Nông sản vùng cao Quảng Ngãi vươn xa nhờ thương mại điện tử

Hiệu quả nhờ tư duy mới và chuyển đổi cây trồng

Trong những năm qua, Quảng Ngãi, tỉnh miền núi phía Bắc Tây Nguyên, đã ghi nhận những chuyển biến mạnh mẽ trong sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt, đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây đã đổi mới tư duy sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý và ứng dụng thương mại điện tử vào tiêu thụ nông sản.

Từng là hộ nghèo tại xã Kon Braih (tỉnh Quảng Ngãi), anh A Ran – người dân tộc Xơ Đăng – đã thay đổi hoàn toàn cuộc sống sau hơn 3 năm mạnh dạn chuyển từ trồng ngô, sắn kém hiệu quả sang canh tác đảng sâm theo hướng hữu cơ.

Nhờ sự hỗ trợ về cây giống, kỹ thuật và đầu ra sản phẩm từ chính quyền địa phương và sự vào cuộc của các HTX trên địa bàn, anh A Ran đã đầu tư nhà màng, hệ thống tưới nhỏ giọt và áp dụng quy trình kỹ thuật hiện đại vào sản xuất. Anh cho biết: “Trước kia, gia đình trồng sắn, ngô quanh năm mà vẫn không đủ ăn. Từ khi tham gia HTX, sản xuất theo hướng hữu cơ, mỗi năm tôi thu về khoảng 100 triệu đồng, ổn định hơn hẳn. Làm nông giờ đã khác xưa nhiều, kỹ thuật, đầu ra đều có người hỗ trợ, yên tâm làm lắm”.

Đáng chú ý, không chỉ vào cuộc hỗ trợ các hộ nông dân trong sản xuất nông sản hữu cơ, các HTX còn xây dựng chuỗi liên kết khép kín với doanh nghiệp, đồng thời ứng dụng thương mại điện tử để mở rộng thị trường trong và ngoài nước cho bà con vùng đồng bào dân tộc.

Tại xã Kon Braih (tỉnh Quảng Ngãi) chuyển đổi cơ cấu cây trồng đã được đẩy mạnh, khuyến khích người dân trồng cây ăn quả và cây dược liệu có giá trị kinh tế cao. Từ đầu năm 2022 đến nay, toàn huyện trồng mới gần 100 ha cây ăn quả, nâng tổng diện tích lên hơn 1.020 ha, với các loại chủ lực như mít, sầu riêng, chuối, xoài… Trong đó, 780 ha do người dân canh tác và 240 ha do HTX, doanh nghiệp đầu tư.

Một trong những HTX tiên phong là HTX Đăk Tơ Lung Xanh (xã Đăk Kôi), thành lập năm 2017 với 39 hộ thành viên, 2/3 là người dân tộc thiểu số. HTX hiện sở hữu 4 sản phẩm nông sản đạt tiêu chuẩn VietGAP: chuối, mít, sầu riêng và chanh không hạt. Nhờ áp dụng kỹ thuật cao, sản phẩm của HTX không chỉ đảm bảo năng suất mà còn có đầu ra ổn định, giá bán cao, đem về doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm. Thu nhập bình quân mỗi hộ thành viên đạt 60–80 triệu đồng/năm – con số đáng mơ ước ở vùng núi.

Anh A Huy, dân tộc Ba Na, chia sẻ, với sự hỗ trợ của HTX về trồng chuối theo chuẩn VietGAP, máy móc và kỹ thuật, sản phẩm được bao tiêu, thu nhập mỗi năm sau trừ chi phí gần 60 triệu đồng.

Thương mại điện tử – cánh cửa mới cho nông sản vùng cao

Điểm đặc biệt của HTX Đăk Tơ Lung Xanh là tận dụng nền tảng thương mại điện tử để kết nối trực tiếp với người tiêu dùng và nhà phân phối trong, ngoài tỉnh. Sản phẩm chuối, mít VietGAP được bán qua các sàn thương mại điện tử nông sản Quảng Ngãi và một số sàn thương mại quốc gia, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn, giảm phụ thuộc thương lái.

Không chỉ bán quả tươi, nhiều HTX còn xây dựng mô hình liên kết sản xuất – chế biến – tiêu thụ, ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với doanh nghiệp, giúp nông dân yên tâm sản xuất và nâng cao uy tín cho thương hiệu nông sản vùng cao.

Bên cạnh nỗ lực của các HTX và nông dân, sự hỗ trợ kịp thời từ chính quyền địa phương tỉnh đóng vai trò quan trọng. Từ tiếp cận vốn vay ưu đãi, tập huấn kỹ thuật, xây dựng chuỗi giá trị, truy xuất nguồn gốc, cấp mã số vùng trồng đến ứng dụng công nghệ số và thương mại điện tử, các chính sách đồng hành đã tạo đòn bẩy giúp nông dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số bứt phá.

Các chương trình xúc tiến thương mại, hội chợ nông sản, hỗ trợ tham gia OCOP… cũng giúp nông sản Quảng Ngãi tăng khả năng cạnh tranh và từng bước chinh phục thị trường xuất khẩu.

Với lợi thế đất đai rộng lớn, khí hậu đặc trưng và bản sắc văn hóa đa dạng, Quảng Ngãi xác định nông nghiệp hàng hóa là trụ cột phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Tỉnh tập trung chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, ưu tiên cây chủ lực có giá trị cao như sâm Ngọc Linh, cây dược liệu, cây ăn quả đặc sản gắn với lợi thế vùng sinh thái. Các HTX và hộ dân được hướng dẫn xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn VietGAP, hữu cơ, GlobalGAP, tiến tới xây dựng thương hiệu nông sản vùng cao Quảng Ngãi, phục vụ cả thị trường nội địa và xuất khẩu.

Song song với đó, việc ứng dụng công nghệ số và thương mại điện tử trong quản lý sản xuất và tiêu thụ nông sản ngày càng được đẩy mạnh. Các nền tảng bán hàng trực tuyến, cấp mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc giúp đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận kỹ thuật, thị trường và dịch vụ đầu vào, hình thành chuỗi giá trị nông sản bền vững.

Đặc biệt, tỉnh chú trọng nâng cao năng lực cho người dân về kỹ thuật canh tác, kỹ năng số, kỹ năng kinh doanh, để họ chủ động hơn trong chuyển đổi sản xuất, làm chủ công nghệ và thị trường.

Sự tiên phong của các HTX, sự vào cuộc của các địa phương và sự việc mạnh dạn thay đổi tư duy sản xuất của chính những người nông dân vùng cao, câu chuyện tại Quảng Ngãi  là minh chứng sống động cho hướng đi đúng đắn trong chuyển đổi cây trồng, ứng dụng khoa học kỹ thuật và thương mại điện tử.

Quan trọng hơn, đây cũng là “lời hồi đáp” cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của đồng bào dân tộc thiểu số trên con đường làm giàu trên chính mảnh đất quê hương, đồng thời góp phần tạo nền nông nghiệp xanh, bền vững và hiện đại tại Tây Nguyên.

Xây dựng các mô hình cụ thể về hợp tác xã liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, nhất là tại các khu vực miền núi tỉnh Quảng Ngãi giúp đầu ra nông sản của đồng bào dân tộc thiểu số ổn định.