Sáp nhập tỉnh, xã bỏ cấp huyện là phù hợp với thực tiễn- Bài 1: Tinh gọn bộ máy để tăng tốc, bứt phá

Sau thời gian khẩn trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo hướng tăng hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, từ ngày 1/3, các cơ quan, đơn vị đã chính thức đi vào hoạt động. Sau sắp xếp, tinh gọn, bộ máy đã giảm đáng kể số đầu mối, cơ quan. Hiện nay, tổ chức bộ máy Chính phủ nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã được tinh gọn còn 14 bộ, 3 cơ quan ngang bộ (giảm 5 bộ, ngành) và 5 cơ quan thuộc Chính phủ (giảm 3 cơ quan).

Tại Kết luận 127-KL/TW, ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư định hướng tiếp tục triển khai tinh gọn bộ máy trên cơ sở sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã. Quyết định sáp nhập tỉnh, xã bỏ cấp huyện là chủ trương lớn của Đảng, phù hợp với thực tiễn nhằm tinh gọn bộ máy để tăng tốc, bứt phá trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Từ chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh ủy Thanh Hóa đã có nhiều văn bản, chỉ đạo quyết liệt trong công tác sắp xếp, tinh gọn bộ máy hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả được người dân đồng tình ủng hộ. Đến nay, tỉnh Thanh Hóa đã có hàng trăm cán bộ noi gương viết đơn xin nghỉ hưu trước tuổi. Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với ông Mai Văn Hải - Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa xung quanh nội dung này.

Bước tiếp theo để thực quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ

- Bộ Chính trị vừa ban hành Kết luận số 127-KL/TW về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, trong đó yêu cầu nghiên cứu định hướng sáp nhập tỉnh, xã, bỏ cấp huyện, quan điểm của ông như thế nào?

Ông Mai Văn Hải: Nghị quyết 18-NQ/TW năm 2017 đã đưa ra nhận định, đó là: Tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị vẫn còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối; hiệu lực, hiệu quả hoạt động chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, mối quan hệ của một số cơ quan, tổ chức chưa thật rõ, còn chồng chéo, trùng lắp... và tiếp theo tại Nghị quyết 27-NQ/TW (Hội nghị Trung ương 6 Khóa XIII ngày 9/11/2022) tiếp tục cho rằng tổ chức bộ máy nhà nước còn nhiều bất cập... Các nghị quyết này đều chỉ rõ mục tiêu và giải pháp đó là phải sắp xếp lại tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Ông Mai Văn Hải - Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa trao đổi với phóng viên Báo Công Thương.

Kết luận 127 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về sáp nhập tỉnh và bỏ cấp trung gian chính là bước tiếp theo để bảo đảm cho việc thực quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp nêu tại Kết luận số 121-KL/TW và Kết luận số 126 -KL/TW và cũng chính là thực hiện đúng với nhiệm vụ, giải pháp mà Nghị quyết 27-NQ/TW, Nghị quyết 18-NQ/TW đã đề ra, nhằm bảo đảm sắp xếp, tái cấu trúc lại tổ chức, bộ máy của cả hệ thống chính trị theo mục tiêu “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả”. Tôi rất đồng tình và cho rằng, việc sáp nhập tỉnh, xã, bỏ cấp huyện là cần thiết và phù hợp với thực tiễn.

Nội dung nêu tại Kết luận 127 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã thể hiện rõ quyết tâm chính trị rất cao với các mục tiêu, yêu cầu, nội dung, tiến độ thực hiện hết sức cụ thể, rõ ràng gắn nhiệm vụ với trách nhiệm của từng cấp ủy Đảng, từng cơ quan, đơn vị trong toàn hệ thống chính trị. Theo đó, không chỉ tiến hành sắp xếp lại các tỉnh, bỏ cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã mà còn thực hiện trong cả các cơ quan của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ sau khi sáp nhập, hợp nhất. Cùng với đó là yêu cầu về việc rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của Đảng, Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước để bảo đảm trong quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy hoạt động của các cơ quan, tổ chức phải thường xuyên, liên tục không bị gián đoạn, không ảnh hưởng đến các hoạt động của Đảng, Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Chủ trương bỏ cấp huyện là hợp với thực tiễn

- Thời điểm này, chúng ta đang có những điều kiện thuận lợi nào cho việc sáp nhập tỉnh, xã, bỏ cấp huyện thưa ông?

