Cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương: Lan tỏa tư duy xanh

 Báo chí nối cầu đưa chính sách vào cuộc sống

Chiều 15/12, Báo Công Thương phối hợp tổ chức Lễ trao giải cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương năm 2025. Bên lề lễ trao giải, các tác giả chia sẻ niềm vui và đánh giá cao ý nghĩa của cuộc thi.

Nhà báo Phạm Nguyên Long - Phó Trưởng phòng Kinh tế, Ban Thời sự Đài Tiếng nói Việt Nam, đồng tác giả tác phẩm đoạt Giải Đặc biệt của cuộc thi, chia sẻ cảm xúc rất điềm đạm nhưng thấm thía: “Với một phóng viên theo dõi ngành Công Thương hơn 20 năm, tôi thấy đề tài bảo vệ môi trường của ngành rất lớn, mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp và cộng đồng”.

Theo nhà báo Phạm Nguyên Long, chính các giải báo chí chuyên ngành như thế này đã tạo động lực để phóng viên “đi đến tận nơi, nhìn tận mắt”, thay vì chỉ tiếp cận vấn đề qua văn bản hay hội nghị. Đặc thù của báo phát thanh và báo chí đa nền tảng buộc người làm nghề phải xuống cơ sở, tiếp xúc trực tiếp với doanh nghiệp, nhà máy, khu sản xuất. Từ đó, báo chí không chỉ phản ánh thực tế mà còn trở thành kênh truyền thông chính sách hiệu quả.

“Thông qua quá trình phỏng vấn, tìm hiểu thực tiễn, bản thân doanh nghiệp cũng nhận thấy trách nhiệm của mình cần phải làm tốt hơn, để lan tỏa những thông tin tích cực đến cộng đồng thông qua báo chí”, nhà báo Phạm Nguyên Long chia sẻ.

Ở góc nhìn này, cuộc thi không dừng lại ở chuyện trao giải, mà góp phần hình thành một vòng tròn thông tin: Chính sách - báo chí - doanh nghiệp - cộng đồng. Khi thông tin được truyền tải đầy đủ, dễ hiểu và có dẫn chứng sống động, chính sách môi trường của ngành Công Thương mới thực sự đi vào đời sống sản xuất.

Từ thực tiễn nhiều năm tác nghiệp, nhà báo Phạm Nguyên Long cũng nhận thấy sự thay đổi rõ rệt trong tư duy của doanh nghiệp. Nếu trước đây môi trường thường bị xem là “chi phí”, thì nay đã trở thành “điều kiện bắt buộc”. “Sản xuất xanh và phát triển bền vững là yêu cầu rất quan trọng hiện nay. Doanh nghiệp buộc phải thay đổi, không còn con đường nào khác”, nhà báo Phạm Nguyên Long cho hay.

Sự thay đổi đó có đóng góp không nhỏ của báo chí, thông qua việc truyền tải các kinh nghiệm, mô hình tốt, cũng như phản ánh kịp thời những khó khăn trong thực thi chính sách. Trong quá trình ấy, vai trò chủ động cung cấp thông tin của Bộ Công Thương, cùng sự đồng hành của Báo Công Thương, được nhiều phóng viên đánh giá cao như một “cánh tay nối dài” trong truyền thông chính sách môi trường.

Tác phẩm báo chí trở thành kênh phản biện và gợi mở giải pháp

Ở một hướng tiếp cận khác, nhà báo Nguyễn Văn Huy - Phó Tổng Thư ký Báo Tuổi trẻ Thủ đô, tác giả đoạt Giải A với loạt bài ba kỳ về năng lượng, cho rằng sức hấp dẫn của đề tài môi trường nằm ở chỗ gắn chặt với những vấn đề “nóng” của nền kinh tế.

Các tuyến bài của anh tập trung vào những vướng mắc trong lĩnh vực điện, từ điện gió, điện mặt trời đến khung giá, cơ chế ưu đãi và thủ tục nghiệm thu. “Doanh nghiệp đã thông tin và nhờ chúng tôi triển khai bài viết để nói lên tiếng nói của họ, phản ánh khó khăn, mong muốn và kiến nghị để cơ quan quản lý nắm được và có cơ sở tháo gỡ”, nhà báo Nguyễn Văn Huy cho hay.

Theo nhà báo Nguyễn Văn Huy, sau cam kết tại COP26, mục tiêu giảm phát thải và tiến tới phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 đã trở thành định hướng xuyên suốt. Vì vậy, những bài viết về năng lượng, môi trường không còn là mảng chuyên đề hẹp, mà liên quan trực tiếp đến chiến lược phát triển quốc gia.

