Những thách thức với thỏa thuận ngừng bắn Israel-Hezbollah

Foreign Policy đưa tin, Israel và Hezbollah mới đây đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn, chấm dứt cuộc chiến kéo dài hơn 13 tháng. Thỏa thuận này được Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố hôm 26/11 (giờ địa phương) và được cho là sẽ sớm có hiệu lực trong khu vực. Cho đến nay, cuộc chiến đã khiến gần 1.400 chiến binh Hezbollah và dân thường Liban, cũng như hơn 100 dân thường và binh lính Israel thiệt mạng. Khoảng 60.000 người Israel và 1,2 triệu người Liban đã phải tha hương. Thỏa thuận ngừng bắn được xây dựng dựa trên ý tưởng các lực lượng vũ trang Liban sẽ được triển khai tới miền Nam Liban - vốn đóng vai trò là “vùng đệm” giữa Israel và Hezbollah.

Israel làm suy yếu Hezbollah như thế nào?

Hezbollah đã tham chiến ngay sau các cuộc tấn công của Hamas vào Israel hôm 7/10/2023 dẫn tới cuộc chiến của Israel ở Dải Gaza. Là một trong những nhóm chiến binh đáng gờm nhất trên thế giới, Hezbollah có ước tính khoảng 150.000 quả rocket và tên lửa, khoảng 30.000 chiến binh toàn thời gian và 20.000 lính dự bị ở thời điểm bắt đầu cuộc chiến, cùng với mạng lưới cứ điểm trên toàn Liban.

Dân thường trở về sau lệnh ngừng bắn. Ảnh: RIA

Một số hệ thống vũ khí của Hezbollah là hệ thống dẫn đường chính xác, tạo điều kiện để nhóm này có thể nhắm mục tiêu tốt hơn vào các căn cứ quân sự, sân bay và các hạng mục cơ sở hạ tầng quan trọng khác, cũng như sử dụng lượng lớn hệ thống không dẫn đường để tập kích Israel.

Ngoài ra, Hezbollah được Iran huấn luyện bài bản và dày dạn kinh nghiệm sau nhiều năm chiến đấu. Nhưng trong năm qua, Israel đã tiến hành một loạt cuộc tấn công vào Hezbollah, làm giảm đáng kể sức mạnh của nhóm này. Trong một chiến dịch hồi tháng 9 vừa qua, Israel đã phá hủy hàng nghìn máy nhắn tin, máy bộ đàm và một số máy tính xách tay của Hezbollah, khiến nhiều chiến binh Hezbollah thiệt mạng hoặc bị thương. Israel cũng bắt đầu ám sát một cách có hệ thống các nhà lãnh đạo cấp cao của Hezbollah, bao gồm cả nhà lãnh đạo Hassan Nasrallah, cũng như nhiều nhân vật thay thế khác.

Các cuộc không kích của Israel cũng đã tiêu diệt hàng trăm chiến binh Hezbollah. Các quan chức Mỹ và Israel tuyên bố, Israel đã phá hủy hơn một nửa kho rocket, tên lửa của Hezbollah và các chiến dịch trên bộ của Israel dọc biên giới Israel-Liban đã phá hoại các đường hầm cũng như cứ điểm của Hezbollah ở đó.

Hezbollah có thể tái vũ trang?

Theo Foreign Policy, Hezbollah sẽ tìm cách tái thiết kho vũ khí và gia tăng chất lượng các hệ thống tên lửa. Sau cuộc chiến năm 2006 giữa Israel-Hezbollah, Iran đã rót tiền và hỗ trợ quân sự cho nhóm này. Iran vẫn coi Hezbollah là đồng minh tuyến đầu và giá trị của nhóm này thậm chí còn lớn hơn vì Hamas, đồng minh tuyến đầu khác của Tehran.