Ông Mai Văn Hải: Trước hết, thực tế cho thấy việc sắp xếp, tinh gọn các cơ quan ở trung ương đã thực hiện xong trong tháng 2 và bộ máy mới đã hoạt động từ ngày 1/3 theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Cho đến nay, hoạt động của các cơ quan ở trung ương diễn ra thông suốt phục vụ người dân và doanh nghiệp thuận lợi. Đây chính là cơ sở, là tiền đề khách quan cho thấy chủ trương của Đảng là đúng đắn và cũng chính là tiền đề để chúng ta tiếp tục thực hiện sắp xếp sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, sáp nhập xã.

Thứ hai, từ các Nghị quyết như Nghị quyết 18-NQ/TW năm 2017; Nghị quyết 27-NQ/TW tới các Kết luận 121-KL/TW, Kết luận số 126 -KL/TW cho tới các báo cáo của Chính phủ, Quốc hội trong thời gian gần đây đều nhận định chúng ta đang có một bộ máy Nhà nước hết sức cồng kềnh, nhiều chồng chéo, bất cập, chi phí cho hoạt động của bộ máy rất lớn... việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy là đòi hỏi hết sức khách quan từ thực tế, chúng ta cần phải đổi mới, sắp xếp lại. Do đó, khi các giải pháp cụ thể được đưa ra trong Kết luận số 127-KL/TW lập tức nhận được sự đồng thuận rất cao trong Đảng, trong cử tri và Nhân dân cả nước.

Thứ ba, chúng ta đang tiến hành các bước chuẩn bị Đại hội 14 của Đảng, do đó trước khi Đại hội, việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn là việc làm hết sức quan trọng có tác động trực tiếp tới công tác nhân sự, công tác quy hoạch, hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã tại Đại hội. Nếu việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy thực hiện sau Đại hội sẽ gặp rất nhiều vướng mắc, khó khăn hoặc có thể nhiều nội dung sắp xếp không thể thực hiện được.

Bộ máy mới đã hoạt động từ ngày 1/3 theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, diễn ra thông suốt phục vụ người dân và doanh nghiệp thuận lợi. Ảnh: Hoàng Minh.

Thứ tư, về trình độ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp đã được nâng lên rất nhiều so với trước đây; hệ thống hạ tầng giao thông, thông tin liên lạc cùng với với công cuộc chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xã hội số... đang được Đảng và nhà nước quan tâm đầu tư, đẩy mạnh... đây chính là những yếu tố quan trọng, then chốt bảo đảm tính khả thi trong các phương án sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh cũng như cấp xã.

Đảm bảo hoạt động thường xuyên, liên tục

- Sáp nhập tỉnh, xã, bỏ huyện là cần thiết, tuy nhiên, một số ý kiến lo ngại sẽ dẫn đến những xáo trộn về an sinh xã hội, ông bình luận gì về nội dung này?

Ông Mai Văn Hải: Kết luận số 127-KL/TW đã nêu rõ: “Quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy phải bảo đảm hoạt động thường xuyên, liên tục của các cơ quan, tổ chức, không gián đoạn, không ảnh hưởng đến các hoạt động của Đảng, Nhà nước, người dân và doanh nghiệp”. Mặt khác, cùng lúc với việc thực hiện sắp xếp, tổ chức bộ máy, toàn thể hệ thống chính trị nước ta cũng đang dồn lực tập trung cao độ cho việc tổ chức Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; đồng thời, phấn đấu đạt mức tăng trưởng kinh tế 8% trở lên để tạo đà cho những năm sau.

Với những mục tiêu hết sức cụ thể, rõ ràng, gắn nhiệm vụ với trách nhiệm của từng cấp ủy Đảng, từng cơ quan, đơn vị trong toàn hệ thống chính trị trong quá trình sắp xếp tổ chức, bộ máy cũng như thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, chính sách an sinh xã hội luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, đầy đủ và kịp thời; bảo đảm duy trì các dịch vụ hành chính, y tế, giáo dục, an ninh sau khi sắp xếp.