Tuy nhiên, anh cũng thẳng thắn chỉ ra một thực tế, công tác truyền thông môi trường của không ít doanh nghiệp vẫn còn yếu. Doanh nghiệp chú trọng sản xuất, kinh doanh, nhưng lại chưa đầu tư đúng mức cho việc truyền thông chính sách, truyền thông về môi trường. Khoảng trống này chính là không gian để báo chí phát huy vai trò cầu nối. Nhà báo Nguyễn Văn Huy cũng nhấn mạnh: “Báo chí giúp doanh nghiệp hiểu đúng, hiểu đủ các quy định. Đồng thời, phản ánh những vướng mắc phát sinh để cơ quan quản lý xem xét, điều chỉnh”.

Không chỉ giới báo chí, các doanh nghiệp tham gia cuộc thi cũng nhìn nhận rõ giá trị lan tỏa của những tác phẩm môi trường. Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu, Chủ tịch HĐQT Tổ hợp Công ty Cổ phần Gốm Đất Việt - tác giả đoạt Giải Chuyên đề cuộc thi với tác phẩm “Gốm Đất Việt: Hành trình thắp lửa từ đất, gìn giữ tương lai xanh”, chia sẻ một câu chuyện rất thực tế: Ngay từ khi thành lập doanh nghiệp, ông đã dành gần 40% quỹ đất cho không gian xanh, dù từng bị cho là lãng phí nhưng thực tế đã chứng minh rằng việc lo cho môi trường là hoàn toàn đúng.

Không chỉ đầu tư cảnh quan, doanh nghiệp còn kiên trì nghiên cứu và làm chủ công nghệ nghiền khô, siêu mịn của Ý, nhằm giảm tối đa bụi, bảo vệ sức khỏe người lao động. Những câu chuyện như vậy, khi được báo chí ghi nhận và kể lại một cách thuyết phục, đã góp phần làm rõ một thông điệp giản dị: Bảo vệ môi trường không làm chậm mà chính là nền tảng cho phát triển bền vững.

Nâng chất lượng tác phẩm để lan tỏa chính sách xanh

Từ góc nhìn chuyên gia, ông Nguyễn Công Dũng - Ủy viên Hội đồng Biên tập - Xuất bản chuyên trách Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đánh giá cao chất lượng chung của các tác phẩm dự thi năm nay.

Theo ông, nhiều bài viết đã được đầu tư nghiêm túc, phản ánh sinh động việc triển khai chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, làm rõ vai trò của ngành Công Thương trong chuyển đổi năng lượng, giảm phát thải và phát triển kinh tế tuần hoàn. Đặc biệt, việc khắc họa các doanh nghiệp tiên phong áp dụng công nghệ sạch, sản xuất xanh đã tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực.

Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra những hạn chế thẳng thắn: Chất lượng các tác phẩm chưa đồng đều, một số bài còn mang tính minh họa, thiếu chiều sâu phân tích, dẫn chứng và góc nhìn phản biện. “Việc nâng cao chất lượng tác phẩm cần chú trọng hơn ở khâu lựa chọn đề tài, đầu tư khai thác chiều sâu nội dung và tăng cường tính phát hiện, sáng tạo trong cách thể hiện”.

Những nhận xét này cho thấy cuộc thi không chỉ là dịp tổng kết, mà còn là cơ hội để nhìn lại cách báo chí tiếp cận vấn đề môi trường trong bối cảnh mới - nơi yêu cầu về tính chuyên nghiệp, khả năng định hướng dư luận và giá trị tham khảo chính sách ngày càng cao.

Từ thực tiễn mùa giải 2025, nhiều ý kiến đề xuất Ban Tổ chức tiếp tục mở rộng phạm vi đề tài, khuyến khích điều tra chuyên sâu, đa dạng hóa hình thức thể hiện và tăng cường kết nối giữa báo chí - cơ quan quản lý - doanh nghiệp. Khi đó, các tác phẩm báo chí không chỉ dừng ở việc phản ánh, mà thực sự trở thành chất xúc tác cho hành động xanh.

Cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương năm 2025 nhìn từ những trang viết và câu chuyện cụ thể, đã cho thấy một điều rõ ràng: khi báo chí làm nghề đến nơi đến chốn, chính sách môi trường sẽ không còn là những dòng chữ khô cứng, mà trở thành những chuyển động sống động trong đời sống kinh tế - xã hội. Từ đó, con đường phát triển xanh mới có thêm nền tảng vững chắc để đi xa.

Lần thứ ba được tổ chức, Cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương năm 2025 nhằm ghi nhận sự đồng hành của báo chí trong việc phản ánh, phân tích và lan tỏa các vấn đề môi trường thuộc phạm vi ngành. Trải qua 3 lần tổ chức, cuộc thi đã trở thành sân chơi chuyên môn uy tín đối với các nhà báo, phóng viên, cộng tác viên, chuyên gia môi trường và những người quan tâm đến phát triển xanh, phát triển bền vững.