Tin Khu Vực 
Về nơi biên cương “đá nở hoa”
Dưới ánh nắng vàng rực của vùng cao nguyên đá, Hà Giang hiện lên như một bức tranh sống động, nơi những con đường đất đá năm xưa đã nhường chỗ cho những cung đường bê tông phẳng lì. Những cánh đồng ngô, lúa năng suất thấp dần được thay thế bằng những vườn cam trĩu quả và những tổ hợp tác sản xuất chè Shan tuyết, mật ong thơm lừng nơi bạt ngàn cao nguyên đá.
Chuyến đi thực địa vào tháng 6 năm 2025 tại các huyện nghèo như Hoàng Su Phì, Đồng Văn, Mèo Vạc, Quản Bạ để lại trong tôi những ấn tượng sâu sắc về sự đổi thay mạnh mẽ của vùng đất biên cương Tổ quốc. Theo ghi nhận, nếu như trước năm 2021, Hà Giang còn đối mặt với tỷ lệ hộ nghèo cao ngất ngưởng 42,85%, sản xuất manh mún và thị trường tiêu thụ hạn chế, thì nay, nhờ Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719 giai đoạn I (2021-2025), đời sống kinh tế - xã hội của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây đã có những bước chuyển mình đáng kể.
Anh Cáo Diu Páo phấn khởi vì được hỗ trợ bò từ nguồn kinh phí hỗ trợ của Nhà nước
Câu chuyện của gia đình anh Cáo Diu Páo, dân tộc Cờ Lao, tại thôn Phìn Sư, xã Túng Sán, huyện Hoàng Su Phì, là một minh chứng sống động. Anh Páo chia sẻ: “Gia đình tôi có 5 người, trước đây chỉ dựa vào làm nương, cuộc sống rất khó khăn vì cháu út thường xuyên đau ốm. Nhờ Chương trình 1719, cuối năm 2024, gia đình được hỗ trợ 3 con trâu từ Tiểu dự án 1 thuộc Dự án 9. Tôi hy vọng chăm sóc tốt, trâu sẽ phát triển thành đàn, mang lại thu nhập ổn định”. Sự phấn khởi trong ánh mắt của anh Páo khi nói về tương lai khiến tôi cảm nhận rõ sự thay đổi không chỉ về kinh tế mà còn về tinh thần, niềm tin vào cuộc sống.
Cũng từ nguồn vốn của Tiểu dự án 1 thuộc Dự án 9, Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719, cuối năm 2024, Nhóm cộng đồng bảo tồn nghề thêu thổ cẩm và may trang phục truyền thống dân tộc Cờ Lao, thôn Tà Chải, Hoàng Su Phì được thành lập, với 12 thành viên. Được đầu tư máy móc, trang thiết bị và cùng với thay đổi trong quản lý và làm việc khoa học, với ngày càng nhiều đơn hàng đã giúp mang lại thu nhập bình quân từ 3-5 triệu đồng/tháng cho các xã viên.
Cùng với các dân tộc Pu Péo, Bố Y, Cờ Lao, Lô Lô, Pà Thẻn cũng là một trong các dân tộc có khó khăn đặc thù của tỉnh Hà Giang, hiện đang sinh sống trên địa bàn huyện Quang Bình. Tại thôn Đồng Tiến, xã Yên Thành hiện nay có 65 hộ, với hơn 400 nhân khẩu là đồng bào dân tộc Pà Thẻn. Việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc Pà Thẻn được chính quyền địa phương đặc biệt quan tâm.
Năm 2023 từ nguồn vốn của Tiểu dự án 1 thuộc Dự án 9, Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719, Hợp tác xã dệt thổ cẩm Pà Thẻn thôn Đồng Tiến, xã Yên Thành được thành lập. Tới nay Hợp tác xã luôn duy trì hơn 60 xã viên và đã dạy nghề cho hàng chục con em tại địa phương.
