Sùng Y Xía: Dành trọn tâm huyết khôi phục nghề truyền thống
Dân tộc thiểu số & Miền núi 13/02/2019 06:00 Theo dõi Congthuong.vn trên
Người phụ nữ Mông ở khu vực Tây Bắc được ví như những người “nghệ sĩ”, khi mà từ cây đay và sáp ong, chị em đã tạo ra những bộ váy áo duyên dáng và bền đẹp. Những bộ váy áo đã đi vào thơ ca, nhạc họa, tạo thành sự đặc sắc riêng có – chỉ với bộ quần áo truyền thống, đã có thể nhận ra người phụ nữ Mông khi họ xuất hiện ở bất cứ đâu.
Chị Xía giới thiệu sản phẩm thổ cẩm vẽ bằng sáp ong với khách hàng tại Hà Nội |
Những năm gần đây, do ảnh hưởng của xã hội, sự du nhập của nhiều chất liệu vải giá rẻ và các sản phẩm quần áo may sẵn nên nhiều chị em phụ nữ Mông (đặc biệt là các bạn trẻ) đã không còn mặn mà với bộ quần áo của dân tộc mình. Tiếc nuối trước vốn văn hóa truyền thống đang dần bị mai một, chị Sùng Y Xía – người phụ nữ Mông sinh ra và lớn lên ở xã Pà Cò, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình – đã quyết tâm khôi phục nghề truyền thống dệt thổ cẩm của đồng bào Mông ở Hòa Bình.
“Chị em phụ nữ Mông có tập tục sống khép kín, đa phần là nội trợ, không thích xa nhànên chỉ biết gắn bóvới công việc nương rẫy, nghề dệt, vẽ hoa văn bằng sáp ong. Tuy nhiên, họ chỉlàm đơn lẻ tại nhà, chủ yếu từ kinh nghiệm của bà, của mẹ truyền lại, tay nghềkhông được đào tạo bài bản, nhiều người chọn chất liệu rẻ hơn để may trang phục, vì thếnhiều bộquần áo dần mất bản sắc” – chị Xía chia sẻ.
Cũng theo chị Xía, để tạo ra những họa tiết trên trang phục truyền thống, người phụ nữ Mông ở Hoà Bình kết hợp cả ba kỹ thuật: Thêu, vẽ sáp ong và chắp vải. Đa phần chị em thêu hoa văn không cần mẫu, khi thêu thường chỉ dùng sợi tơ tằm có độ bền cao và giữ được màu, để hoàn thành một bộ váy áo có khi mất vài tháng đến cả năm. Cho chúng tôi xem những tấm thổ cẩm có vẽ sáp ong độc đáo, chị Xía cười nói: “Những chiếc váy hoàn thành xong đều rất đẹp, chính vì vậy mà tôi rất muốn bảo tồn giá trịcủa nghềnày”.
Nghĩ là làm, đầu tiên, Sùng Y Xía tập hợp chị em phụ nữ trong vùng và thuyết phục chị em cùng phát triển nghề dệt truyền thống. Là người có tay nghề, Sùng Y Xía dạy nghềcho phụ nữ địa phương, nhất là dạy cách phác hoạ hoa văn để vẽ sáp ong trên vải lanh, thêu hoa văn truyền thống, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm, giúp tăng thu nhập.
Bộ váy áo truyền thống tạo nét đẹp rất riêng cho chị em dân tộc Mông |
Nhận thấy, du lịch đang rất phát triển ở Hoà Bình, bước đầu chị Xía tìm cách tiêu thụ sản phẩm ở các điểm du lịch. Khi hàng hóa có đầu ra ổn định, chị Xía không chỉ dừng lại ở những bộ trang phục sặc sỡ, mà nghĩ cách hướng dẫn chị em sản xuất các sản phẩm handmade từ thổ cẩm lanh của người Mông như: Túi xách, túi khoác, ba lô, tranh treo tường… Để mở rộng thị trường cho sản phẩm, Sùng Y Xía còn mạnh dạn thành lập Công ty TNHH vẽ sáp ong, sử dụng các công cụ marketing online để tạo kết nối, tìm kiếm kênh phân phối.
Ban đầu khởi nghiệp, mặc dù lợi nhuận chưa cao - chỉ vài triệu đồng/tháng, nhưng chị Xía vẫn rất lạc quan: “Đơn hàng hiện nay đang tăng, năm 2019, lợi nhuận chia cho các thành viên công ty sẽ cao hơn. Tôi vui không chỉvì được góp phần bảo tồn, phát huy giá trịlàng nghềtruyền thống, mà còn có thể giúp chịem nâng cao thu nhập, có cuộc sống lành mạnh và ý nghĩa hơn” – chị Xía phấn khởi cho biết.