Sức sống mới trên cao nguyên đá - Bài cuối: Gắn du lịch với xúc tiến tiêu thụ sản phẩm địa phương

Hà Giang, vùng đất biên giới miền núi với bản sắc văn hóa đa dạng và tiềm năng kinh tế dồi dào, đang nỗ lực đưa các sản phẩm nông sản đặc trưng như chè Shan tuyết cổ thụ, cam sành, mật ong bạc hà, và thổ cẩm vươn xa trên thị trường trong và ngoài nước. Trong bối cảnh tỉnh thực hiện Nghị quyết 17 của Tỉnh ủy Hà Giang về phát triển nông nghiệp đặc trưng hàng hóa chất lượng cao theo chuỗi giá trị trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 và các chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Sở Công Thương Hà Giang đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để phát triển nông sản chủ lực, gắn kết du lịch với xúc tiến thương mại, và ứng dụng chuyển đổi số để nâng tầm thương hiệu.

Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với ông Trần Việt Thế - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Giang, để tìm hiểu về những thành tựu, khó khăn và định hướng phát triển trong thời gian tới.

Nâng cao năng lực cạnh tranh, hướng tới xuất khẩu

PV: Thưa ông, Hà Giang được biết đến với những sản phẩm nông sản đặc trưng như chè Shan tuyết cổ thụ, cam sành, mật ong bạc hà. Ông có thể chia sẻ về những kết quả đạt được trong việc phát triển các sản phẩm này, đặc biệt trong khuôn khổ Nghị quyết 17 của Tỉnh ủy Hà Giang?

Ông Trần Việt Thế: Thực hiện Nghị quyết 17 của Tỉnh ủy Hà Giang về phát triển các sản phẩm nông sản chủ lực, Sở Công Thương đã phối hợp với các sở, ngành tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các kế hoạch cụ thể, tập trung vào việc xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường. Đến nay, Hà Giang đã xây dựng được gần 170 sản phẩm OCOP, trong đó nổi bật là 2 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao. Nhiều sản phẩm đã được đăng ký sở hữu trí tuệ, với chè Shan tuyết đạt nhiều giải thưởng quốc tế tại các cuộc thi chè thế giới, khẳng định chất lượng vượt trội và tiềm năng xuất khẩu.

Trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Sở Công Thương phối hợp với Sở Dân tộc và Tôn giáo, Sở Nông nghiệp và Môi trường, và các huyện để hỗ trợ các hợp tác xã, hộ kinh doanh, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, tiếp cận các mô hình quản trị và kinh doanh hiện đại. Kết quả, các sản phẩm như cam sành, mật ong bạc hà, và thổ cẩm đã giúp nâng cao thu nhập cho hàng trăm hộ dân, góp phần giảm nghèo và thay đổi diện mạo kinh tế vùng cao.

PV: Với những sản phẩm đặc trưng, thế mạnh của tỉnh đã góp phần cải thiện đời sống cho bà con, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, theo ông, hiện tỉnh gặp phải những khó khăn gì trong việc xây dựng thương hiệu và mở rộng quy mô sản xuất?

Ông Trần Việt Thế: Dù đạt được nhiều thành tựu, việc phát triển nông sản chủ lực của Hà Giang vẫn đối mặt với không ít thách thức. Sản xuất nông sản còn mang tính mùa vụ, quy mô nhỏ lẻ, chưa đáp ứng được các đơn hàng lớn cho hệ thống siêu thị hiện đại như Saigon Co.op hay WinCommerce. Nhiều hợp tác xã và hộ kinh doanh chưa chú trọng cải tiến mẫu mã, bao bì sản phẩm, trong khi việc nắm bắt thông tin thị trường còn chậm, dẫn đến hạn chế trong cạnh tranh. Hạ tầng giao thông ở một số khu vực vùng cao còn hạn chế, ảnh hưởng đến vận chuyển và logistics.

Về nguồn vốn, khó khăn không nằm ở việc thiếu vốn mà là do người dân và doanh nghiệp chưa quen với các thủ tục tiếp cận vốn hỗ trợ. Để khắc phục, Sở Công Thương đã phối hợp với các đơn vị liên quan để hướng dẫn cụ thể, tổ chức các buổi tập huấn giúp bà con tiếp cận các chính sách hỗ trợ. Đồng thời, chúng tôi đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân.