Đồng bào dân tộc Pà Thẻn có công ăn việc làm ổn định nhờ duy trì và phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống phục vụ khách du lịch
Ông Hủng Văn Sứ, người có uy tín, Tổ trưởng Hợp tác xã dệt thổ cẩm của thôn Đồng Tiến chia sẻ: “Những con người quanh năm bám trụ nơi rẻo cao chỉ đá là đá, có công việc đảm bảo được cuộc sống, vừa có thể gìn giữ văn hóa cha ông là điều chúng tôi vô cùng tự hào. Nhờ có chính sách của Đảng, Nhà nước, sự hỗ trợ của địa phương đã giúp sức để chúng tôi mở Hợp tác xã dệt, nhờ đó giữ gìn và phát triển được bản sắc văn hóa dân tộc Pà Thẻn, đồng thời nâng cao đời sống cho bà con thôn bản”.
Nguồn lực giúp đồng bào dân tộc thoát nghèo
Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719, được phê duyệt theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2020 của Thủ tướng Chính phủ, đã trở thành động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế và cải thiện đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số nói chung và Hà Giang nói riêng.
Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719 giai đoạn I (2021-2025) được xây dựng nhằm thực hiện Nghị quyết số 120/2020/QH14 của Quốc hội, với mục tiêu khai thác tiềm năng, lợi thế của các địa phương vùng dân tộc thiểu số và miền núi, đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững, và thu hẹp khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của cả nước. Chương trình đặt trọng tâm vào việc xây dựng hạ tầng đồng bộ, hỗ trợ sinh kế, phát triển giáo dục, y tế, văn hóa, và nâng cao đời sống nhân dân.
Là tỉnh nghèo, nơi biên cương Tổ quốc với 19 dân tộc anh em, trong đó 87% là đồng bào dân tộc thiểu số, Hà Giang là một trong những tỉnh trọng điểm được hưởng từ Chương trình. Trong giai đoạn 2021 - 2025, để thực hiện các dự án, tiểu dự án của Chương trình, tỉnh Hà Giang được giao 6.844.795 triệu đồng, trong đó: Ngân sách Trung ương là 6.390.495 triệu đồng (bao gồm vốn đầu tư 3.463.890 triệu đồng và vốn sự nghiệp 2.425.552 triệu đồng).
Nhờ nguồn hỗ trợ từ Chương trình 1719, nhiều mô hình, tổ hợp tác liên kết theo chuỗi sản xuất tiêu thụ sản phẩm đã giúp bà con nâng cao thu nhập
Đánh giá về kết quả thực hiện chương trình tại Hội nghị tổng kết đánh giá kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719) và đề xuất nội dung Chương trình giai đoạn II, từ năm 2026 - 2030, trên địa bàn tỉnh Hà Giang mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang Phan Huy Ngọc nhấn mạnh: Trong giai đoạn vừa qua, cùng với nguồn lực từ Trung ương, tỉnh Hà Giang đã dành nhiều nguồn lực ưu tiên để phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, góp phần nâng cao đời sống của người dân, phát triển hạ tầng và thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương.
Đến thời điểm hiện tại, tổng số vốn giải ngân đạt 4.473.047 triệu đồng, tương ứng 73,15% kế hoạch, trong đó: Ngân sách Trung ương giải ngân 4.351.631 triệu đồng, đạt 73,89% (vốn đầu tư 2.530.991 triệu đồng, đạt 73,07%; vốn sự nghiệp 1.820.640 triệu đồng, đạt 75,06%).
Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Hà Giang, Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719 giai đoạn I đã góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh từ 42,85% năm 2021 xuống còn 25,93% vào cuối năm 2024, giảm bình quân 5,38% mỗi năm. Tốc độ tăng trưởng kinh tế vùng dân tộc thiểu số bình quân ước đạt 7% mỗi năm. Thu nhập bình quân đầu người vùng dân tộc thiểu số đạt 40,2 triệu đồng mỗi năm. Các huyện nghèo và xã đặc biệt khó khăn giảm tỷ lệ hộ nghèo trên 6% mỗi năm.
