NSMO tìm giải pháp cho quản lý nguồn điện phân tán tại Việt Nam

Sự kiện có sự tham dự của đại diện Cục Điện lực (Bộ Công Thương); các chuyên gia, nhà khoa học tới từ các tổ chức năng lượng hàng đầu thế giới hiện là thành viên của Hiệp hội Điều độ Quốc tế (G-PST) như: CAISO, ERCOT, NREL (Hoa Kỳ), AEMO, CSIRO (Úc), Energinet (Đan Mạch), GIZ (Đức); cùng đại diện các đại sứ quán (Úc, Đan Mạch), các đơn vị trong nước như Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), các Tổng công ty Điện lực và trường đại học.

Hội thảo quốc tế về DERMS - tạo động lực chuyển đổi năng lượng

Phát biểu khai mạc Hội thảo quốc tế về Hệ thống Quản lý nguồn điện phân tán (DERMS), ông Nguyễn Đức Ninh - Tổng Giám đốc Công ty Vận hành Hệ thống điện và Thị trường điện Quốc gia (NSMO) nhấn mạnh: “Hội thảo DERMS là dấu mốc quan trọng trong hành trình hợp tác quốc tế và đổi mới công tác điều độ, vận hành hệ thống điện Việt Nam. Hội thảo quy tụ đúng người, tổ chức đúng thời điểm và địa điểm, trong bối cảnh ngành điện Việt Nam đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ, hướng tới một hệ thống điện xanh, thông minh, linh hoạt và hiệu quả trong kỷ nguyên năng lượng mới”.

Theo NSMO, đến cuối năm 2024, tổng công suất đặt của hệ thống điện quốc gia ước đạt khoảng 84 GW, trong đó các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời và thủy điện nhỏ chiếm tới 33,5%. Riêng nhóm nguồn điện phân tán như điện mặt trời mái nhà và thủy điện nhỏ đạt khoảng 13.000 MW, tương đương 16% tổng công suất toàn hệ thống.

Tuy nhiên, phần lớn các nguồn phân tán không có khả năng tích trữ, phụ thuộc vào bức xạ mặt trời hay lưu lượng nước, dẫn tới biến động khó lường. Số lượng các nhà máy điện nhỏ và hệ thống điện mặt trời mái nhà tăng nhanh, hiện đã vượt 500 nhà máy và 100.000 hệ thống, khiến công tác điều độ gặp nhiều áp lực. Các phương thức truyền thống không còn đáp ứng được yêu cầu cập nhật và xử lý dữ liệu thời gian thực, tiềm ẩn nguy cơ sai số trong lập kế hoạch và huy động nguồn điện.

Theo Quy hoạch điện VIII (điều chỉnh), đến năm 2030, tổng công suất nguồn điện có thể tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba lần, với tỷ trọng năng lượng tái tạo chiếm tới 50% tổng công suất đặt. Cùng với đó, nhu cầu điện năng của Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng bình quân khoảng 10% mỗi năm, phản ánh xu hướng phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế và quá trình chuyển dịch năng lượng quốc gia.

Đồng thời, các chính sách mới của Chính phủ khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà, hệ thống lưu trữ năng lượng (BESS) và xe điện (EV) đang từng bước làm thay đổi cách thức vận hành của hệ thống điện. Những chuyển biến này mở ra nhiều cơ hội cho ngành điện Việt Nam, nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức lớn trong việc bảo đảm hệ thống điện vận hành an toàn, ổn định và tin cậy trong giai đoạn tới.

Trước bối cảnh đó, ngành điện Việt Nam cần một giải pháp tổng thể và hiện đại để quản lý, điều phối hiệu quả các nguồn năng lượng phân tán, đồng thời bảo đảm sự vận hành ổn định của toàn bộ hệ thống điện quốc gia.

Một trong những hướng tiếp cận tiên tiến đang được nhiều quốc gia trên thế giới triển khai là Hệ thống Quản lý Nguồn điện Phân tán - DERMS. Đây là nền tảng công nghệ cốt lõi, cho phép giám sát, điều khiển và tối ưu hóa hoạt động của các nguồn điện phân tán trong thời gian thực, góp phần nâng cao tính linh hoạt, độ tin cậy và hiệu quả của hệ thống điện hiện đại.

Phát biểu tại hội thảo, ông Trịnh Quốc Vũ – Phó Cục trưởng Cục Điện lực, Bộ Công Thương nhìn nhận: “Hệ thống DERMS là hướng đi phù hợp với định hướng phát triển hệ thống điện an toàn, ổn định và bền vững. Cục Điện lực sẽ tiếp tục phối hợp, chỉ đạo và hỗ trợ các đơn vị trong công tác nghiên cứu, xây dựng và triển khai các nội dung liên quan đến DERMS”.

Cục Điện lực đồng thời đánh giá cao sáng kiến của NSMO trong việc chủ trì phối hợp với các tổ chức quốc tế, góp phần tăng cường năng lực vận hành và thúc đẩy chuyển đổi số trong công tác điều độ hệ thống điện quốc gia.

Kinh nghiệm quốc tế và đề xuất mô hình DERMS cho Việt Nam

Trong khuôn khổ Hội thảo quốc tế về DERMS, các đại biểu trong nước và quốc tế thảo luận nhiều nội dung quan trọng liên quan đến xu hướng quản lý, vận hành và tích hợp các nguồn điện phân tán trong hệ thống điện hiện đại.

Các chuyên gia, nhà nghiên cứu và đại diện cơ quan quản lý đã thảo luận cởi mở, mang tính thực chất về mô hình kết nối dữ liệu, tiêu chuẩn kỹ thuật và cơ chế phối hợp vận hành DERMS, nhằm hình thành lộ trình phát triển hệ thống quản lý nguồn điện phân tán phù hợp với điều kiện Việt Nam. Những trao đổi này góp phần quan trọng trong việc hoàn thiện cơ sở khoa học và kỹ thuật cho vận hành hệ thống điện an toàn, linh hoạt và bền vững trong giai đoạn tới.

Bên cạnh đó, các tham luận tập trung vào những vấn đề trọng tâm như: Phối hợp điều độ giữa cấp truyền tải và phân phối (TSO–DSO), ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong dự báo và điều hành hệ thống điện, tích hợp lưu trữ năng lượng (BESS) và xe điện (EV), cùng các giải pháp nâng cao khả năng giám sát, ổn định và tin cậy vận hành hệ thống điện có tỷ trọng năng lượng tái tạo cao.

Hội thảo đạt được sự thống nhất cao về định hướng chung: DERMS không chỉ là một công cụ công nghệ, mà còn là giải pháp quản lý hiện đại giúp nâng cao hiệu quả vận hành, tối ưu hóa nguồn điện và thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo.
Các nội dung được thảo luận tại hội thảo sẽ là cơ sở để NSMO, Cục Điện lực và các đối tác quốc tế tiếp tục phối hợp xây dựng mô hình DERMS phù hợp cho Việt Nam, hướng tới mục tiêu vận hành hệ thống điện an toàn, tin cậy, linh hoạt và bền vững.

Trong khuôn khổ của hội thảo, vào ngày 17/10/2025 các đại biểu sẽ tham quan Nhà máy thủy điện Hòa Bình, tìm hiểu vai trò và công tác điều chỉnh tần số trong bối cảnh hệ thống điện ngày càng có nhiều nguồn phân tán và thiết bị lưu trữ năng lượng.