Niên vụ 2024 - 2025: Kim ngạch xuất khẩu cà phê đạt mức cao nhất lịch sử

Một niên vụ lịch sử của ngành hàng cà phê xuất khẩu

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), cho biết, niên vụ 2024–2025 (từ tháng 10/2024 đến tháng 9/2025) ghi nhận mức kim ngạch xuất khẩu cao nhất trong lịch sử ngành cà phê Việt Nam, đạt hơn 8,4 tỷ USD với sản lượng trên 1,5 triệu tấn, tăng 1,8% về khối lượng và 55,5% về giá trị so với niên vụ 2023–2024. Giá xuất khẩu bình quân đạt 5.610 USD/tấn, tăng 52,7%, phản ánh xu hướng giá cà phê thế giới ở mức cao trong suốt niên vụ vừa qua.

Tính riêng 9 tháng năm 2025, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt khoảng 1,25 triệu tấn, đạt hơn 7 tỷ USD, tăng 11,7% về lượng và 62,2% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước.

Theo VICOFA, khác với niên vụ trước, khi kim ngạch tăng nhưng sản lượng giảm,  thì niên vụ 2024 - 2025 đánh dấu sự tăng trưởng đồng đều cả về lượng (gần 6%) và giá trị, giúp kim ngạch tăng thêm khoảng 3 tỷ USD. Trong đó, 20 doanh nghiệp hàng đầu chiếm tới 85% tổng lượng và giá trị xuất khẩu cà phê nhân sống.

Ông Nguyễn Nam Hải cho biết thêm, giá cà phê xuất khẩu của Việt Nam đạt mức cao nhất từ trước đến nay, có thời điểm lên tới 5.850 USD/tấn. Châu Âu tiếp tục là thị trường chủ lực, với hơn 710.000 tấn, kim ngạch trên 4 tỷ USD, chiếm gần một nửa tổng lượng và giá trị xuất khẩu cà phê Việt Nam. Riêng 27 nước EU đóng góp 40,1% về lượng và 39,4% về kim ngạch.

Đáng chú ý, những năm gần đây, người trồng cà phê không còn chịu áp lực tài chính khi nhiều loại nông sản như sầu riêng, hồ tiêu, cà phê cùng được mùa, được giá. Với đặc thù cà phê có thể bảo quản lâu mà không ảnh hưởng chất lượng, nông dân chủ động găm hàng, chỉ bán ra khi giá đạt kỳ vọng, góp phần điều tiết cung – cầu và ảnh hưởng tích cực đến giá thị trường thế giới.

Theo ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột, niên vụ vừa qua là “một năm thành công rực rỡ” của ngành cà phê Việt Nam. Thành công không chỉ đến từ giá cao mà còn nhờ nỗ lực nâng chất lượng, phát triển cà phê đặc sản, đạt chứng nhận bền vững và tiêu chuẩn quốc tế, giúp nâng vị thế hạt cà phê Việt, tránh bị ép giá và tạo giá trị bền vững.

Ông Lê Đức Huy, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu 2-9 Đắk Lắk (Simexco Daklak), cho biết kim ngạch kỷ lục có phần đến từ các hợp đồng ký từ cuối năm 2024, khi giá cà phê thế giới tăng mạnh do thiếu hụt nguồn cung. Trong 10 năm qua, chất lượng cà phê Robusta Việt Nam đã được nâng đáng kể nhờ quy trình sản xuất cải tiến, được các nhà rang xay toàn cầu ưu tiên lựa chọn và bán với giá cao hơn so với nhiều quốc gia khác.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp đẩy mạnh chế biến sâu, sản xuất cà phê đặc sản, tăng đầu tư công nghệ và truy xuất nguồn gốc, tận dụng tốt các hiệp định thương mại tự do (EVFTA, UKVFTA, CPTPP), qua đó gia tăng giá trị xuất khẩu và mở rộng thị trường.

Dù phải đối mặt với rào cản thương mại và quy định kỹ thuật ngày càng khắt khe, nhưng theo các chuyên gia, chính điều này đang thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi mô hình sản xuất, kinh doanh linh hoạt, chủ động hơn, hướng tới xuất khẩu cà phê chất lượng cao, bền vững và có trách nhiệm với môi trường.