Kết quả này có được một phần nhờ sự đẩy mạnh và thực hiện hiệu quả Tiểu dự án 1: Đầu tư phát triển kinh tế - xã hội các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, dân tộc có khó khăn đặc thù, thuộc Dự án 9 của Chương trình. Tiểu dự án này đã tạo động lực, cơ hội giúp đồng bào các dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn đặc thù vươn lên, hòa nhập với sự phát triển của các dân tộc khác.
Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Hà Giang, căn cứ nguồn vốn Trung ương giao và các văn bản quy định, hướng dẫn thực hiện Chương trình, Ủy ban nhân dân các huyện trên địa bàn tỉnh đã tổ chức triển khai thực hiện nội dung Tiểu dự án 1 thuộc Dự án 9, Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719. Tổng nguồn vốn đã thực hiện là 500.741 triệu đồng trong tổng số 718.736 triệu đồng, đạt 73,5% kế hoạch.
Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang,Phan Huy Ngọc chủ trì Hội nghị tổng kết đánh giá kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn I, từ năm 2021 - 2025
Từ nguồn vốn trên, trong giai đoạn I của Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719, tỉnh Hà Giang đã đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tại các thôn tập trung đông đồng bào dân tộc thiểu số có khó khăn đặc thù. Về hỗ trợ sinh kế, toàn tỉnh ghi nhận 1.761 hộ gia đình thuộc các dân tộc có khó khăn đặc thù được hỗ trợ giống, chuồng trại và một số vật tư đầu vào để chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao.
Đồng thời, tỉnh đã tổ chức 37 lớp hỗ trợ nâng cao kiến thức, trình độ năng lực sản xuất, các lớp tập huấn về kiến thức sản xuất tại thôn, bản và các chương trình học tập, trao đổi kinh nghiệm cho cộng đồng. Tỉnh Hà Giang cũng xây dựng 42 mô hình, tổ hợp tác liên kết theo chuỗi sản xuất tiêu thụ sản phẩm và các hoạt động phát triển sản xuất khác do cộng đồng đề xuất, phù hợp với phong tục, tập quán và nhu cầu của cộng đồng.
Bà Chu Thị Ngọc Diệp - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Hà Giang khẳng định: “Việc triển khai thực hiện Tiểu dự án 1 thuộc Dự án 9, Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719 đã giúp đồng bào các dân tộc có khó khăn đặc thù trên địa bàn tỉnh Hà Giang nhanh chóng hòa nhập với sự phát triển của xã hội, tạo cơ hội tiếp cận và thụ hưởng tốt hơn các dịch vụ xã hội cơ bản. Đồng thời, mở ra cơ hội phát triển kinh tế, giúp nhóm dân tộc thiểu số rất ít người thực hiện các quyền phát triển bình đẳng với các dân tộc khác”.
Có thể nói, Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã tác động tích cực đến đời sống của người dân nơi biên cương cực Bắc. Diện mạo nông thôn có nhiều đổi mới, hạ tầng kinh tế - xã hội được quan tâm đầu tư, kinh tế phát triển, chuyển dịch đúng định hướng. Trong đó, phát triển nông nghiệp đặc trưng hàng hóa chất lượng cao theo chuỗi giá trị” đã trở thành 1 trong 3 khâu đột phá chiến lược được Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra. Dưới sự lãnh đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền và sự đồng hành mạnh mẽ từ doanh nghiệp, người dân, nông nghiệp tỉnh không chỉ khẳng định vai trò “bệ đỡ” vững chắc cho nền kinh tế mà còn đóng góp to lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, giúp đồng bào Hà Giang vươn lên thoát nghèo.
Có thể thấy, chính sách hỗ trợ thiết thực và hiệu quả từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã giúp đời sống của các dân tộc tỉnh Hà Giang được cải thiện, nhân dân ngày càng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, cấp ủy, chính quyền địa phương; góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương giai đoạn 2021-2025, đồng thời tạo tiền đề để tỉnh Hà Giang (sắp tới là Tuyên Quang) tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình giai đoạn 2026-2030.
Bài 2: Nơi rẻo cao “ươm” giấc mơ đưa hàng Việt ra thế giới
