Những lời chỉ dẫn quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với người làm báo

Những tư tưởng sâu sắc và nghệ thuật làm báo của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Nhằm tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đáp ứng yêu cầu cách mạng trong giai đoạn mới; nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách “Báo chí trước hết phải phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân”.

Cuốn sách là tuyển chọn một số bài viết, bài phát biểu, lời kêu gọi, thư, điện tiêu biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi bạn đọc, người làm báo, ban biên tập các báo, tạp chí trong nước và nước ngoài từ năm 1922 đến năm 1962. Đây là tài liệu tham khảo quý đối với các nhà báo, những người làm công tác báo chí, đội ngũ lãnh đạo, quản lý báo chí và đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm. 

Việc xuất bản cuốn sách đúng dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam có ý nghĩa hết sức quan trọng, là một hoạt động thiết thực nhằm tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong đội ngũ những người làm báo, lãnh đạo, quản lý báo chí, cán bộ, đảng viên và nhân dân cả nước.

Trong cuốn sách, nhiều bài viết đã thể hiện tư tưởng sâu sắc và nghệ thuật làm báo của Bác. Tiêu biểu như bài "Đường cách mệnh - Vì sao phải viết sách này" thể hiện rõ vai trò chiến lược của báo chí trong sự nghiệp cách mạng và tại sao báo chí phải là tiếng nói của quần chúng. Bài "Người tuyên truyền và cách tuyên truyền" nêu bật nghệ thuật tiếp cận công chúng, tránh tuyên truyền sáo rỗng, mà phải nhấn mạnh sự chân thực và hiệu quả trong truyền tải thông điệp.

Qua bài "Mấy khuyết điểm của báo chí ta", Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra những tồn tại, khiếm khuyết cần sửa chữa trong đội ngũ làm báo, từ đó giúp báo chí hoàn thiện hơn. Bài "Có phê bình phải có tự phê bình" thể hiện quan điểm cầu thị, xây dựng, khuyến khích người làm báo phải dám nhìn nhận sai sót của bản thân và của tập thể để tiến bộ.

Bên cạnh đó, bài "Nói chuyện với các nhà báo tại Mátxcơva" còn mở rộng tầm nhìn báo chí Việt Nam, đề cao sự giao lưu học hỏi kinh nghiệm quốc tế. Những bài viết như "Báo chí bình dân và Báo Nhi đồng" cũng nhấn mạnh vai trò phục vụ mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thanh niên, thiếu nhi, lực lượng tương lai của đất nước.

Những bài viết tập hợp trong cuốn sách giúp chúng ta dễ dàng thấy được đặc trưng quan trọng trong lối viết của Người, đó là dù vấn đề lớn hay câu chuyện nhỏ, Người đều dùng cách thể hiện mộc mạc, ngắn gọn, dễ đọc và dễ hiểu. Viết cho đối tượng nào thì dùng cách nói của chính đối tượng ấy, lời ngắn ý dài mà ai đọc cũng hiểu. 

Nhà báo phải “luôn luôn cố gắng học hỏi, luôn luôn cầu tiến bộ”

Không chỉ là người sáng lập báo chí cách mạng Việt Nam, là tác giả của một khối lượng rất lớn các bài báo cách mạng, đóng góp to lớn vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn đặc biệt quan tâm đến việc đào tạo, bồi dưỡng những người làm báo, có những lời chỉ dạy sâu sắc về cách viết, cách làm báo, cách rèn luyện, bồi dưỡng đạo đức cách mạng đối với người làm báo.

Trong đó, Người khẳng định, cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Một tờ báo không được đa số dân chúng ưa chuộng thì không xứng đáng là một tờ báo, vì thế phải làm thế nào cho báo có nhiều người xem, như thế nhà báo mới làm tròn trách nhiệm của mình, tờ báo mới thật sự là tiếng nói của nhân dân, phục vụ nhiệm vụ cách mạng do Đảng và Nhân dân giao phó.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, người làm báo phải tự coi mình là chiến sĩ cách mạng, suốt đời phấn đấu vì sự nghiệp của nhân dân, vì độc lập, tự do cho dân tộc. Người chỉ rõ: “Những người làm báo phải có lập trường chính trị vững chắc. Chính trị phải làm chủ. Đường lối chính trị đúng thì mọi việc khác mới đúng được”. Người làm báo phải “gần gũi quần chúng”, “đi sâu vào thực tế, đi sâu vào quần chúng lao động” để viết cho thiết thực; khắc phục thói ba hoa, hình thức, bệnh sính dùng chữ nước ngoài.

Đồng thời, Bác Hồ luôn đòi hỏi các nhà báo phải coi trọng tính chân thực của tác phẩm. Người nhiều lần nhắc nhở nhà báo phải “thận trọng” đến từng chi tiết, từng số liệu trích dẫn trong bài. Phải giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ Việt Nam, “thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc”.

Đặc biệt, nhà báo phải “luôn luôn cố gắng học hỏi, luôn luôn cầu tiến bộ”, “phải học tập không ngừng và phải luôn luôn khiêm tốn”. Nhà báo “phải có chí, chớ giấu dốt”, “phải cố gắng học, mà cố gắng học thì nhất định học được”. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất, nhà báo cách mạng, người khai sinh nền báo chí cách mạng Việt Nam. Bác luôn coi báo chí là một “vũ khí” sắc bén trong sự nghiệp cách mạng, công cụ tuyên truyền, giáo dục và vận động nhân dân.