Tác phẩm báo chí trở thành kênh phản biện, gợi mở giải pháp môi trường

Cuộc thi lan toả giá trị xã hội tích cực

Cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương năm 2025 do Bộ Công Thương chủ trì, giao Báo Công Thương, Cục Kỹ thuật an toàn và môi trường công nghiệp, Văn phòng Bộ Công Thương phối hợp tổ chức trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc thực hiện các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu, đặc biệt là mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Năm 2025, cuộc thi đã có những đổi mới trong thể lệ, quy trình tổ chức và cách tiếp cận phù hợp với xu hướng truyền thông hiện đại.

Cơ cấu giải thưởng được phân tách theo các lĩnh vực môi trường đặc thù của ngành Công Thương như công nghiệp nặng, công nghiệp chế biến, khoáng sản, xử lý rác thải, kinh tế tuần hoàn hay mô hình sản xuất xanh. Những đổi mới này góp phần tạo điều kiện để các tác giả khai thác nội dung sáng tạo hơn, tiếp cận độc giả rộng hơn và truyền tải thông điệp môi trường bằng nhiều hình thức trực quan hơn.

Phát biểu tại Lễ trao giải, Tổng Biên tập Báo Công Thương Nguyễn Văn Minh - Phó Trưởng Ban thường trực Ban Tổ chức cuộc thi cho biết, bảo vệ môi trường là một trong những nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng của Đảng và Nhà nước ta. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước nhiều lần nhấn mạnh quan điểm nhất quán “không đánh đổi môi trường để lấy tăng trưởng kinh tế”.

Tổng Biên tập Nguyễn Văn Minh bày tỏ tâm đắc với thông điệp gần đây của Tổng Bí thư Tô Lâm, khi đồng chí chia sẻ về mong muốn đất nước ta có môi trường sống sạch đẹp như các quốc gia phát triển, từ đô thị đến nông thôn. Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh rằng, nếu không làm tốt công tác bảo vệ môi trường, dù xây dựng bao nhiêu bệnh viện cũng không thể giải quyết triệt để các vấn đề bệnh tật.

Thấm nhuần tinh thần đó, nhà báo Nguyễn Văn Minh đánh giá, ngành Công Thương dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy, sự chỉ đạo của lãnh đạo bộ và sự đồng lòng của đội ngũ cán bộ, người lao động đã nỗ lực thực hiện đồng thời hai mục tiêu: phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Những kết quả tăng trưởng của năm 2025, dù chưa tổng kết đầy đủ, đã phần nào chứng minh cho quyết tâm chính trị và hướng đi đúng đắn này.

Cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương được tổ chức với phương châm minh bạch - chuyên nghiệp - công tâm. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Thường vụ Đảng ủy và lãnh đạo Bộ Công Thương, Ban Tổ chức đã xây dựng một thể lệ mới, đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung và cách thức tổ chức.

Báo cáo kết quả của cuộc thi, Phó Trưởng Ban thường trực Ban Tổ chức cuộc thi cho biết: "Sau thời gian ngắn phát động, cuộc thi ghi nhận sự tham gia của 300 tác phẩm từ các cơ quan báo chí trung ương và địa phương, các tác giả độc lập cùng đội ngũ chuyên gia, cộng tác viên; thể hiện sức hút mạnh mẽ của cuộc thi trong đời sống báo chí và dư luận xã hội. Sau quá trình chấm chọn khách quan, minh bạch, Ban Giám khảo đã lựa chọn 20 tác phẩm của các tác giả/nhóm tác giả để trao theo các hạng mục: Giải A, B, C, Khuyến khích, Giải Chuyên đề và Giải Đặc biệt". 

Tổng Biên tập Nguyễn Văn Minh khẳng định, viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương là một lĩnh vực khó, nhưng điều đáng mừng là qua từng năm tổ chức, đặc biệt khi bước sang năm thứ ba, chất lượng các tác phẩm dự thi đã được nâng lên rõ rệt. Việc đổi mới thể lệ, quy trình tổ chức chính là yếu tố quan trọng giúp các tác giả đầu tư kỹ lưỡng hơn về tư liệu, số liệu, dẫn chứng; nhiều bài viết có tính phát hiện, phân tích sâu, đề xuất được các giải pháp thiết thực, phản ánh rõ thực trạng, góp phần định hướng chính sách.

