Nhu cầu ngoại tệ tăng cao, tỷ giá bước vào chu kỳ tăng cuối năm

Tỷ giá vào chu kỳ tăng cuối năm

Bước vào quý cuối cùng của năm, thị trường ngoại hối bắt đầu sôi động khi nhu cầu thanh toán nhập khẩu hàng hóa tăng mạnh. Đây là thời điểm các doanh nghiệp đồng loạt thực hiện các hợp đồng đã ký từ đầu năm, đặc biệt là những đơn hàng nguyên liệu đầu vào và hàng tiêu dùng phục vụ cho dịp lễ, Tết Nguyên đán. Hoạt động thanh toán quốc tế vì thế gia tăng áp lực cầu ngoại tệ trên thị trường.

Bên cạnh đó, đây cũng là thời điểm tâm lý nắm giữ ngoại tệ trong dân gia tăng trong bối cảnh chính sách tiền tệ tiếp tục nới lỏng, khiến tỷ giá bước vào chu kỳ tăng quen thuộc.

Theo số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính), trong tháng 9, tỷ giá tăng 6,64% so với cùng kỳ năm 2024 và tăng 3,98% so với tháng 12/2024. Diễn biến này trái ngược với xu hướng quốc tế khi chỉ số giá USD toàn cầu giảm 0,65% do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cắt giảm lãi suất, làm đồng USD kém hấp dẫn. Trong nước, chỉ số USD tăng 0,30% so với tháng trước, phản ánh áp lực cung, cầu ngoại tệ nội địa.

Lý giải nguyên nhân khiến đồng Việt Nam mất giá so với USD, Cục Thống kê cho rằng, nhu cầu ngoại tệ tăng để phục vụ hoạt động nhập khẩu hàng hóa cùng với yếu tố tâm lý nắm giữ ngoại tệ trong dân cư đã tạo ra sức ép lên tỷ giá.

Áp lực này càng rõ nét khi cộng đồng doanh nghiệp bước vào mùa cao điểm sản xuất, kinh doanh cuối năm. Ghi nhận từ Cục Hải quan cho thấy, tính đến ngày 15/9, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa đạt 637,21 tỷ USD, tăng 17,2% so với cùng kỳ năm trước, với cán cân thương mại thặng dư 13,31 tỷ USD. Dù nguồn cung ngoại tệ vẫn dồi dào nhờ xuất khẩu, nhu cầu thanh toán lại tập trung dồn vào cuối năm, tạo ra áp lực nhất định lên thị trường ngoại hối.

Theo các nhà phân tích, chuyên gia kinh tế, các ngành hàng xuất khẩu lớn như điện tử, dệt may, thủy sản đã bắt đầu tăng cường mua USD từ cuối quý III để chuẩn bị cho mùa cao điểm Noel, Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán. Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Khối khách hàng cá nhân của Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam, nhận định, nhu cầu ngoại tệ trên thị trường gần đây tăng rõ rệt. Việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam bán ngoại tệ chỉ nhằm hỗ trợ các ngân hàng âm trạng thái ngoại tệ, chứ không phải là biện pháp “đè” giá USD. Điều này phản ánh thực tế cầu ngoại tệ gia tăng khi doanh nghiệp đẩy mạnh nhập khẩu và người dân có xu hướng nắm giữ ngoại tệ cao hơn.

Chính sách điều hành linh hoạt, kỳ vọng giảm áp lực tỷ giá

Trước áp lực tỷ giá tăng, Ngân hàng Nhà nước đã liên tục triển khai các biện pháp điều hành chủ động. Tại họp báo thường kỳ tháng 9 mới đây, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước, khẳng định, thời gian qua cơ quan điều hành đã điều chỉnh tỷ giá linh hoạt, phối hợp đồng bộ với các công cụ chính sách tiền tệ khác. “Thị trường ngoại tệ vẫn hoạt động thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của nền kinh tế được đáp ứng đầy đủ, kịp thời”, ông Quang nhấn mạnh.

