Tin Khu Vực 
Khi người khổng lồ chững lại
Theo CNBC ngày 30/8, lợi nhuận quý II/2025 của BYD lần đầu tiên sụt giảm sau hơn ba năm liên tiếp tăng trưởng đã gây chú ý mạnh mẽ trên thị trường. Không chỉ bởi BYD là nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới, mà còn bởi điều này phản ánh nhiều biến chuyển quan trọng của toàn ngành công nghiệp ô tô đang diễn ra tại Trung Quốc, thị trường xe điện lớn nhất hành tinh.
Chính quyền Trung Quốc siết chặt quy định nhằm tránh cuộc chiến giảm giá ô tô tại Trung Quốc. Ảnh: Xinhua
Trong báo cáo công bố gần đây, BYD cho biết, lợi nhuận ròng quý II đạt 6,4 tỷ Nhân dân tệ, giảm gần 30% so với cùng kỳ năm trước. Doanh thu vẫn tăng trưởng hai con số, đạt 200,9 tỷ Nhân dân tệ, nhưng biên lợi nhuận bị thu hẹp đáng kể. Sự tương phản này cho thấy doanh số bán hàng chưa đủ bù đắp sức ép về chi phí, chính sách và cạnh tranh.
Nguyên nhân chính được chỉ ra là chiến dịch kêu gọi chấm dứt cuộc chiến giá tại Trung Quốc. Trong vài năm qua, các hãng xe, đặc biệt là trong phân khúc xe điện, đã liên tục giảm giá để mở rộng thị phần. Chiến lược này giúp sản lượng và doanh thu tăng mạnh nhưng lại bào mòn lợi nhuận. Khi chính quyền can thiệp nhằm tạo sự ổn định, các doanh nghiệp buộc phải điều chỉnh tốc độ mở rộng và cân bằng lại chiến lược kinh doanh.
BYD, dù là người dẫn đầu thị trường và có lợi thế về quy mô, cũng không nằm ngoài vòng xoáy này. Doanh số xe tại thị trường nội địa giảm ba tháng liên tiếp, sản lượng lần đầu đi xuống sau 17 tháng tăng trưởng, cho thấy sự "hạ nhiệt" tất yếu của một thị trường đã tăng trưởng quá "nóng". Việc hãng phải hoãn mở rộng công suất cũng là một động thái phòng thủ nhằm tránh dư thừa sản lượng khi nhu cầu chững lại.
Tuy nhiên, nếu nhìn tích cực, sự thay đổi này có thể là tín hiệu "lành mạnh". Nó cho thấy, ngành xe điện Trung Quốc đang bước sang giai đoạn phát triển bền vững hơn, thay vì chỉ dựa vào tăng trưởng số lượng. Một khi biên lợi nhuận được kiểm soát, các hãng xe sẽ buộc phải tìm kiếm giá trị khác biệt thông qua công nghệ, dịch vụ và trải nghiệm người dùng. Đây là bước đi cần thiết để thị trường tiến tới sự trưởng thành.
Với BYD, thách thức ngắn hạn cũng đồng thời mở ra cơ hội dài hạn. Doanh nghiệp đã đặt mục tiêu toàn cầu hóa mạnh mẽ với 5,5 triệu xe trong năm nay. Dù mới đạt 45% kế hoạch sau bảy tháng, việc mở rộng ra ngoài Trung Quốc, từ châu Âu, Mỹ Latinh đến Đông Nam Á đang cho thấy, con đường giảm bớt phụ thuộc vào thị trường nội địa. Sự đa dạng hóa này sẽ giúp hãng củng cố sức mạnh trong dài hạn, nhất là khi các nước đẩy mạnh chính sách khuyến khích xe điện.
Cạnh tranh bằng giá chưa phải con đường bền vững
Theo nhận định từ CNBC, câu chuyện của BYD là một minh chứng sinh động cho các hãng xe trên toàn cầu về chiến lược giành thị phần. Trong một ngành công nghiệp có vốn đầu tư khổng lồ, chu kỳ phát triển dài và phụ thuộc mạnh vào chuỗi cung ứng, việc hy sinh lợi nhuận để chạy theo doanh số không thể kéo dài mãi mãi.
Từ đó cho thấy tầm quan trọng của cân bằng giữa tăng trưởng và lợi nhuận. Doanh thu cao không đồng nghĩa với thành công nếu biên lợi nhuận bị thu hẹp. Các hãng xe cần chú trọng tới hiệu quả hoạt động, tối ưu hóa chi phí và quản trị vốn lưu động, yếu tố mà BYD đang chịu áp lực khi thâm hụt vốn lưu động ngày càng lớn. Một hệ thống tài chính vững vàng sẽ quyết định khả năng duy trì hoạt động trong giai đoạn thị trường biến động.
Tiếp đến là sự cần thiết của đổi mới công nghệ thay vì chỉ cạnh tranh bằng giá. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm tới trải nghiệm, tính năng thông minh, khả năng kết nối và tính bền vững của sản phẩm. Do đó, các hãng xe cần đầu tư mạnh hơn vào R&D, pin thế hệ mới, phần mềm điều khiển và dịch vụ hậu mãi. Đây là cách để xây dựng giá trị khác biệt và giữ chân khách hàng lâu dài.
Một vấn đề các hãng xe cần quan tâm là chiến lược toàn cầu hóa. BYD đã chứng minh việc mở rộng sang các thị trường quốc tế có thể trở thành “van an toàn” khi thị trường nội địa chững lại. Các hãng xe khác, kể cả những thương hiệu châu Âu, Mỹ hay Nhật Bản, cũng sẽ cần tìm sự cân bằng giữa thị trường nội địa và quốc tế, tận dụng ưu thế địa phương nhưng vẫn không ngừng mở rộng.
Các doanh nghiệp cần nhận thấy sự phối hợp giữa chính sách và thị trường đóng vai trò quan trọng. Việc chính phủ Trung Quốc kêu gọi chấm dứt cuộc chiến giá và yêu cầu thanh toán kịp thời cho nhà cung ứng đã tạo ra những chuẩn mực mới, buộc các hãng xe phải vận hành chuyên nghiệp và minh bạch hơn. Với các quốc gia khác, đây cũng là gợi ý để xây dựng chính sách hỗ trợ thị trường xe điện phát triển cân bằng, vừa khuyến khích cạnh tranh, vừa bảo vệ sự ổn định của toàn chuỗi giá trị.
Từ sự chững lại của BYD, có thể thấy, ngành ô tô điện tại Trung Quốc đang bước vào một giai đoạn trưởng thành hơn, nơi chất lượng, công nghệ và hiệu quả quản trị sẽ quan trọng không kém, thậm chí vượt lên trên tốc độ tăng trưởng. Các hãng xe nếu nhìn nhận đúng tín hiệu này, điều chỉnh chiến lược kịp thời, sẽ có cơ hội bứt phá mạnh mẽ trong chặng đường tiếp theo.