Đồng thời cho rằng, giá trị lớn nhất của một cuộc thi báo chí không chỉ dừng lại ở việc trao giải, mà chính là tác động xã hội, hiệu ứng lan tỏa mà cuộc thi mang lại. Trong thời gian tới, Ban Tổ chức mong tiếp tục nhận được sự hưởng ứng, đồng hành của đội ngũ nhà báo, chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp. Trên cơ sở những kết quả đạt được, Ban Tổ chức sẽ tiếp tục đổi mới quy trình, hoàn thiện thể lệ, đa dạng hóa hình thức cuộc thi.

"Chúng tôi dự kiến đề xuất mở rộng sang cuộc thi ảnh về môi trường, tổ chức các triển lãm lưu động, đưa các tác phẩm đến với địa phương, cơ sở sản xuất, qua đó lan tỏa mạnh mẽ hơn thông điệp bảo vệ môi trường” – Nhà báo Nguyễn Văn Minh chia sẻ.

Phát biểu chỉ đạo tại Lễ trao giải, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đánh giá, lễ trao giải là sự kiện có ý nghĩa quan trọng, tôn vinh các tác phẩm báo chí đoạt giải và khẳng định vai trò tích cực của cuộc thi trong công tác tuyên truyền, lan tỏa nhận thức, thúc đẩy hành động về bảo vệ môi trường trong toàn ngành và xã hội.

Qua ba lần tổ chức, cuộc thi đã có sức lan tỏa cao và nhận được sự hưởng ứng rộng rãi của đội ngũ những người làm báo trong và ngoài ngành; tạo ra một diễn đàn có tính chuyên môn bổ ích, trở thành kênh thông tin quan trọng, góp phần đưa các vấn đề môi trường của ngành Công Thương đến gần hơn với công chúng một cách sinh động, khách quan và có trách nhiệm.

Bộ trưởng đánh giá, điểm đáng ghi nhận của cuộc thi năm nay là chất lượng các tác phẩm ngày càng được nâng lên, nội dung ngày càng đi vào chiều sâu, không dừng lại ở việc phản ánh hiện tượng, mà đã chú trọng phân tích nguyên nhân, đánh giá tác động và đề xuất giải pháp.

Các tác phẩm được lựa chọn trao đã trải qua các vòng chấm thi nghiêm túc, công tâm là các tác phẩm có giá trị tham khảo thiết thực đối với công tác quản lý, điều hành và truyền thông về bảo vệ môi trường.

“Cuộc thi không chỉ mang lại ý nghĩa tôn vinh, mà thực sự đã trở thành kênh tiếp nhận thông tin, ý kiến phản ánh, phản biện và hiến kế từ thực tiễn báo chí cho công tác quản lý nhà nước của ngành”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Để tiếp tục phát huy ý nghĩa, kết quả của cuộc thi, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng và hiệu quả công tác bảo vệ môi trường ngành Công Thương trong thời gian tới, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu chuyển đổi xanh nền kinh tế và mục tiêu trung hoà các-bon vào năm 2050, tại sự kiện, Bộ trưởng cũng đề nghị các cấp ủy, tổ chức đảng, đoàn thể và lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ và các cơ quan báo chí, truyền thông, chuyên gia, cơ quan hữu quan chú trọng thực hiện có hiệu quả một số nội dung trọng tâm…

Qua đó, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của toàn xã hội, vì một ngành Công Thương, và một nền kinh tế và bền vững.

Phản ánh toàn diện bức tranh môi trường của ngành Công Thương

Các tác phẩm dự thi năm nay phản ánh toàn diện bức tranh môi trường của ngành Công Thương: từ thực trạng phát sinh chất thải rắn, khí thải trong sản xuất; xử lý tro xỉ tại các nhà máy nhiệt điện; tác động từ khai thác khoáng sản; đến các mô hình ứng dụng năng lượng tái tạo, sáng kiến giảm thiểu ô nhiễm, công nghệ tiết kiệm năng lượng, hay các mô hình sản xuất tuần hoàn của doanh nghiệp.

Bên cạnh việc phát hiện các vấn đề nóng, nhiều tác phẩm có tính định hướng cao, giới thiệu các giải pháp phù hợp xu thế phát triển xanh và gợi mở chính sách thiết thực cho các cơ quan quản lý nhà nước. Chất lượng tác phẩm đồng đều, thể hiện sự đầu tư nghiêm túc của đội ngũ tham gia, đồng thời phản ánh sự quan tâm của xã hội đối với các thách thức môi trường hiện nay.

