Nông sản, thực phẩm Việt "rộng cửa" vào thị trường Halal

Nắm bắt "chìa khoá vàng" Halal để vươn ra thế giới

Ngày 5/9/2025, tại TP. Hồ Chí Minh, hội thảo quốc tế với chủ đề “Xu hướng thị trường và cơ hội xuất khẩu nông sản, thực phẩm chế biến Việt Nam vào các thị trường Halal” đã diễn ra, thu hút sự quan tâm của nhiều cơ quan quản lý, chuyên gia quốc tế và doanh nghiệp xuất khẩu.

Theo đó, trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng như hiện nay, ngành công nghiệp Halal đang nổi lên như một lĩnh vực kinh tế đầy tiềm năng, với quy mô thị trường ước tính vượt 2.000 tỷ USD và phục vụ hơn 2,2 tỷ người tiêu dùng Hồi giáo (Islam) trên toàn thế giới. Không chỉ giới hạn trong cộng đồng Hồi giáo, các sản phẩm và dịch vụ Halal ngày càng được người tiêu dùng toàn cầu ưa chuộng, nhiều quốc gia không thuộc khối Hồi giáo nhưng có cộng đồng Hồi giáo lớn như Pháp, Đức, Anh và Hoa Kỳ cũng đang ghi nhận xu hướng gia tăng nhu cầu đối với sản phẩm Halal, mở ra không gian tăng trưởng vượt ra ngoài các thị trường truyền thống.

Đây là cơ hội để sản phẩm Việt Nam, đặc biệt là các nhóm hàng có lợi thế cạnh tranh như nông sản, thực phẩm chế biến, mỹ phẩm và dược phẩm có thể tận dụng các thế mạnh tìm kiếm thị phần, mở rộng kênh phân phối, xây dựng thương hiệu gắn với giá trị Halal, qua đó từng bước nâng cao năng lực đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Trong năm 2025, ngành công nghiệp Halal được dự báo sẽ tiếp tục phát triển mạnh tại các thị trường châu Á, Trung Đông và châu Phi. Các xu hướng Halal năm 2025 sẽ góp phần định hình lại môi trường kinh doanh Halal toàn cầu tạo ra cơ hội mới, song cũng đòi hỏi các doanh nghiệp nhanh chóng thích ứng với bối cảnh mới. Được biết, các tiêu chuẩn Halal cần được mở rộng kiểm soát từ nguồn đến nơi người tiêu dùng mua hàng như các nhà bán lẻ, nhà hàng, mua sắm trực tuyến.

Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế phát triển tất yếu này, theo thống kê của Cục Hải quan, tổng kim ngạch thương mại song phương của Việt Nam sang một số quốc gia Hồi giáo là 24,7 tỷ USD, tăng 5,7% so với cùng kỳ 2024 trong đó Ả Rập Xê Út (1,8 tỷ USD), Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất (3,38 tỷ USD), Indonesia (9,9 tỷ USD), Malaysia (9,2 tỷ USD).

Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường này trong 7 tháng đầu năm 2025 là 10,9 tỷ USD, tăng nhẹ so với cùng kỳ 2024. Con số này cho thấy kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam vào thị trường Halal chưa tương xứng với tìm năng vốn có.

Bởi vậy Việt Nam cần xây dựng một chiến lược phát triển ngành Halal mang tính toàn diện, đồng bộ và có tầm nhìn dài hạn, trong đó kết hợp hài hòa giữa cải cách thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy hợp tác quốc tế một cách chủ động, hiệu quả.

Theo bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC), Halal là một trong những thị trường giàu tiềm năng, với nhu cầu ngày càng lớn tại Đông Nam Á, Trung Đông và nhiều khu vực khác. Đây là cơ hội quan trọng cho nông sản, thực phẩm chế biến Việt Nam nếu doanh nghiệp đáp ứng tốt các yêu cầu tiêu chuẩn.

Bà Hồ Thị Quyên cũng đánh giá, bên cạnh những cơ hội tiềm năng, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đang phải đối mặt với không ít thách thức trong quá trình xuất khẩu sản phẩm Halal. Trước hết, Việt Nam hiện vẫn chưa có nhiều tổ chức chứng nhận Halal được công nhận rộng rãi ở cấp độ quốc tế.

Hoạt động cấp chứng nhận Halal trong nước còn mang tính phân tán, thiếu sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan và đơn vị liên quan. Điều này gây ra không ít trở ngại cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận các thị trường xuất khẩu Halal, đặc biệt ở các khâu xác minh chứng nhận, kiểm định chất lượng và vận hành logistics chuyên biệt theo yêu cầu nghiêm ngặt của các quốc gia Hồi giáo.

Ngoài ra, phần lớn doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chế biến thực phẩm và nông sản có quy mô nhỏ và vừa, với năng lực tài chính hạn chế, trình độ quản trị còn yếu, nguồn nhân lực thiếu kiến thức chuyên sâu về tiêu chuẩn Halal và khả năng tiếp cận công nghệ hiện đại còn nhiều hạn chế, thiếu thông tin và thiếu định hướng chiến lược về thị trường Halal cũng khiến nhiều doanh nghiệp chưa chủ động tham gia và khai thác hiệu quả thị trường đầy tiềm năng này. 

