Sơn La và Lai Châu là 2 tỉnh miền núi Tây Bắc có địa hình đồi núi hiểm trở, phức tạp. Đời sống một bộ phận dân tộc nơi đây còn rất nhiều khó khăn, đặc biệt là đồng bào dân tộc Mông. Do tập quán sinh hoạt từ nhiều đời, nên hầu hết các bản của đồng bào Mông đều vắt vẻo lên núi cao, di chuyển rất vất vả, đặc biệt là vào mùa mưa lũ. Chính bởi những trở ngại về địa lý, cộng với dân cư sinh sống thưa thớt, không tập trung… nên đến nay, rất nhiều bản của đồng bào Mông chưa có điện lưới quốc gia.
Phụ nữ bản Tìa Khí khâu vá thêu thùa dưới ánh điện lưới Quốc gia |
Thiếu ánh sáng điện, đời sống sinh hoạt, học tập của các hộ dân và con em đồng bào Mông vì thế rất vất vả; hầu hết các công việc nặng như cày bừa, xay xát đều dựa vào gia súc và sức người; buổi tối trẻ em vật vã với con chữ dưới ánh đèn dầu, đèn điện nước tù mù. Thiếu điện được xem là một trong những yếu tố dẫn đến việc nhiều bản người Mông đến nay vẫn còn tỷ lệ hộ nghèo lên tới 60 - 70%, nhiều trẻ em người Mông không tha thiết đến trường; sẵn sàng kết hôn khi đang ở tuổi thanh thiếu niên… Không ngạc nhiên, khi lên với các bản người Mông này, hỏi về mong ước, từ người già đến trẻ em đều mong “có điện”!
Thấu hiểu những khao khát này của đồng bào, mấy năm trở lại đây, Công ty Điện lực Sơn La và Công ty Điện lực Lai Châu đã rất tích cực triển khai các dự án nhằm cấp điện lưới quốc gia cho bà con được sớm nhất có thể, với mong muốn bà con được sinh hoạt thuận lợi hơn, có thêm điều kiện tiếp cận với các chủ trương, chính sách và cơ hội phát triển kinh tế, học tập.
Sau rất nhiều cố gắng, ngày 27/8, Công ty Điện lực Sơn La đã tổ chức đóng điện lưới quốc gia cho 47 hộ ở bản Nặm Lanh (xã Nà Ớt, huyện Mai Sơn) – bản có trên 95% là hộ dân tộc Mông. Tiếp đó, ngày 31/8, tổ chức đóng điện cho 53 hộ đồng bào dân tộc Mông ở bản Bãi Tám (xã Chiềng Sung, huyện Mai Sơn) – bản có 100% đồng bào Mông, đời sống còn vô cùng khó khăn. Đây cũng là bản cuối cùng của xã Chiềng Sung được cấp điện lưới quốc gia. Tại các bản được đóng điện, dự án đã hỗ trợ lắp đặt hệ thống công tơ, kèm theo bảng điện, dây dẫn và một bóng đèn miễn phí cho tất cả các hộ. Theo kế hoạch, từ nay đến trước Tết Nguyên đán, tỉnh Sơn La sẽ tổ chức đóng điện cho khoảng 600 hộ đồng bào các dân tộc tại 12 bản thuộc các xã của huyện Mai Sơn.
Chung niềm vui như 100 hộ dân ở huyện Mai Sơn, sáng 29/8, 140 hộ đồng bào dân tộc Mông ở 2 bản Tìa Khí và Phi Én (xã Tủa Sín Chải, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu) hạnh phúc khi điện lưới quốc gia bừng sáng trong mỗi nếp nhà. Thực hiện dự án cấp điện lưới quốc gia cho các thôn, bản chưa có điện tỉnh Lai Châu, Công ty Điện lực Lai Châu đã và đang hoàn thiện xây dựng hơn 325km đường dây 35kV; hơn 152km đường dây 0,4kV; 115 trạm biến áp, cấp điện cho hơn 7.700 hộ dân trên địa bàn toàn tỉnh Lai Châu. Theo kế hoạch, dự án sẽ kết thúc vào cuối năm 2021.
Tại xã Tủa Sín Chải, dự án đã đầu tư xây dựng 23,6km đường dây 35kV; 16,7km đường dây 0,4kV với 6 trạm biến áp cấp điện cho 522 hộ dân thuộc 10 bản: Tìa Khí, Phi Én, Khu Chu Phìn, Ha Vu Chứ, Chin Chu Phìn, Háng Lìa, Hồng Thứ, Tìa Chí Lư, Thành Chử, Thà Giàng Phô. Cùng với 2 bản Tìa Khí và Phi Én được cấp điện ngay trước ngày Quốc khánh, trước đó, Công ty Điện lực Lai Châu cũng đã đóng điện cho 73 hộ dân tộc Mông ở bản Ca Xin Chải (xã Tả Ngảo, huyện Sìn Hồ).
Có ánh sáng điện, có cơ sở để tin rằng suy nghĩ, tư duy và tầm nhìn của các hộ đồng bào dân tộc Mông sẽ có những đổi thay tích cực. Ngày mai rồi sẽ khác trên bản làng người Mông nơi rẻo cao…