Thế giới sẽ ra sao khi AI làm hết mọi thứ?

Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra những biến đổi sâu sắc trong thị trường lao động toàn cầu. Nhiều chuyên gia dự đoán rằng AI có thể thay thế một phần lớn công việc hiện tại của con người, dẫn đến viễn cảnh về một thế giới nơi con người không cần làm việc.

Tuy nhiên, liệu giấc mơ về một thế giới không công việc có thực sự khả thi? Để hiểu rõ hơn về tương lai này, chúng ta cần xem xét các dự báo về sự thay thế công việc bởi AI, những công việc có nguy cơ cao, cơ hội mới và cách thức thích ứng với sự thay đổi này.

Dự báo về sự thay thế công việc bởi AI

Ông Ben Goertzel, một chuyên gia hàng đầu về AI và là CEO của SingularityNET, cho rằng AI có thể thay thế tới 80% công việc của con người trong vài năm tới. Ông nhấn mạnh rằng sự thay thế này nên được nhìn nhận như một cơ hội để con người tập trung vào những hoạt động sáng tạo và ý nghĩa hơn, thay vì các công việc lặp đi lặp lại và nhàm chán. Goertzel cho rằng việc để AI đảm nhiệm những công việc như vậy sẽ giúp xã hội tiến bộ và phát triển hơn.

Ông Ben Goertzel, một chuyên gia hàng đầu về AI. Ảnh: DIGFIN.

Tuy nhiên, không phải tất cả các dự báo đều đồng nhất. Báo cáo "The Future of Jobs Report 2023" của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cho thấy gần 23% việc làm trên toàn cầu sẽ trải qua những thay đổi lớn trong 5 năm tới do sự phát triển của AI và các công nghệ liên quan. Cụ thể, báo cáo dự đoán rằng đến năm 2027, khoảng 69 triệu việc làm mới sẽ được tạo ra, trong khi 83 triệu việc làm hiện tại có thể bị thay thế, dẫn đến sự sụt giảm ròng 14 triệu việc làm, tương đương 2% thị trường lao động.

Những công việc có nguy cơ cao và cơ hội mới

Các công việc mang tính lặp lại và dễ tự động hóa như nhập dữ liệu, nhân viên tiếp thị từ xa, và một số vị trí trong ngành sản xuất có nguy cơ cao bị thay thế bởi AI. Theo Forbes, 11 công việc có khả năng bị thay thế bởi AI vào năm 2025 bao gồm: nhân viên nhập dữ liệu, nhân viên chăm sóc khách hàng, lái xe tải và nhân viên kế toán.

Ngược lại, những công việc đòi hỏi sự sáng tạo, trí tuệ cảm xúc và khả năng tương tác xã hội như giáo viên, nhà tâm lý học, và nghệ sĩ vẫn sẽ khó bị AI thay thế. Theo báo cáo của WEF, các lĩnh vực như giáo dục, y tế và công nghệ thông tin dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng và tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới.

Bên cạnh đó, sự phát triển của AI cũng tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới. Báo cáo của WEF dự đoán rằng đến năm 2027, khoảng 69 triệu việc làm mới sẽ được tạo ra, mặc dù 83 triệu việc làm hiện tại có thể bị hủy bỏ, dẫn đến sự sụt giảm ròng 2% thị trường lao động.

Những công việc mới này có thể bao gồm các vai trò như "huấn luyện viên AI" (AI trainers), "người giải thích AI" (AI explainers) và "người duy trì AI" (AI sustainers), những người sẽ đảm bảo rằng các hệ thống AI hoạt động hiệu quả và đạo đức.

Thích ứng và chuẩn bị cho tương lai

Trước viễn cảnh AI ngày càng phát triển, việc chuẩn bị và thích ứng là cần thiết. Giáo dục và đào tạo lại kỹ năng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người lao động chuyển đổi sang những công việc mới. Các kỹ năng như tư duy phản biện, sáng tạo, quản lý cảm xúc và kỹ năng số sẽ trở nên ngày càng quan trọng. Theo báo cáo của WEF, các kỹ năng như phân tích tư duy, sáng tạo và linh hoạt sẽ được các nhà tuyển dụng đánh giá cao trong tương lai.

Thế giới đối mặt nguy cơ AI làm tất cả mọi thứ. Ảnh: SOM AIT

Ngoài ra, chính phủ và doanh nghiệp cần hợp tác để xây dựng các chính sách hỗ trợ, đảm bảo rằng sự chuyển đổi này diễn ra một cách công bằng và bền vững. Điều này bao gồm việc đầu tư vào giáo dục, tạo ra các chương trình đào tạo lại và hỗ trợ tài chính cho những người bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi trong thị trường lao động.

Giấc mơ về một thế giới không công việc khi AI làm hết mọi thứ vẫn còn là một viễn cảnh xa vời. Mặc dù AI sẽ thay thế một số công việc nhất định, nhưng nó cũng mở ra nhiều cơ hội mới cho con người.

Thay vì lo lắng về việc mất việc làm, chúng ta nên tập trung vào việc nâng cao kỹ năng, thích ứng với sự thay đổi và tận dụng những cơ hội mà AI mang lại để xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng và linh hoạt sẽ giúp chúng ta không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên AI.