Vinh dự đoạt giải tại cuộc thi, nhà báo Phạm Nguyên Long - Phó Trưởng phòng Kinh tế, Ban Thời sự Đài Tiếng nói Việt Nam, đồng tác giả tác phẩm đoạt Giải đặc biệt chia sẻ: “Với một phóng viên theo dõi ngành Công Thương hơn 20 năm, tôi thấy đề tài bảo vệ môi trường của ngành là rất lớn, mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp và cộng đồng”.

Ở góc nhìn này, cuộc thi góp phần hình thành một vòng tròn thông tin: chính sách - báo chí - doanh nghiệp - cộng đồng. Khi thông tin được truyền tải đầy đủ, dễ hiểu và có dẫn chứng sống động, chính sách môi trường của ngành Công Thương mới thực sự đi vào đời sống sản xuất.

Cũng chia sẻ cảm nhận khi đoạt giải tại cuộc thi, nhà báo Nguyễn Văn Huy - Phó Tổng Thư ký Báo Tuổi trẻ Thủ đô, tác giả đoạt Giải A với loạt bài ba kỳ về năng lượng cho rằng, sức hấp dẫn của đề tài môi trường nằm ở chỗ gắn chặt với những vấn đề “nóng” của nền kinh tế.

Theo nhà báo Nguyễn Văn Huy, sau cam kết tại COP26, mục tiêu giảm phát thải và tiến tới phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 đã trở thành định hướng xuyên suốt. Những bài viết về năng lượng, môi trường không còn là mảng chuyên đề hẹp, mà liên quan trực tiếp đến chiến lược phát triển quốc gia.

Lễ trao giải cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương đã gửi đi thông điệp mạnh mẽ về vai trò của báo chí trong phát triển bền vững; là cầu nối đa chiều giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân, góp phần nâng cao minh bạch thông tin, kịp thời phát hiện điểm nóng môi trường, tạo động lực lan tỏa mô hình xanh, thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững trong toàn ngành và xã hội.

Danh sách tác phẩm đoạt giải cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương năm 2025: 

I. 01 giải Đặc biệt

Tác phẩm: Loạt bài 3 kỳ “Chuyển đổi xanh: Thách thức từ các nhà máy nhiệt điện than”. Nhóm tác giả: Phạm Nguyên Long (Bút danh: Nguyên Long) - Phó trưởng phòng Kinh tế, Ban Thời sự - VOV1 và Hoàng Quang Huy (Bút danh: Quang Huy) - Ban Thời sự Đài Tiếng nói Việt Nam.

II. 01 giải Chuyên đề

Tác phẩm: “Gốm Đất Việt: Hành trình thắp lửa từ đất, gìn giữ tương lai xanh”. Tác giả: Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu, Chủ tịch HĐQT Tổ hợp Công ty cổ phần Gốm Đất Việt – Đăng bài trên Báo Công Thương.

III. 02 giải A

1. Tác phẩm: Loạt bài 3 kỳ: “Chuyển dịch xanh cho tương lai xanh!”. Tác giả: Trần Thị Hường (Bút danh: Thu Hường) - Báo Công Thương.

2. Tác phẩm: Loạt bài 3 kỳ: "Đừng để lãng phí nguồn điện sạch". Tác giả: Nguyễn Văn Huy (Bút danh: Thành Nhân) - Phó Tổng thư ký Báo Tuổi trẻ Thủ đô.

IV. 03 giải B

1. Tác phẩm: Loạt bài 3 kỳ: "Doanh nghiệp góp sức "xanh hóa" nền kinh tế". Nhóm tác giả: Nguyễn Thị Hồng Tươi (Bút danh: Hoàng Tú) - Phạm Thị Thanh Nhàn (Bút danh: Quỳnh Chi) - Báo Pháp luật Việt Nam.

2. Tác phẩm: “Xanh hóa nền kinh tế Việt Nam: Cần bảo đảm quá trình chuyển đổi công bằng và toàn diện”. Nhóm tác giả: Nguyễn Thị Minh (Bút danh: Hồng Minh), Đinh Nguyễn Ngọc Khánh (Bút danh: Ngọc Khánh), Nguyễn Hùng Hiếu (Bút danh: Vân Thanh) - Báo Nhân dân.

