Tạo động lực phát triển thị trường, nâng tầm sản phẩm Lai Châu

Trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, yêu cầu trọng tâm hiện nay không chỉ khai thác tiềm năng, mà cần tạo dựng được thị trường phát triển bền vững cho sản phẩm bản địa. Đây là điều kiện để nông sản, dược liệu, sản phẩm OCOP hay các ngành nghề truyền thống thực sự “sống được bằng thị trường”, tạo sinh kế ổn định cho người dân. Tại tỉnh Lai Châu, nhiệm vụ này đang được hiện thực hóa bằng các giải pháp tổng thể, trong đó Sở Công Thương giữ vai trò nòng cốt trong kiến tạo thị trường, thúc đẩy sản xuất hàng hóa và mở rộng không gian tiêu thụ.

Chuẩn hóa sản phẩm, khẳng định thương hiệu

Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, để sản phẩm "đi xa" phải có tiêu chuẩn, thương hiệu, xuất xứ. Nhận thức rõ điều này, Lai Châu xác định bắt đầu từ nền tảng: Không chạy theo sản lượng, tập trung vào chất lượng và giá trị gia tăng.

Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021–2025, ngành Công Thương Lai Châu đã cụ thể hóa bằng các nhiệm vụ trọng tâm. Phó Giám đốc Sở Công Thương Lai Châu Trần Văn Hùng cho biết: “Riêng năm 2025, Sở được giao kinh phí hơn 300 triệu đồng để hỗ trợ, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số; phối hợp triển khai các dự án phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, hỗ trợ vùng trồng dược liệu, thúc đẩy khởi nghiệp và thu hút đầu tư. Mục tiêu cao nhất là biến tiềm năng thành hàng hóa, biến đặc sản thành sản phẩm có thương hiệu, có truy xuất nguồn gốc và có chỗ đứng bền vững trên thị trường”.

Từ định hướng đó, hàng loạt chính sách hỗ trợ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, truy xuất nguồn gốc, cải tiến bao bì, nâng chuẩn OCOP và xây dựng chuỗi giá trị đã được triển khai mạnh mẽ.

Một minh chứng điển hình là Hợp tác xã (HTX) Biên Cương (xã Sì Lở Lầu). Trước đây, chè Shan tuyết chỉ tiêu thụ qua thương lái, giá thấp và không ổn định. Nhưng từ khi được Sở Công Thương hỗ trợ hệ thống máy sấy, thiết kế nhãn mác, đăng ký nhãn hiệu và đưa sản phẩm tham gia xúc tiến thương mại, HTX đã “thay da đổi thịt”.

Hiện HTX có 3 dòng trà đạt sản phẩm OCOP 3 sao, sản lượng 1–2 tấn/vụ, doanh thu gần 2 tỷ đồng, tạo thu nhập ổn định khoảng 20 -30 triệu đồng mỗi vụ cho người dân, chủ yếu là đồng bào người Dao. Câu chuyện của HTX Biên Cương cho thấy, khi sản phẩm có tiêu chuẩn và thương hiệu, người vùng cao hoàn toàn có thể sống tốt bằng nông sản của chính mình.

Mở rộng liên kết vùng, xúc tiến thương mại, hội nhập quốc tế

Mở rộng liên kết vùng là một trong những chiến lược mà Sở Công Thương Lai Châu chú trọng, Sở đã triển khai đồng bộ các giải pháp: Lấy xúc tiến thương mại làm đòn bẩy, liên kết vùng làm trục kết nối và hội nhập quốc tế làm không gian phát triển mới.

Thời gian qua, Sở Công Thương đã hỗ trợ 77 sản phẩm của 25 doanh nghiệp và HTX tham gia các hội chợ quy mô lớn; kết nối 8 sản phẩm vào hệ thống Saigon Co.op; tổ chức tuần hàng quảng bá tại Quảng Ninh; đồng thời đẩy mạnh hợp tác quốc tế tại Ấn Độ, Vân Nam (Trung Quốc) mở ra cơ hội xuất khẩu cho dược liệu, chè, gia vị và nông sản đặc sản vùng cao.