Iran có thể tìm cách chuyển cho Hezbollah nhiều hệ thống vũ khí dẫn đường chính xác và các loại vũ khí khác hiệu quả hơn. Về phần mình, Hezbollah sẽ tìm cách tái thiết vì họ sợ xung đột trở lại với Israel và cũng bởi họ tìm cách trở thành lực lượng quân sự mạnh nhất ở Liban, nơi họ đóng vai trò một nhà nước trong một quốc gia.

Iran phản ứng thế nào khi mất đi lực lượng ủy nhiệm?

Những đòn tấn công của Israel vào Hezbollah cũng gây tổn thất đáng kể cho Iran. Trong khi Tehran ủng hộ các nhóm chiến binh ở Iraq, Houthi ở Yemen và các nhóm cực đoan khác ở Trung Đông, Hezbollah từ lâu đã là lực lượng ủy nhiệm quan trọng của Iran.

Người dân ăn ở Liban mừng ngày thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực. Ảnh: AP

Bản thân Iran cũng đã giao tranh với Israel trong những tháng gần đây và xung đột lại một lần nữa diễn ra một chiều, khi các loạt tên lửa và UAV của Iran phần lớn bị hệ thống phòng không Israel phá hủy. Trong khi đó, phản ứng chính xác của Israel nhằm vào các địa điểm phòng không và các mục tiêu quân sự khác của Iran đã làm nổi bật năng lực vượt trội hơn nhiều của Israel.

Ngoài việc củng cố Hezbollah, Iran nhiều khả năng sẽ tăng cường hỗ trợ cho lực lượng Houthi ở Yemen. Houthi được cho là “điểm sáng” duy nhất của Tehran trong cuộc xung đột với Israel. Các cuộc tấn công của Houthi sau vụ việc ngày 7/10/2023 nhằm vào tàu vận tải ở Biển Đỏ để thể hiện sự đoàn kết với Hamas là đòn giáng mạnh vào Israel, Ai Cập và các đối thủ khác của Iran.

Chiến sự có thể tái diễn?

Nhiều người thực sự hy vọng thỏa thuận ngừng bắn sẽ kéo dài, mặc dù vẫn còn nhiều dấu hỏi. Năm 2006, nhiều người Israel nghĩ thành tích quân sự còn kém và Hezbollah hẳn sẽ sẵn sàng cho một loạt tấn công mới. Sau đó, cả hai bên phần lớn đều kiềm chế hỏa lực sau năm 2006 mãi cho đến các cuộc tấn công ngày 7/10/2023.

Lần này, Hezbollah phải chịu tổn thất lớn hơn. Do đó, các tay súng này sẽ cần phải xây dựng lại lực lượng và kho vũ khí để có cơ hội đối đầu Israel. Ngoài ra, những thất bại trong hoạt động phản gián sẽ khiến nhóm này phải thận trọng, vì luôn phải lo lắng về nguy cơ Israel xâm nhập hệ thống liên lạc hoặc đang theo dõi và có thể tấn công bất cứ lúc nào.

Theo các chuyên gia, câu trả lời phần lớn phụ thuộc vào việc hòa bình sẽ do bên nào thực thi và được thực thi tốt đến đâu. Các báo cáo hiện tại cho thấy, lực lượng vũ trang Liban sẽ được triển khai đến miền Nam Liban để tạo thành “vùng đệm” giữa Israel và Hezbollah. Tuy nhiên, quân đội Liban yếu hơn Hezbollah và Israel không có khả năng giao phó an ninh cho Liban.

Do đó, vì sự hoài nghi này và vì những nỗ lực tái thiết mà Hezbollah nhiều khả năng sẽ thực hiện, Israel có thể tấn công vào các hệ thống và kho vũ khí của Hezbollah mà họ coi là mối đe dọa, bất chấp lệnh ngừng bắn. Bên cạnh đó, Israel cũng có thể tấn công các nhân vật trong quân đội Iran ủng hộ Hezbollah và các nhà lãnh đạo Hezbollah.