Hướng tới mục tiêu chục tỷ USD, tăng sản lượng, đẩy mạnh chế biến sâu

Bước sang niên vụ 2025–2026, ngành cà phê Việt Nam được dự báo tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực, với sản lượng dự kiến tăng khoảng 10% và giá xuất khẩu vẫn ở mức cao.

Theo ông Nguyễn Nam Hải, có ba yếu tố chính giúp sản lượng tăng gồm: Thời tiết thuận lợi tại các vùng trồng, giá cà phê duy trì cao trong thời gian dài và người nông dân tăng đầu tư chăm sóc vườn cây, nhờ đó năng suất cải thiện rõ rệt so với những năm trước.

“Giá cà phê trong nước duy trì mức cao hơn hai năm nay, thường trên 100.000 đồng/kg, thậm chí có thời điểm vượt 130.000 đồng/kg. Hiện giá vẫn ở quanh 115.000 đồng/kg, tạo động lực mạnh mẽ để người trồng và người lao động đầu tư cho vườn cây”, ông Hải cho biết.

Cùng với đó, giá cà phê Arabica trên thế giới tăng vọt đang kéo Robusta của Việt Nam tăng theo, mở ra triển vọng lạc quan cho xuất khẩu trong niên vụ mới. Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới và đứng đầu về cà phê Robusta, song 85% sản lượng vẫn là cà phê nhân thô và chưa có thương hiệu mạnh.

Chính vì vậy, trọng tâm phát triển của ngành trong giai đoạn tới được xác định là nâng cao chất lượng, đẩy mạnh chế biến sâu và xây dựng thương hiệu quốc gia cho cà phê Việt. Theo ông Hải, để đạt được mục tiêu này, ngành cần tổ chức lại sản xuất theo tiêu chuẩn thị trường mới, thúc đẩy chứng nhận bền vững, truy xuất nguồn gốc và đầu tư công nghệ chế biến hiện đại.

Một lợi thế lớn của Việt Nam hiện nay là đáp ứng được Quy định chống phá rừng (EUDR) do Liên minh châu Âu ban hành, một tiêu chuẩn nghiêm ngặt mà không nhiều quốc gia xuất khẩu cà phê có thể đạt. Đây được xem là “tấm vé thông hành” để cà phê Việt mở rộng thị phần tại châu Âu, khu vực tiêu thụ cà phê lớn nhất thế giới.

Với giá xuất khẩu cao, năng lực chế biến mở rộng và thị trường quốc tế ngày càng đa dạng, ngành cà phê Việt Nam đang tiến gần hơn bao giờ hết tới mục tiêu 10 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu. Thành tích này không chỉ khẳng định sức bật của một ngành hàng chủ lực, mà còn thể hiện bước chuyển chiến lược của Việt Nam trong chuỗi giá trị cà phê toàn cầu hướng tới phát triển bền vững, có trách nhiệm và thân thiện môi trường trong kỷ nguyên kinh tế xanh.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, trong thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục thúc đẩy xuất khẩu cà phê đặc sản, cà phê chế biến sâu và cà phê hòa tan, tập trung vào phân khúc Robusta chất lượng cao, đồng thời mở rộng xuất khẩu sang các thị trường tiềm năng bên cạnh những thị trường truyền thống như EU, Mỹ và Nhật Bản.

“Ngành cà phê Việt Nam đang có cơ hội lớn để tái định vị hình ảnh từ quốc gia xuất khẩu nguyên liệu sang quốc gia cung cấp sản phẩm chế biến, chất lượng cao và bền vững”, ông Tiến nhấn mạnh.

Theo báo cáo của VICOFA, tổng sản lượng cà phê của Việt Nam trong niên vụ 2024-2025 ước gần 29,5 triệu bao (hơn 1,7 triệu tấn), tăng hơn 9% so với trong niên vụ 2023- 2024. Cà phê niên vụ mới đang vào mùa thu hoạch. Nếu không có ảnh hưởng lớn của biến đổi khí hậu thì sản lượng niên vụ này theo đánh giá từ nhiều nguồn khảo sát thì có thể tăng so với niên vụ cũ khoảng 10%.