Quảng Trị: Phương án nào cho cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo?

Ngày 6/8, UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, Văn phòng Chính phủ vừa có công văn số 5550/VPCP – CN gửi Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông vận tải (GTVT), Tài chính, Tư pháp và Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về việc đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị theo phương thức PPP.

Theo đó, Phó Thủ tướng giao UBND tỉnh Quảng Trị tiếp thu ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư; nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng toàn bộ Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo, trong đó, làm rõ sự phù hợp với quy hoạch, sự cần thiết đầu tư, nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, tính khả thi và điều kiện đầu tư dự án theo phương thức PPP; trên cơ sở đó, phối hợp với Bộ GTVT và các cơ quan có liên quan nghiên cứu, đề xuất phương án đầu tư dự án, cân nhắc phương án lựa chọn cơ quan có thẩm quyền phù hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Phối cảnh một đoạn trong Dự án tuyến cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo.

Trước đó, trong công văn gửi Văn phòng Chính phủ vào tại tháng 7/2024, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tại Tờ trình số 18/TTr-UBND ngày 27/2/2024, UBND tỉnh Quảng Trị căn cứ Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng an ninh vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải Trung bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Nghị quyết số 168/NQ-CP ngày 29/12/2022 của Chính phủ về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW để xác định sự cần thiết phải đầu tư Dự án đường bộ cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo theo phương thức đầu tư PPP.

Theo Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án PPP đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo do UBND tỉnh Quảng Trị trình lên, công trình này có tổng chiều dài 56 km, với điểm đầu giao với tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn và điểm cuối tại cửa khẩu quốc tế Lao Bảo; đi qua 4 huyện: Triệu Phong, Cam Lộ, Đakrông, Hướng Hóa thuộc tỉnh Quảng Trị.

Tuyến đường thuộc Dự án được đầu tư theo quy mô 4 làn xe hoàn thiện, chiều rộng nền đường 24,75m, vận tốc thiết kế 100 km/h.

Tổng mức đầu tư Dự án (chưa bao gồm lãi vay trong quá trình xây dựng) là 13.726 tỷ đồng. Trong đó, chi phí giải phóng mặt bằng của Dự án là 676 tỷ đồng; chi phí xây dựng là 10.643 tỷ đồng; chi phí thiết bị là 222 tỷ đồng; chi phi quản lý dự án, tư vấn và chi khác là 1.086 tỷ đồng; chi phí dự phòng là 1.099 tỷ đồng.

Dự kiến vốn ngân sách nhà nước tham gia vào Dự án là 9.608 tỷ đồng (chiếm 70%); vốn nhà đầu tư huy động (chủ sở hữu, vốn vay và vốn khác) là 4.581 tỷ đồng (chiếm 30%). Thời gian thực hiện Dự án là từ năm 2024 - 2028.

Tuy nhiên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, UBND tỉnh Quảng Trị chưa làm rõ được lợi thế của phương thức đầu tư PPP so với các hình thức đầu tư khác và hiện trạng của tuyến Quốc lộ 9 hiện hữu, song hành với tuyến cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

Ngoài ra, theo phương án do UBND tỉnh Quảng Trị đề xuất, Dự án chỉ kết nối đến cao tốc Cam Lộ - La Sơn, chưa đảm bảo kết nối tới Quốc lộ 1.

Một trong những điểm vướng khác trong phương án đầu tư Dự án đường bộ cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo do UBND tỉnh Quảng Trị để xuất là tính khả thi đầu tư theo phương thức đầu tư theo PPP.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, thời gian hoàn vốn lên tới 28,7 năm sẽ khiến Dự án gặp khó khăn trong việc huy động vốn của các nhà đầu tư và các tổ chức tín dụng. Trong khi đó, tổng mức đầu tư hiện chưa tính toán các hạng mục đầu tư như: hệ thống giao thông thông minh, trạm dừng nghỉ, lãi vay trong thời gian xây dựng..., như vậy sẽ có khả năng kéo dài tiếp thời gian hoàn vốn của nhà đầu tư.

Ngoài ra, trường hợp Quốc lộ 9 (theo Quy hoạch số 1454, có điểm đầu tại Cảng Cửa Việt, điểm cuối tại Cửa khẩu Lao Bảo, dài 118km, quy mô cấp II, III, 2-4 làn xe) được đầu tư nâng cấp, mở rộng trong giai đoạn tới (2026-2030) theo hình thức đầu tư công sẽ giảm lưu lượng vận tải trên tuyến. Do đó, ngoài căn cứ theo các cơ sở chính trị và cơ sở pháp lý, UBND tỉnh Quảng Trị cần được nghiên cứu, xem xét kỹ về cơ sở thực tiễn để có thể đánh giá đúng đắn về tính khả thi đầu tư Dự án.

Bên cạnh đó, hiện kế hoạch tài chính ngân sách 5 năm quốc gia, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 chưa được xây dựng, do đó chưa có cơ sở để xác định khả năng cân đối vốn ngân sách nhà nước cho Dự án.

Trường hợp vốn ngân sách địa phương cam kết thu xếp được 1.000 tỷ đồng cho Dự án, phần vốn ngân sách trung ương cần hỗ trợ giai đoạn 2026-2030 cho Dự án là 8.766 tỷ đồng.

Theo Quyết định số 1535/QĐ-TTg ngày 15/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc giao kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách nhà nước cho tỉnh Quảng Trị, tổng số vốn ngân sách nhà nước là 14.567,609 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương là 7.491,968 tỷ đồng (vốn trong nước 5.568,168 tỷ đồng; vốn nước ngoài 1.932,8 tỷ đồng).

Do vậy, việc UBND tỉnh Quảng Trị đề xuất ngân sách trung ương hỗ trợ là 8.766 tỷ đồng, cao hơn 1,5 lần tổng số vốn ngân sách trung ương (vốn trong nước) giai đoạn 2021 - 2025 của tỉnh là chưa khả thi, đồng thời trong giai đoạn 2026 - 2030 sẽ không còn nguồn để triển khai những nhiệm vụ, dự án quan trọng khác của tỉnh.

Về thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư dự án, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, theo quy định tại Điều 69 Luật PPP, tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án PPP là không quá 50% tổng mức đầu tư. Theo đề xuất của UBND tỉnh Quảng Trị, vốn nhà nước tham gia trên 70% tổng mức đầu tư.

Do vậy, theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 12 Luật PPP, Dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội. Với những lý do nói trên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị Thủ tướng giao UBND tỉnh Quảng Trị nghiên cứu, rà soát kỹ lại toàn bộ Dự án, trong đó làm rõ sự phù hợp quy hoạch, sự cần thiết đầu tư, nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, tính khả thi và điều kiện đầu tư dự án theo phương thức PPP.