3. Tác phẩm: “Công nghiệp xanh: Giải pháp quan trọng cho phát triển bền vững”. Nhóm tác giả: Nguyễn Hương Loan, Chu Minh Khôi, Nguyễn Đức Mạnh, Đỗ Đức Phan, Cấn Việt An - Tạp chí Kinh tế Việt Nam.

V. 05 giải C

1. Tác phẩm: "Đẩy nhanh quá trình xanh hóa nền kinh tế". Tác giả: Nguyễn Chí Nhân (Bút danh: Chí Nhân) - Báo Thanh Niên.

2. Tác phẩm: “Giảm thiểu dấu chân các bon: Chủ động chuyển đổi, tăng cường tuần hoàn, tái chế trong dệt may”. Tác giả: Phan Thúy Vinh (Bút danh: Quang Minh) – Tạp chí Công Thương.

3. Tác phẩm: Phát triển kinh tế xanh vì một thế giới có trách nhiệm với tương lai.Tác giả: Nguyễn Ngọc Linh (Bút danh: Ngọc Linh) - Tạp chí Kinh tế Việt Nam.

4. Tác phẩm: Loạt bài 2 kỳ: "Người Dầu khí gieo yêu thương cho Xanh giàn xanh biển Xanh hóa Trường Sa”. Tác giả: Nguyễn Thị Hồng Thắm (Bút danh: Hồng Thắm) - Trưởng Bộ phận Truyền thông và Văn hóa Doanh nghiệp - Trường Đại học Dầu Khí Việt Nam (PVU) – Cộng tác viên Tạp chí Năng Lượng Mới/Petrotimes.

5. Tác phẩm: “Tái khởi động điện hạt nhân Ninh Thuận: Việt Nam sẵn sàng cho một kỷ nguyên mới”. Nhóm tác giả: Phan Thùy Trang (Bút danh: Phan Trang) - Phan Thu Giang (Bút danh: Thu Giang) – Báo Điện tử Chính phủ.

VI. 08 giải Khuyến khích

1. Tác phẩm: "Đột phá vào công nghệ sản xuất thân thiện với môi trường". Tác giả: Đỗ Mạnh Hưng (Bút danh: Mạnh Hưng) - Báo Quân đội nhân dân.

2. Tác phẩm: "Bộ Công Thương tăng cường công tác bảo vệ môi trường đối với sản xuất hóa chất và phân bón". Tác giả: Đinh Thanh Tuấn (Bút danh: Thanh Bình) - Báo Công Thương.

3. Tác phẩm: Loạt bài 4 kỳ: "Côn Đảo và bài toán rác thải nhựa". Nhóm tác giả: Lê Văn Bình (Bút danh: Lê Bình), Trương Đình Thục Vy (Bút danh: Thục Vy) - Báo Nông nghiệp và Môi trường.

4. Tác phẩm: Loạt bài 4 kỳ: "Môi trường, nhận thức và sinh kế". Tác giả: Lê Thị Hảo - Cộng tác viên Tạp chí điện tử Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam.

5. Tác phẩm: "Người làm báo góp tiếng nói hoàn thiện chính sách pháp luật của Nhà nước về bảo vệ môi trường". Tác giả: Lê Văn Tâm (Bút danh: Lê Tâm) – Báo Nhà báo và Công Luận.

6. Tác phẩm: "Xu hướng xanh chuyển động từ nhà xưởng tới siêu thị tạo giá trị gia tăng thương hiệu doanh nghiệp". Tác giả: Đỗ Trọng Đạt (Bút danh: Bình Nguyên) - Tạp chí Doanh nghiệp và Kinh tế xanh.

7. Tác phẩm: “Mô hình phân loại rác thải sử dụng năng lượng điện mặt trời: Có tính thực tiễn cao”. Tác giả: Trần Thị Kim Dung (Bút danh: H. Ngân) - Phóng viên Báo và Phát thanh, Truyền hình Khánh Hòa.

8. Tác phẩm: “Phát triển khu công nghiệp xanh - sinh thái: Cần gỡ vướng mắc”.Tác giả: Vương Văn Thế (Bút danh: Văn Gia) - Báo và Phát thanh, Truyền hình Đồng Nai.