trường năng lượng sinh học Sức hút từ thị trường năng lượng Việt Nam |
Theo đánh giá thống kê về thị trường năng lượng thế giới của BP công bố tháng 7, các máy phát điện chạy bằng than trên thế giới đã sản xuất kỷ lục 10,244 terawatt-giờ (TWh) vào năm 2021, vượt qua kỷ lục trước đó là 10,098 TWh được thiết lập vào năm 2018. Tất nhiên, sản xuất bằng nhiên liệu than sẽ lập kỷ lục thậm chí còn cao hơn vào năm 2022 khi các máy phát điện ở châu Âu và châu Á giảm thiểu việc sử dụng khí đốt đắt tiền sau cuộc xung đột và các lệnh trừng phạt của Mỹ và EU để đáp trả.
 |
Ngược lại, sản lượng của mỏ than vẫn thấp hơn một phần so với kỷ lục được thiết lập từ năm 2012 đến năm 2014 do các máy phát điện chạy bằng than cũ hơn và kém hiệu quả hơn đã được thay thế bằng các máy phát điện mới hơn và hiệu quả hơn, cần ít nhiên liệu hơn cho mỗi kilowat. Sản lượng khai thác than toàn cầu là 8.173 triệu tấn vào năm 2021 so với 8.180-8.256 triệu tấn mỗi năm trong giai đoạn 2012-2014. Tuy nhiên, sản lượng khai thác của mỏ cũng có khả năng lập kỷ lục mới trong năm nay khi nhu cầu tăng cao đối với sản xuất nhiên liệu than vượt qua việc cải thiện hiệu suất.
Sự hồi sinh của than đá đã làm bối rối các nhà hoạch định chính sách của Mỹ và EU, những người dự kiến than đá sẽ giảm đi như một phần trong kế hoạch về phát thải ròng bằng không. Từ năm 2011 đến năm 2021, sản lượng điện từ than tăng chậm hơn (1,2% / năm) hơn thủy điện (2,0%), khí đốt (2,8%), gió (15,5%) và năng lượng mặt trời (31,7%). Kết quả là, thị phần than trong tổng sản lượng điện trên toàn thế giới đã giảm 36,0% vào năm 2021 so với mức đỉnh gần đây là 40,8% vào năm 2013. Nhưng nhu cầu điện tăng mạnh (2,5% / năm) đã đảm bảo nhu cầu ngày càng tăng đối với tất cả các nguồn phát điện. Sản lượng và sản xuất than dự kiến sẽ tiếp tục tăng cho đến ít nhất là năm 2027 khi nhu cầu điện tăng cao lấn át việc cải thiện hiệu quả trong quá trình đốt cháy và triển khai khí đốt và năng lượng tái tạo như những giải pháp thay thế.
Sự phục hồi nhanh chóng sau đại dịch đã thúc đẩy những xu hướng này, thúc đẩy nhu cầu điện và sự phụ thuộc vào sản xuất nhiệt điện than, đồng thời nâng mức tiêu thụ than lên mức cao kỷ lục. Việc xung đột Nga- Ukraine và kết quả là xuất khẩu khí đốt giảm đã kích thích nhu cầu hơn nữa khi các nhà máy phát điện cố gắng giảm thiểu tiêu thụ khí đốt đắt tiền và các quốc gia cố gắng thu hồi nguồn cung cấp năng lượng của họ. Ở châu Âu, các chính phủ đang khuyến khích các máy phát điện đốt than duy trì hoạt động lâu hơn thay vì đóng cửa trong trường hợp dòng khí đốt từ Nga ngừng hoạt động vào mùa đông 2022-2023.
Đối phó với tình trạng thiếu hụt và lo ngại về an ninh năng lượng, Trung Quốc và Ấn Độ đang khuyến khích các công ty khai thác trong nước nâng sản lượng lên mức kỷ lục để đảm bảo cung cấp đủ nhiên liệu và cắt giảm sự phụ thuộc vào than và khí đốt nhập khẩu đắt đỏ. Sản lượng than của Trung Quốc đã tăng lên mức kỷ lục 2,192 triệu tấn từ tháng 1 đến tháng 6 so với 1,949 triệu tấn cùng kỳ năm trước và 1,758 triệu tấn trước đại dịch năm 2019. Sản lượng của Ấn Độ đã tăng lên mức kỷ lục 393 triệu tấn từ tháng 1 đến tháng 5 so với 349 triệu tấn một năm trước.
Bất chấp sự tăng trưởng nhanh chóng về sản xuất than trong nước ở Trung Quốc và Ấn Độ, vẫn còn tình trạng thiếu nhiên liệu trên toàn thế giới, điều này đã đẩy giá than lên mức cao nhất tính theo giá thực tế trong hơn 50 năm. Các biện pháp trừng phạt của Mỹ và EU đã gia tăng áp lực tăng giá bằng cách chuyển tuyến than của Nga sang châu Á và than từ Úc và Indonesia đến châu Âu, dẫn đến các chuyến đi dài hơn và tốn kém hơn.
Than là mặt hàng lớn nhất và đắt nhất để vận chuyển so với giá trị của nó, vì vậy các chuyến đi dài hơn có tác động trực tiếp và đáng kể đến giá hạ cánh mà các nhà sản xuất điện phải trả. Giá khí đốt cao hơn ở châu Âu đang kéo giá than tăng lên trong bối cảnh các nhà máy phát điện chạy bằng than phải tranh giành nguồn nhiên liệu để có thể chạy các tổ máy của họ trong nhiều giờ nhất có thể. Giá khí đốt giao sau tháng trước tại Tây Bắc Âu đã tăng lên 157 euro mỗi megawatt giờ từ 41 euro cùng thời điểm vào năm 2021 trong khi giá than tăng từ 16 euro lên 53 euro. Nếu mùa đông năm 2022-2023 ở Bắc bán cầu lạnh hơn bình thường, tình trạng thiếu than, khí đốt và điện có khả năng trở nên trầm trọng và có khả năng buộc một số hình thức phân bổ hoặc phân bổ năng lượng. Sự thiếu hụt than toàn cầu là một phần của sự thiếu hụt năng lượng rộng rãi hơn rõ ràng trên các thị trường dầu thô, dầu diesel, khí đốt và điện.
Trong mỗi trường hợp, sự thiếu hụt bắt nguồn từ sự phục hồi mạnh mẽ theo chu kỳ từ đại dịch và đã được gia tăng bởi cuộc chiến ở Ukraine và kết quả là các lệnh trừng phạt được áp đặt. Giá kỷ lục đang gửi một tín hiệu mạnh mẽ đến các nhà sản xuất để tăng sản lượng và người tiêu dùng để tiết kiệm nhiên liệu nhiều nhất có thể. Tuy nhiên, giống như dầu thô và dầu diesel, việc tái cân bằng thị trường than có thể sẽ đòi hỏi sự suy giảm đáng kể ở các nền kinh tế lớn để giảm bớt áp lực ngay lập tức đối với hàng tồn kho và cho thời gian sản xuất để bắt kịp nhu cầu tiêu thụ.