PV: Để tận dụng thế mạnh du lịch của tỉnh đưa sản phẩm nông sản Hà Giang đến gần hơn với người tiêu dùng, Sở Công Thương đã triển khai những giải pháp xúc tiến thương mại nào, đặc biệt tại các điểm dừng chân nhằm quảng bá và thu hút du khách?

Ông Trần Việt Thế: Sở Công Thương xác định gắn kết du lịch với xúc tiến tiêu thụ sản phẩm là chiến lược trọng tâm, vừa quảng bá văn hóa, vừa thúc đẩy kinh tế. Chúng tôi đã phối hợp với ngành văn hóa, du lịch và các huyện thành lập các điểm trưng bày sản phẩm OCOP tại các khu du lịch nổi bật như làng văn hóa du lịch cộng đồng Nặm Đăm (Quản Bạ), Lô Lô Chải (Đồng Văn), và khu du lịch quốc gia Lũng Cú, Tân Trào (sau khi sáp nhập với Tuyên Quang). Các điểm này không chỉ là nơi bán hàng mà còn là không gian trải nghiệm văn hóa, kể câu chuyện về con người và sản phẩm Hà Giang. 

Ngoài ra, Sở hỗ trợ doanh nghiệp tham gia các hội chợ trong và ngoài nước, như Hội chợ ASEAN - Trung Quốc và Tuần hàng nông sản tại Hải Phòng (13/12/2024), để kết nối với các nhà phân phối lớn. Các sự kiện như Hội thi “Biểu tượng chợ về trưng bày, giới thiệu, quảng bá sản phẩm” năm 2024 đã thu hút 11 huyện, thành phố với hàng chục gian hàng, giúp tiêu thụ hàng trăm kilogam sản phẩm chỉ trong vài ngày. Những hoạt động này không chỉ mở rộng thị trường mà còn nâng cao nhận diện thương hiệu nông sản Hà Giang.

Tập trung “sản xuất những gì thị trường cần”

PV: Chuyển đổi số đang là xu thế tất yếu, Sở Công Thương đã triển khai những giải pháp gì để hỗ trợ bà con ứng dụng thương mại điện tử trong xúc tiến thương mại?

Ông Trần Việt Thế: Chuyển đổi số là một trong những ưu tiên hàng đầu của Sở Công Thương để đưa nông sản Hà Giang vươn xa. Chúng tôi phối hợp với Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) tổ chức các lớp tập huấn về quản lý gian hàng trên các sàn thương mại điện tử như Voso.vn, Sendo.vn, Shopee, Lazada, và kỹ năng livestream bán hàng trên mạng xã hội. Các chương trình này đặc biệt hướng tới đồng bào dân tộc thiểu số, giúp họ tiếp cận mô hình kinh doanh hiện đại, cải thiện chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Chuyển đổi số đã xóa bỏ rào cản địa lý, đưa sản phẩm Hà Giang đến các thị trường lớn trong và ngoài nước. Ví dụ, các hợp tác xã đã sử dụng mạng xã hội và website để quảng bá chè Shan tuyết và mật ong bạc hà, thu hút khách hàng từ Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, và cả thị trường quốc tế. Chúng tôi cũng khuyến khích cải tiến bao bì, nhãn mác và áp dụng công nghệ sản xuất hiện đại để đáp ứng tiêu chuẩn của các kênh phân phối hiện đại.

PV: Nhờ sự hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong về phát triển nông sản, Hà Giang đã “gặt hái” được nhiều kết quả tích cực, thưa ông, là cơ quan thực thi hoạt động xúc tiến thương mại của tỉnh, ông đánh giá như thế nào về hiệu quả của chương trình?

