Đào tạo sát nhu cầu: Trao nghề, trao cơ hội
Từ tháng 3/2025, Viện REACH phối hợp với các đối tác địa phương triển khai tiểu dự án “Phát triển dịch vụ đào tạo kỹ năng nghề và tạo việc làm trong ngành du lịch” tại Sơn La. Chương trình được Chính phủ Úc tài trợ thông qua Dự án GREAT, hướng tới đào tạo 450 thanh niên, ưu tiên phụ nữ dân tộc thiểu số, với mục tiêu ít nhất 70% học viên có việc làm trong vòng 6 tháng sau tốt nghiệp.
Ngoài việc mở 20 mô hình doanh nghiệp đào tạo tại chỗ như quán cà phê, quán ăn, spa, dự án còn tập trung nâng cao năng lực cho 100 doanh nghiệp du lịch đang hoạt động tại địa phương. Cách tiếp cận này giúp tạo ra một hệ sinh thái bền vững, vừa đào tạo nguồn nhân lực mới, vừa cải thiện chất lượng dịch vụ của các doanh nghiệp hiện có.

Ẩm thực dân tộc Thái có sức hút nhiều ấn tượng cho du khách. (Ảnh: Báo Sơn La)
Chỉ sau hơn 5 tháng triển khai, hai khóa đào tạo đã được tổ chức và thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng. Khóa pha chế đồ uống không cồn diễn ra từ ngày 9-25/7/2025, với 24 học viên, trong đó 19 người là nữ dân tộc Thái, Mường, Mông. Học viên được tiếp cận kiến thức bài bản từ cách pha chế cà phê, trà, sinh tố đến nước ép, đồng thời học cách vận hành quán, quản lý nguyên liệu và phục vụ khách hàng.
Khóa kỹ thuật chế biến món ăn khai giảng ngày 28/7/2025 quy tụ 28 học viên từ nhiều xã vùng cao như Tạ Khoa, Tà Xùa, Xím Vàng, Bắc Yên, Chiềng Pằn. Ngoài các món ăn truyền thống, học viên còn được hướng dẫn chế biến món Âu, trình bày món ăn và giữ vệ sinh an toàn thực phẩm. Điểm nhấn là việc bổ sung các kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết tình huống – vốn là yếu tố then chốt giúp học viên tự tin hòa nhập môi trường làm việc chuyên nghiệp.
Giảng viên pha chế Nguyễn Văn Cần cho biết: “Chương trình được thiết kế dựa trên nhu cầu thực tế của thị trường du lịch Sơn La. Chỉ sau 2 tuần, học viên đã có thể làm việc tại các cơ sở dịch vụ hoặc tự khởi nghiệp.”
Từ lớp học đến khát vọng khởi nghiệp
Những câu chuyện của học viên là minh chứng sống động cho giá trị mà dự án mang lại. Chị Lừ Thị Phúc ở xã Tạ Khoa từng nghĩ bản thân không thể học nghề hay có việc làm ổn định vì khiếm khuyết ở mắt và xuất thân từ gia đình thuần nông. Sau khi hoàn thành khóa pha chế, chị tự tin nói: “Tôi đã có nghề, có thể làm tại các quán nước hoặc tự mở quán để nuôi gia đình.”
Anh Thào A Nu ở bản Chống Tra, xã Tà Xùa, vốn làm hướng dẫn viên du lịch nhưng thu nhập bấp bênh. Sau khi học pha chế và chế biến món ăn, anh ấp ủ dự định mở homestay gắn với ẩm thực địa phương, vừa phục vụ khách du lịch vừa tạo việc làm cho người dân trong bản.
Nhiều học viên khác cũng đang ấp ủ kế hoạch khởi nghiệp nhỏ như mở quán cà phê, quán ăn hoặc tham gia vào các nhà hàng, khách sạn tại Mộc Châu, thành phố Sơn La. Một số doanh nghiệp địa phương cũng chủ động tiếp nhận học viên thực tập ngay khi khóa học đang diễn ra, cho thấy tính kết nối hiệu quả giữa đào tạo và nhu cầu tuyển dụng.
Theo bà Nguyễn Thị Thu Hằng, cán bộ phụ trách dự án của Viện REACH, điều quan trọng là học viên được học đi đôi với thực hành, được trải nghiệm trong môi trường giống thật, từ đó rút ngắn khoảng cách giữa trường lớp và thực tế công việc.
Tiểu dự án không chỉ dừng lại ở việc cung cấp kỹ năng nghề, mà còn góp phần thay đổi nhận thức về vai trò của phụ nữ và thanh niên dân tộc thiểu số trong phát triển kinh tế - xã hội. Khi họ có nghề nghiệp và thu nhập ổn định, tiếng nói và vị thế trong gia đình cũng được nâng cao.
Về lâu dài, dự án hướng tới hình thành đội ngũ lao động chất lượng cao cho ngành du lịch Sơn La, đồng thời thúc đẩy các doanh nghiệp địa phương cải tiến dịch vụ, gia tăng sức cạnh tranh. Sự kết hợp giữa đào tạo nhân lực mới và hỗ trợ doanh nghiệp hiện hữu sẽ tạo nền tảng vững chắc để ngành du lịch tỉnh bứt phá, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch cộng đồng - thế mạnh của Sơn La.
Khi bản sắc văn hóa bản địa được gìn giữ và phát huy thông qua ẩm thực, dịch vụ và trải nghiệm, du lịch Sơn La sẽ có thêm sức hút đặc biệt. Và chính những người phụ nữ, thanh niên dân tộc thiểu số - những học viên hôm nay sẽ là người dẫn dắt sự thay đổi đó.
Tiểu dự án của Viện REACH, tài trợ bởi Chính phủ Úc qua Dự án GREAT, đào tạo nghề du lịch cho phụ nữ dân tộc thiểu số Sơn La, mở cơ hội việc làm bền vững.