Bên cạnh đó, lợi thế kinh tế cửa khẩu của tỉnh được phát huy, góp phần mở lối xuất khẩu chính ngạch, giảm phụ thuộc thương lái và tạo thị trường ổn định. Không còn bó hẹp trong thị trường nội tỉnh, Lai Châu đang đi theo quy luật phát triển: “Nội tỉnh – Liên vùng – Quốc gia – Quốc tế”.

Trong bối cảnh chi phí logistics cao và địa hình phức tạp, thương mại điện tử giúp Lai Châu vượt qua rào cản địa lý, đưa sản phẩm tiếp cận người mua nhanh hơn, rộng hơn, với chi phí thấp hơn. Sở Công Thương đã phối hợp với Cục Thương mại điện tử và kinh tế số của Bộ Công Thương tổ chức sự kiện “Thúc đẩy liên kết vùng trong phát triển thương mại điện tử - Nâng tầm sản phẩm vùng Trung du miền núi phía Bắc” năm 2025 tại Lai Châu.

Sự kiện đã thu hút 50 gian hàng của các doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh tỉnh Lai Châu và các tỉnh bạn tham gia trưng bày, quảng bá, giới thiệu sản phẩm hàng hóa; 2 gian hàng Mega livestream và 1 gian hàng kết nối đã thu hút gần 1000 lượt khách thăm quan và mua sản phẩm với tổng doanh thu khoảng 1,5 tỷ đồng.

Xây dựng 55 video ngắn, xây dựng kênh nông sản Lai Châu trên nền tảng TikTok; tổ chức 5 phiên livestream thu hút trên 50 triệu lượt xem. Tổ chức tập huấn cho gần 400 lượt doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh, đoàn viên thanh niên, cá nhân bán hàng trên địa bàn tỉnh; tổ chức Hội thảo chuyên đề về chuyển đổi số và thương mại điện tử với các giải pháp từ cơ quan quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ cùng hơn 200 các đại biểu là cán bộ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh, hội, hiệp hội của tỉnh Lai Châu và các địa phương trong vùng.

Sau chuỗi sự kiện, Sở phối hợp với Cục Xúc tiến thương mại, Công ty Cổ phần truyền thông và Thương mại dịch vụ Tây bắc TV, TikTok Shop, Chi nhánh Bưu chính Viettel Lai Châu và các KOC/KOL tổ chức Hội thảo xúc tiến thương mại điện tử bán hàng cùng TikTok; tập huấn, đào tạo livestream bán hàng, xây kênh, xây dựng video ngắn cho gần 500 lượt doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh và người dân trên địa bàn tỉnh; tổ chức các phiên livestream tại xã Sìn Hồ. Đến nay có 10 học viên xây kênh bán hàng trên nền tảng Tiktok và hàng nghìn lượt theo dõi. 

Sở Công Thương đã phát phát hành 610 sổ tay thương mại điện tử, tiếp tục tổ chức đào tạo kỹ năng số, vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc, phối hợp tổ chức Mega livestream, và kết nối KOC – KOL – sàn số để tạo “đường cao tốc thương mại” cho sản phẩm miền núi. 

Trong giai đoạn tới, ba trụ cột sẽ tiếp tục là xương sống của chiến lược phát triển thị trường vùng dân tộc thiểu số và miền núi tỉnh Lai Châu: Mục tiêu bền vững, chuẩn hóa và thương hiệu; nâng chất, nâng tầm sản phẩm OCOP và đặc sản vùng cao; liên kết và hội nhập. Sở Công Thương Lai Châu sẽ tiếp tục kiến tạo, đồng hành và dẫn dắt để thị trường trở thành động lực phát triển bền vững, giúp sản phẩm vùng cao vươn xa, vươn chắc, tạo sinh kế ổn định cho đồng bào dân tộc thiểu số.