Ông Trần Việt Thế: Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Hà Giang phát triển nông sản chủ lực. Chương trình đã mở rộng đối tượng thụ hưởng, tập trung vào các hộ dân tộc thiểu số, giúp họ tiếp cận nguồn vốn, kỹ thuật sản xuất, và các kênh tiêu thụ hiện đại. Thông qua chương trình, Sở Công Thương đã phối hợp với các đơn vị để hỗ trợ các hợp tác xã và hộ kinh doanh xây dựng các điểm trưng bày sản phẩm tại các cụm xã vùng sâu, vùng xa, giúp bà con tiếp cận mô hình quản trị mới và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Ví dụ, các sản phẩm như thổ cẩm, mật ong bạc hà, và sản phẩm từ các làng nghề truyền thống đã giúp hàng trăm hộ dân tộc thiểu số tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững. Chương trình cũng hỗ trợ đào tạo kỹ năng thương mại điện tử và xúc tiến thương mại, giúp sản phẩm của đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận thị trường trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả, chúng tôi kiến nghị đơn giản hóa thủ tục hành chính và tăng cường hướng dẫn cụ thể để các xã dễ dàng triển khai các chương trình hỗ trợ.

PV: Sau khi Hà Giang sáp nhập với tỉnh Tuyên Quang, Sở Công Thương có những giải pháp nào để thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm và nâng cao chất lượng nông sản trong bối cảnh mới?

Ông Trần Việt Thế: Việc sáp nhập Hà Giang với Tuyên Quang mở ra không gian phát triển rộng lớn hơn, với quy mô dân số và diện tích tăng, cùng hai khu du lịch quốc gia nổi bật là Lũng Cú và Tân Trào. Đây là cơ hội để Hà Giang tận dụng tiềm năng du lịch và nông sản để nâng cao giá trị kinh tế. Sở Công Thương đề ra hai giải pháp trọng tâm:

Thứ nhất, phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ để nâng cao chất lượng sản phẩm thông qua chế biến sâu, cải tiến mẫu mã, và đạt các chứng nhận như VietGAP, OCOP, hữu cơ, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Chúng tôi tập trung vào việc “sản xuất những gì thị trường cần” thay vì “sản xuất những gì chúng ta có”. Thứ hai, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, xây dựng gian hàng trên các sàn thương mại điện tử và quảng bá qua mạng xã hội, giúp sản phẩm tiếp cận thị trường quốc tế mà không bị giới hạn bởi biên giới.

Ngoài ra, Sở tiếp tục tham gia các hội chợ quốc tế, tổ chức hội thảo và hội đàm với phía Trung Quốc để thúc đẩy xuất khẩu tại các cửa khẩu như Thanh Thủy - Thiên Bảo, Xín Mần - Đô Long, và Săm Pun - Điền Bồng. Chúng tôi cũng đề xuất đơn giản hóa thủ tục hành chính trong Chương trình mục tiêu quốc gia để hỗ trợ doanh nghiệp và bà con hiệu quả hơn. Đặc biệt, Sở kiến nghị UBND tỉnh đầu tư xây dựng hạ tầng thương mại, như trung tâm hội chợ triển lãm và trung tâm logistics, để tạo động lực phát triển kinh tế và mở rộng mạng lưới phân phối

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Theo báo cáo của Sở Công Thương, trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của Hà Giang đạt 10.858,87 tỷ đồng, tăng 15,07% so với cùng kỳ, đạt 50,02% chỉ tiêu kế hoạch. Mục tiêu xuất nhập khẩu đến năm 2030 là 500 triệu USD, với trọng tâm phát triển hạ tầng thương mại và chuyển đổi số. Như vậy, có thể thấy, dưới sự dẫn dắt của Sở Công Thương Hà Giang, các sản phẩm nông sản chủ lực như chè Shan tuyết cổ thụ, cam sành, mật ong bạc hà, và thổ cẩm đã và đang khẳng định vị thế trên thị trường trong và ngoài nước. Các giải pháp gắn kết du lịch với xúc tiến thương mại, ứng dụng chuyển đổi số, và tận dụng Chương trình mục tiêu quốc gia đã mang lại sức sống mới cho vùng cao nguyên đá. Trong bối cảnh sáp nhập với Tuyên Quang và nhiệm kỳ mới 2025-2030, Hà Giang đang hướng tới mục tiêu đưa nông sản vươn xa, góp phần hiện thực hóa giấc mơ hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế bền vững.