Tạo thuận lợi kiểm tra chuyên ngành hàng hóa nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử

Tại Hội thảo trực tuyến ngày 23/9/2021, xin ý kiến góp ý để hoàn thiện Dự thảo Nghị định quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) giao dịch qua thương mại điện tử (TMĐT), do Tổng cục Hải quan tổ chức, đại diện Tổng cục Hải quan, cho biết: Thực tiễn quản lý hàng hóa XNK giao dịch qua TMĐT cho thấy, đang phát sinh một số vướng mắc.

Thứ nhất, người mua hàng không nộp/xuất trình được chứng từ giấy có liên quan đến trị giá hàng hóa nhập khẩu, do giao dịch TMĐT thường thanh toán qua các thẻ ghi nợ, ví điện tử…, khiến cho hải quan khó xác định được trị giá hải quan để tính thuế. Thứ hai, trong khi số lượng các lô hàng nhỏ XNK giao dịch qua TMĐT tăng nhanh, thì cơ quan hải quan lại chưa có đủ các giải pháp kỹ thuật để đẩy nhanh thông quan loại hình này. Thứ ba, phương thức quản lý rủi ro đang được ngành hải quan áp dụng cần có thông tin trước về hàng hóa XNK để ra quyết định kiểm tra, giám sát, hoặc miễn kiểm tra, nhưng lại chưa có trước được thông tin đối với hàng hóa XNK giao dịch qua TMĐT (thông tin đơn hàng, vận chuyển, thanh toán...), nên không đủ cơ sở ra quyết định miễn kiểm tra. Thứ tư, pháp luật về quản lý chuyên ngành hàng hóa nhập khẩu, dù đã có quy định các trường hợp được miễn cấp phép, miễn điều kiện, miễn kiểm tra, nhưng vẫn chưa có qui định nào đề cập đến việc miễn các thủ tục này đối với hàng hóa nhập khẩu giao dịch qua TMĐT.

Mô phỏng giao dịch TMĐT. Ảnh minh họa

Căn cứ theo các qui định pháp luật hiện hành về quản lý hàng hóa XNK, thì cá nhân mua hàng giao dịch qua TMĐT với số lượng nhỏ cũng vẫn phải tuân thủ đầy đủ các quy định về cấp phép, điều kiện, kiểm tra chuyên ngành. Trong khi đó, theo phản ánh của Tổng cục Hải quan, hầu hết thủ tục cấp phép, điều kiện, kiểm tra chuyên ngành do các bộ, ngành liên quan quy định về hồ sơ thì chỉ có tổ chức XNK mới có thể đáp ứng được. Điều này, đã gây khó khăn cho các cá nhân thực hiện nhập khẩu hàng hóa thông qua giao dịch TMĐT với khối lượng nhỏ cũng như công tác quản lý liên quan đến qui trình thủ tục hải quan.

Tổng cục Hải quan cho rằng, bản chất hàng hóa giao dịch qua TMĐT chủ yếu là hàng hóa của các cá nhân, phục vụ tiêu dùng, hàng trị giá nhỏ và chủ yếu được các hãng chuyển phát nhanh vận chuyển, làm thủ tục và giao hàng cho khách mua. Để tạo thuận lợi cho các cá nhân nhập khẩu hàng hóa với khối lượng nhỏ giao dịch qua TMĐT, đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính, đảm bảo tương đồng với hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ bưu chính, dịch vụ chuyển phát nhanh, Bộ Tài chính đã đề xuất chính sách ưu đãi quản lý chuyên ngành đối với hàng hóa nhập khẩu giao dịch qua TMĐT.

Cụ thể, tại Dự thảo Nghị định quản lý hàng hóa XNK giao dịch qua TMĐT, cơ quan soạn thảo đã qui định: Ngoài các trường hợp hàng hóa xuất nhập khẩu được miễn kiểm tra chuyên ngành theo pháp luật hiện hành, hàng hóa nhập khẩu giao dịch qua TMĐT có trị giá hải quan theo từng mặt hàng trong đơn hàng từ một (01) triệu đồng trở xuống, hoặc dưới năm (05) triệu đồng đối với hàng hóa nhập khẩu đơn chiếc (trừ hàng hóa kiểm dịch, hàng hóa thuộc danh mục quản lý của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) sẽ được miễn quản lý, kiểm tra chuyên ngành một (01) đơn hàng/ngày và không quá 4 đơn hàng/tháng.

Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo cũng đề xuất, không áp dụng các trường hợp ưu đãi miễn quản lý, kiểm tra chuyên ngành hàng hóa nhập khẩu giao dịch qua TMĐT trong trường hợp các bộ quản lý ngành có cảnh báo về an toàn thực phẩm, lây lan dịch bệnh, gây nguy hại cho sức khỏe, tính mạng con người, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục, nguy hại cho nền kinh tế cũng như an ninh quốc gia, hoặc bộ quản lý ngành có văn bản thông báo dừng áp dụng chế độ miễn kiểm tra chuyên ngành trước thông quan.

Đối với hàng hóa xuất khẩu thông qua giao dịch TMĐT, cơ quan soạn thảo Dự thảo Nghị định nêu trên không đưa ra quy định ưu đãi miễn quản lý, kiểm tra chuyên ngành. Lý do, đối với hàng hóa xuất khẩu thì ngoài các hàng hóa bị cấm xuất khẩu, về cơ bản đều đã được miễn thủ tục quản lý, kiểm tra chuyên ngành (miễn giấy phép, miễn điều kiện xuất khẩu, miễn kiểm tra chất lượng) chỉ trừ một số hàng hóa phải kiểm soát chặt chẽ như mặt hàng khoáng sản, văn hóa...