Cần nâng quy mô về tiêu chí diện tích và dân số

- Để sáp nhập tỉnh, xã, bỏ huyện theo ông cần dựa trên những tiêu chí nào?

Ông Mai Văn Hải: Về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính đã được quy định rõ trong Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13, đây là căn cứ rất quan trọng để chúng ta thực hiện chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã… trong các tiêu chí về diện tích, dân số, yếu tố truyền thống văn hoá là rất quan trọng khi sắp xếp chúng ta phải tính đến. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện nay nếu để quy mô diện tích, dân số như trong Nghị quyết 1211 thì sẽ không còn phù hợp, nên tôi đề nghị trung ương khi sáp nhập tỉnh, xã thì cân nhắc để nâng quy mô về diện tích và dân số.

Ngoài căn cứ về quy mô dân số, diện tích... như vừa nêu trên, quá trình sắp xếp cũng cần đặc biệt quan tâm nghiên cứu kỹ các vấn đề về quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành, các điều kiện địa lý, hạ tầng… nhằm đảm bảo phát huy tối đa lợi thế của từng địa phương, đơn vị riêng rẽ cũng như khi kết nối, liên kết vùng, lĩnh vực.

Thanh Hóa quyết liệt thực hiện chỉ đạo của Trung ương

- Đến nay, tỉnh Thanh Hóa đã triển khai Kết luận số 127-KL/TW như thế nào chưa ông?

Ông Mai Văn Hải: Ngay sau khi Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/02/2025, Tỉnh ủy Thanh Hóa đã quán triệt và kịp thời ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các đảng bộ trực thuộc triển khai bảo đảm thực hiện quyết liệt, có hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ nêu tại Kết luận 127 như: Tạm dừng tổ chức đại hội đảng bộ cấp xã, cấp huyện. Riêng đối với các chi bộ thôn, bản, khu phố; đảng bộ, chi bộ doanh nghiệp, hợp tác xã, trạm y tế, trường học trực thuộc đảng ủy cấp xã, trực thuộc cấp huyện vẫn tiến hành đại hội theo kế hoạch.

Trong thời gian sáp nhập các Sở của tỉnh Thanh Hóa, Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh Thanh Hóa vẫn diễn ra thông suốt phục vụ Nhân dân và doanh nghiệp đến giao dịch. Ảnh: Hoàng Minh.

Bên cạnh đó, Tỉnh ủy Thanh Hóa cũng đã tạm dừng một số nội dung liên quan đến công tác cán bộ kể từ ngày 07/3/2025 cho đến khi hoàn thành việc thực hiện Đề án không tổ chức đơn vị hành chính cấp huyện và sáp nhập, hợp nhất một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã đó là: Tạm dừng việc tuyển dụng, thực hiện quy trình quy hoạch, điều động, luân chuyển, bổ nhiệm, xin chủ trương kiện toàn, bổ sung lãnh đạo cấp trưởng, cấp phó ban, sở, ngành, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp tỉnh. Tạm dừng việc tuyển dụng, thực hiện quy trình quy hoạch, điều động, luân chuyển, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử các chức vụ lãnh đạo, quản lý và kiện toàn, bổ sung cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy, bí thư, phó bí thư cấp huyện, cấp xã.

Tạm dừng việc chuẩn bị đầu tư, cho chủ trương đầu tư các dự án đầu tư xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo, nâng cấp trụ sở làm việc các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập. Đối với các dự án đã có chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, có kết quả lựa chọn nhà thầu nhưng chưa khởi công xây dựng thì tạm dừng thực hiện. Đối với các dự án khác vẫn tiến hành theo kế hoạch.

Bên cạnh đó, Thường trực Tỉnh ủy Thanh Hóa cũng đã giao nhiệm vụ cụ thể đối với từng cơ quan cấp tỉnh, cấp huyện, các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy trong việc tham mưu các nội dung thuộc trách nhiệm; đồng thời lãnh đạo làm tốt công tác tư tưởng trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động; chấp hành nghiêm kỷ luật, kỷ cương hành chính, quy chế làm việc để tăng cường các hoạt động quản lý nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, tuyệt đối không chủ quan, lơ là, buông lỏng các nhiệm vụ được giao.

Xin cảm ơn ông!

Bài 2: Người dân đồng tình, cán bộ nêu gương