Đáng chú ý, sự thiếu hụt đội ngũ chuyên gia có kiến thức toàn diện về chuỗi giá trị Halal - từ sản xuất, chế biến, đóng gói, logistics đến tiếp thị và phân phối - đang là một rào cản lớn trong quá trình chuyên nghiệp hóa và hội nhập sâu của ngành Halal Việt Nam vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nếu không xây dựng được một chiến lược xuất khẩu bài bản, gắn với việc phát triển thương hiệu Halal quốc gia và nâng cao năng lực nội tại, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc định vị thương hiệu và duy trì chỗ đứng bền vững trên thị trường toàn cầu.

“Tuy nhiên, nếu được triển khai một cách đồng bộ và hiệu quả, Việt Nam hoàn toàn có khả năng phát triển ngành công nghiệp Halal trở thành một trong những trụ cột mới trong cơ cấu kinh tế xuất khẩu, đồng thời góp phần định hình vị thế quốc gia thân thiện, năng động và có trách nhiệm trong hệ sinh thái thương mại toàn cầu”, bà Hồ Thị Quyên nhấn mạnh.

Làm gì để chinh phục thị trường Halal?

Tại Hội thảo, bà Nguyễn Thị Ngọc Hằng, Giám đốc Marketing, Văn phòng chứng nhận Halal (HCA Việt Nam) đã chia sẻ về quy trình, yêu cầu chứng nhận Halal đối với nông sản, thực phẩm xuất khẩu, đồng thời nêu rõ các rào cản kỹ thuật doanh nghiệp Việt Nam thường gặp khi thâm nhập thị trường này.

Ở góc nhìn khu vực, TS. Ir. H. Afriansyah Noor, Phó Chủ tịch, Cơ quan Chính phủ Bảo đảm Halal Indonesia (BPJPH) cũng phân tích về tiềm năng to lớn của thị trường Halal Đông Nam Á, trong đó Indonesia là quốc gia có dân số Hồi giáo lớn nhất thế giới.

Ông Phạm Thế Cường, Tham tán Thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Indonesia đánh giá, Indonesia là thị trường tiềm năng khi nhu cầu tiêu dùng sản phẩm Halal rất lớn, mở ra dư địa phát triển cho hàng xuất khẩu Việt Nam. Việc đầu tư vào sản phẩm Halal sẽ giúp mở rộng thị trường, tăng sức cạnh tranh và mang lại hướng đi bền vững cho doanh nghiệp.

Do đó, để thành công, doanh nghiệp cần quyết tâm, đầu tư bài bản về tài chính, nhân lực, nâng cao chất lượng và bảo đảm an toàn sản phẩm, tạo niềm tin với người tiêu dùng. Đặc biệt, cần chủ động tìm hiểu quy định Halal của Indonesia thông qua Cơ quan bảo đảm sản phẩm Halal (BPJPH) và sớm xin cấp chứng nhận Halal - một lợi thế quan trọng trong giao dịch với nhà nhập khẩu.

Ông Cường cũng cho rằng, doanh nghiệp có thể tận dụng sự hỗ trợ của cộng đồng người Việt, Hiệp hội doanh nghiệp Việt Nam tại Indonesia, cùng các kênh thương mại điện tử.

Indonesia hiện là thị trường thương mại điện tử lớn nhất ASEAN với giá trị giao dịch năm 2022 đạt 51,9 tỷ USD, chiếm 52% khu vực. Sáu sàn lớn nhất gồm Shopee, Tokopedia, Lazada, Bukalapak, TikTok Shop và Blibli, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp mở rộng hiện diện và tiếp cận người tiêu dùng bản địa.

Đối với thị trường Trung Đông, ông Mohammed Alfawaz, Chủ tịch Saudi Food Industry cho rằng, nhu cầu nhập khẩu sản phẩm Halal sang Ả-rập Xê-út và khu vực Trung Đông còn rất lớn, mở ra hướng đi triển vọng cho doanh nghiệp Việt Nam.

Cùng quan điểm, ông Trần Trọng Kim, Bí thư thứ Nhất, phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Ả-rập Xê-út đã có những phân tích cụ thể về những thuận lợi, khó khăn và các lưu ý mà doanh nghiệp cần nắm khi đưa sản phẩm Halal vào thị trường này.

Với kinh nghiệm thực tế, bà Nguyễn Thị Hồng Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Giao lưu Văn hóa và Xúc tiến thương mại Việt Nam – Ả-rập đã chia sẻ thêm các bài học giúp doanh nghiệp Việt nắm bắt xu hướng thị trường và thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thực phẩm chế biến Việt Nam vào các thị trường này.

Tại Phiên thảo luận hỏi - đáp ở cuối chương trình cũng đã diễn ra sôi nổi với sự tham gia chia sẻ của các chuyên gia, doanh nghiệp, nhà quản lý xoay quanh các giải pháp nâng cao năng lực chứng nhận, tìm kiếm đối tác và chiến lược thâm nhập bền vững vào hệ thống phân phối Halal toàn cầu.

Hội thảo quốc tế với chủ đề "Xu hướng thị trường và cơ hội xuất khẩu nông sản, thực phẩm chế biến Việt Nam vào các thị trường Halal" là một trong các hội thảo chuyên đề của Diễn đàn xuất khẩu 2025 - “Kết nối chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế” được tổ chức trong khuôn khổ Triển lãm Viet Nam International Sourcing 2025 do Vụ Phát triển Thị trường nước ngoài - Bộ Công Thương phối hợp với Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố (ITPC) tổ chức. Hội thảo đã thu hút sự quan tâm của nhiều cơ quan quản lý, chuyên gia quốc tế và doanh nghiệp xuất khẩu.