Thực tế, có thời điểm tỷ giá trung tâm tăng mạnh lên 25.219 đồng/USD vào cuối tháng 8. Để hạ nhiệt, trong hai ngày 25 - 26/8, Ngân hàng Nhà nước đã bán kỳ hạn khoảng 1,5 tỷ USD cho các tổ chức tín dụng có trạng thái ngoại tệ âm với giá 26.550 VND/USD. Động thái này kéo tỷ giá trung tâm giảm trong tháng 9 và sang đầu tháng 10. Sau đó ngày 1/10, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục phát đi thông báo bán ngoại tệ thông qua hợp đồng kỳ hạn có huỷ ngang 180 ngày, với giá bán giữ ở mức 26.550 VND/USD, đây là lần thứ hai can thiệp trong vòng hơn một tháng.

Nhờ đó, giá mua USD tại các ngân hàng có xu hướng hạ nhiệt. Tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), ngày 9/10, giá mua vào hiện ở mức 26.136 VND/USD và bán ra 26.386 VND/USD, giảm 34 đồng so với cuối tuần trước. Trên thị trường tự do, tỷ giá tăng nhẹ so với cuối tuần trước, giao dịch quanh mức 26.830 VND/USD mua vào và 26.930 VND/USD bán ra.

Từ góc độ doanh nghiệp, các hiệp hội ngành hàng đánh giá tỷ giá hiện nay tương đối ổn định. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, rủi ro lớn nhất hiện tại không phải là tỷ giá mà là rào cản thương mại, quy tắc xuất xứ hàng hóa. Một số doanh nghiệp xuất khẩu trong ngành đã chủ động chuyển sang vay nội tệ với tỷ trọng lớn hơn để hạn chế tác động bất lợi khi chi phí ngoại tệ tăng, đồng thời tăng khả năng kiểm soát dòng tiền.

Tương tự, Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), nhận định, dù nhu cầu ngoại tệ tăng cao, chênh lệch tỷ giá vẫn trong giới hạn tính toán. Các doanh nghiệp trong ngành đã quen với việc sử dụng công cụ phòng ngừa rủi ro như hợp đồng kỳ hạn, hoán đổi, quyền chọn ngoại tệ để ổn định tài chính trong mùa cao điểm.

Từ góc nhìn chính sách vĩ mô, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), nhận định, tỷ giá từ nay đến cuối năm “sẽ êm hơn” khi nhiều yếu tố tích cực đang hội tụ. Theo ông, FED đã cắt giảm lãi suất 0,25 điểm %, dự kiến sẽ còn giảm thêm, qua đó giảm áp lực lên tỷ giá và hạn chế dòng vốn rút ra. Cán cân thanh toán tổng thể hiện thặng dư 1,49 tỷ USD tính đến cuối quý II/2025. Cùng với đó, việc ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP về quản lý kinh doanh vàng góp phần hạ nhiệt tác động từ thị trường vàng lên tỷ giá.

Nhiều tổ chức phân tích cũng đưa ra dự báo khá tích cực. Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (MBS Research), nhận định, tỷ giá USD/VND cuối năm 2025 có thể dao động quanh mức 26.500 - 26.700 đồng/USD, tăng 4,1 - 4,9% so với đầu năm.

Công ty Cổ phần Chứng khoán DNSE, cho biết, áp lực tăng tỷ giá mạnh nhất đã diễn ra trong quý II và hiện đã chững lại. Dự báo FED tiếp tục cắt giảm lãi suất tại các cuộc họp cuối năm sẽ khiến USD giảm giá, từ đó giảm áp lực lên tỷ giá trong nước.

Ngoài ra, nguồn cung ngoại tệ dự kiến tăng mạnh vào cuối năm nhờ kiều hối, chi tiêu của khách du lịch quốc tế và triển vọng dòng vốn nước ngoài khi thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng. Đây sẽ là những lực đỡ quan trọng giúp Ngân hàng Nhà nước vận hành thị trường ngoại hối ổn định, đảm bảo đáp ứng tốt nhu cầu ngoại tệ chính đáng của doanh nghiệp, nhà đầu tư và người dân trong giai đoạn cao điểm cuối năm.

Sáng ngày 9/10, tỷ giá trung tâm VND với đồng USD tại Ngân hàng Nhà nước công bố ở mức 25.130 VND/USD, giảm 3 VND so với phiên giao dịch trước. Trong khi đó, trên thị trường Mỹ, chỉ số US Dollar Index (DXY) đo lường biến động đồng bạc xanh với 6 đồng tiền chủ chốt (EUR, JPY, GBP, CAD, SEK, CHF) tăng 0,25%, hiện ở mức 98,82.