Quản lý thuốc lá thế hệ mới bắt đầu từ đâu?

Thuốc lá thế hệ mới: Lựa chọn tốt hơn cho sức khỏe?

Trao đổi tại hội thảo “Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới – Tiêu chuẩn chất lượng hướng tới An toàn Sức khỏe Cộng đồng” do Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam tổ chức tại Hà Nội mới đây, ông Phùng Mạnh Trường - Phó Viện trưởng Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam cho hay, Tổ chức Y tế Thế giới dự đoán trong tương lai, trên thế giới sẽ có hơn 1 tỷ người hút thuốc. Tại Việt Nam, con số này ước tính lên đến 18 triệu người vào năm 2025.

Ông Phùng Mạnh Trường, Phó Viện trưởng Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam phát biểu khai mạc hội nghị

Và thực tế là dù nhận thức được rằng hút thuốc đồng nghĩa với những rủi ro lâu dài và ngay lập tức nhưng nhiều người vẫn chọn tiếp tục sử dụng.

Theo các chuyên gia tại hội thảo, song song với việc khuyến khích người dùng bỏ thuốc, hay tốt hơn là ngăn chặn việc bắt đầu sử dụng thuốc lá, thì một trong những cách tiếp cận cho nhóm người tiếp tục hút thuốc là chuyển sang sử dụng những sản phẩm thay thế ít nguy hại hơn. Xu hướng này hiện được đông đảo người dùng Việt lựa chọn thời gian gần đây.

Với sự phát triển và ứng dụng của khoa học công nghệ, những loại hình sản phẩm thuốc lá mới gồm thuốc lá điện tử (e-cigarettes), thuốc lá làm nóng (heat-not-burn) có thể giảm tác hại so với thuốc lá truyền thống đã ra đời, đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng.

Đại diện hãng Japan Tobacco International cho biết hiện hãng này đã tung ra thị trường các sản phẩm có thể giảm từ 95 - 99% độc hại trong 9 chất độc được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị nên giảm trong khói thuốc lá (như Benzene, Formaldehyde, khí CO…). Đồng quan điểm, đại diện British American Tobacco cũng cho rằng những nỗ lực chuyển sang sử dụng các nguồn Nicotine không đốt cháy cần được khuyến khích do nguy cơ gây hại của những sản phẩm này thấp hơn nhiều.

Ông Lê Thành Hưng, Phó trưởng phòng Tiêu chuẩn Chất lượng 4, Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam nhận định trong khi còn có những tranh cãi về các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, về tính năng, tác dụng cũng như việc áp dụng pháp luật thì không thể phủ nhận rằng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới xuất hiện tại Việt Nam đang được một bộ phận người tiêu dùng ưa chuộng.

Các đại biểu cùng tìm hiểu về các sản phẩm được trưng bày tại hội nghị

Việt Nam chưa có quy chuẩn kĩ thuật cho thuốc lá thế hệ mới

Thuốc lá điện tử ra đời năm 2002, đến năm 2019 tổ chức ISO (Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế) đã có 2 tiêu chuẩn về thuốc lá điện tử và CORESTA (Trung tâm hợp tác nghiên cứu khoa học liên quan đến thuốc lá) có 4 tiêu chuẩn cho đối tượng này. Mỹ, Nga, Trung Quốc và một số nước châu Âu khác cũng đã công bố hoặc đang xây dựng các tiêu chuẩn cho thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng.

Trong khi tại Việt Nam, Bộ Công Thương cho biết hiện mặt hàng này chưa được phân loại hàng hoá, chưa có tiêu chuẩn và quy chuẩn kĩ thuật để nhập khẩu vào Việt Nam. Cũng chính vì chưa được quản lý chặt chẽ nên hiện nay, sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng được phân phối vào Việt Nam thông qua các kênh không chính thức.

Đại diện doanh nghiệp Philip Morris International (PMI) trả lời thắc mắc của đại biểu

Theo đại diện của Philip Morris International (PMI), hiện trạng này không chỉ gây thất thu cho Nhà nước mà còn mang đến vô vàn nguy cơ cho người dùng từ giá cả, nguồn gốc đến chất lượng sản phẩm kém an toàn. Đó là lý do cần sớm xây dựng tiêu chuẩn cho các sản phẩm này trên cả hai khía cạnh là tiêu chuẩn về chất lượng và tiêu chuẩn về an toàn. Hãng sẵn sàng hợp tác với chính phủ, ngành công nghiệp và các bên liên quan để xây dựng khung tiêu chuẩn này.

Thuốc lá là ngành công nghiệp đặc biệt và là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện. Tại Việt Nam hiện nay toàn bộ tiêu chuẩn về thuốc lá hiện hành (67 tiêu chuẩn, bao gồm 9 tiêu chuẩn về yêu cầu kỹ thuật đối với nguyên vật liệu và sản phẩm thuốc lá, 58 tiêu chuẩn về phương pháp phân tích và lấy mẫu) vẫn chỉ áp dụng cho sản phẩm thuốc lá truyền thống.

Bà Evgeniya Gnuchikh phát biểu trong khuôn khổ hội thảo

Chia sẻ kinh nghiệm xây dựng tiêu chuẩn quản lý đối với thuốc lá thế hệ mới, TS Evgeniya Gnuchikh - Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Thuốc lá Krasnodar, Liên bang Nga, cho biết: các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới bao gồm những khác biệt về mặt kỹ thuật, công nghệ và về khả năng phát thải, nguy cơ đối với sức khỏe người sử dụng và cộng đồng so với thuốc lá truyền thống, do đó cần có tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn riêng.

Bên cạnh đó, việc xây dựng các tiêu chuẩn, kĩ thuật cho sản phẩm đi đôi với biện pháp chế tài liên quan tới các tiêu chuẩn an toàn của pin, điện, chất lượng các thành phần sử dụng trong dung dịch chuyên dụng cũng như quá trình sản xuất sẽ giúp các bên cảm thấy tin tưởng hơn vào sản phẩm.