Nhiệm kỳ Chính phủ 2016 – 2021: Tư duy chính sách song hành cùng hành động thực tiễn

Những dấu ấn mạnh mẽ

Khi những tờ lịch đầu tiên của năm 2021 hiện ra, cũng là năm cuối cùng kết thúc nhiệm kỳ 2016 - 2021 của Chính phủ. Đây là thời điểm chúng ta có một độ lùi thực tiễn nhất định để nhìn lại những dấu ấn trong nhiệm kỳ này của Chính phủ. Đầu tiên mà cũng có thể nói là quan trọng nhất đó là kinh tế vĩ mô tiếp tục tăng trưởng cao so với 5 năm trước đó.

Dấu ấn thứ hai đó là tái cơ cấu nền kinh tế được đẩy mạnh, khả năng ứng phó các biến động, kể cả chưa từng có tiền lệ. Để qua các cơn thử lửa như hạn hán thế kỷ ở Nam bộ, rồi đại dịch như Covid-19, nền kinh tế không bị “sốc”, đứt gãy mà vẫn duy trì được tăng trưởng, an sinh xã hội được bảo đảm.

Dấu ấn thứ ba, tập trung xử lý được vấn đề an toàn tài chính, giảm được nợ công, nợ Chính phủ, trong khi tổng mức đầu tư toàn xã hội vẫn đạt 31 đến 32% GDP.

Dấu ấn thứ tư, hành trang hội nhập kinh tế quốc tế được chuẩn bị đồng bộ với các hiệp định CPTPP, EVFTA, EVIPA, RCEP. Với các hiệp định này, Chính phủ đã tạo những đột phá về quan hệ kinh tế quốc tế cho sự phát triển. Việt Nam đã không còn là một nước tham gia hội nhập mà đã vươn lên ở tư thế người dẫn dắt hội nhập.

Dấu ấn thứ năm - dẫu còn nhiều việc phải làm song việc thực hiện chuyển đổi số nền hành chính với cách tư duy mới đã không còn dừng lại trên văn bản mà đã thành hành động, như Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc từng nhiều lần nhấn mạnh “thể chế, thể chế và thể chế”.

Các chuyên gia đã có một cách nhìn nhận đầy hình ảnh về nhiệm kỳ qua của Chính phủ. TS. Nguyễn Đình Cung- nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư - mô tả nhiệm kỳ này hoàn toàn không có các chủ trương, giải pháp như mở rộng kích cầu, tăng tài khóa, tăng đầu tư công, khai thác thêm tài nguyên để tăng trưởng.

Cùng đó, vẫn theo vị chuyên gia này, nếu nhiệm kỳ 2011 - 2016 đặt nặng nhiệm vụ kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng hợp lý, bảo đảm an sinh xã hội, thì nhiệm kỳ này vẫn tiếp tục coi trọng mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, nhưng song hành, ngang bằng với đó là mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng, trên cơ sở đó giải quyết vấn đề an sinh xã hội. Nếu nói một cách thật ngắn gọn, thành quả lớn nhất là Chính phủ đã thiết lập được nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định hơn hẳn so với các nhiệm kỳ trước đây.

Còn tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương diễn ra trong hai ngày 28, 29/12, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: Năm 2020, nước ta đã đạt được mục tiêu kép là phòng, chống dịch Covid-19 và duy trì tăng trưởng kinh tế.

Đáng chú ý, tăng trưởng GDP 2,91% trong năm vừa qua có nhiều ý nghĩa vì phía sau đó là những nỗ lực bền bỉ của người dân, doanh nghiệp và cả hệ thống chính trị.

Tuy nhiên, điều mà Thủ tướng quan tâm là GDP không tính đến tuổi thọ và sức khỏe của người dân, không đo lường được sự tận tụy, cống hiến của cán bộ, công chức, viên chức, không đong đếm được tình người trong bão lũ ở miền Trung và đại dịch Covid-19, và không thể phản ánh đầy đủ được bản chất tốt đẹp của chế độ ta. Đó là lý do chúng ta bổ sung nhiều tiêu chí khác, nhất là việc làm và thu nhập. Trong 5 năm qua, nền kinh tế nước ta đã tạo ra được hơn 8 triệu việc làm mới cho người dân, trong đó bao gồm những người đến tuổi lao động và cả những người bị mất việc làm trước đó. Nhờ có việc làm tốt hơn, thu nhập của người dân ngày càng tăng lên, kinh tế phát triển, đời sống xã hội tốt đẹp hơn.

Hiện thu nhập bình quân mỗi lao động đạt gần 5.000 USD/năm. Tính cả nhiệm kỳ qua, thu nhập bình quân của người dân đã tăng gần 145%.

Kinh tế phát triển nhanh nhưng tình trạng bất bình đẳng được kiểm soát tốt, cả bình đẳng về thu nhập lẫn bình đẳng giới. Việt Nam cũng đạt được nhiều thành quả vô cùng ý nghĩa về giảm nghèo, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm còn dưới 3% so với 10% của 5 năm trước.

“Mọi người sẽ sớm nhận ra rằng, từ nửa sau thế kỷ XXI này, thế giới có thể sẽ không còn nhớ đến những quốc gia dẫn đầu về thu nhập nhưng sẽ luôn nhớ đến những quốc gia, những tổ chức, những cá nhân tiên phong trong một số thành tựu đem lại cuộc sống tốt hơn cho con người”, - Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Câu chuyện doanh nghiệp - điểm sáng của những điểm sáng

Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Vũ Tiến Lộc không ít lần nhắc lại yêu cầu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc là vấn đề của doanh nghiệp phải được ghi trên trang đầu tiên trong cuốn sổ tay công tác của những nhà lãnh đạo các bộ, ngành các địa phương.

Cả nhiệm kỳ Chính phủ đã phát động thành công 3 đợt sóng cải cách hành chính lớn. Năm 2016, xóa bỏ hàng nghìn giấy phép con. Năm 2018, cắt giảm, đơn giản hóa 50% điều kiện kinh doanh và thủ tục hành chính kiểm tra chuyên ngành. Năm 2020, đưa ra mục tiêu tiếp tục cắt giảm và đơn giản hóa 20% các quy định hành chính về kinh doanh và tiến hành tổng rà soát để xóa bỏ tình trạng chồng chéo, bất cập trong các quy phạm pháp luật về kinh doanh hiện hành.

Với tinh thần quyết liệt “trên nóng, dưới cũng phải nóng”, cải thiện môi trường kinh doanh là một điểm sáng của nhiệm kỳ.

Gần 4.000 điều kiện kinh doanh được bãi bỏ, đơn giản hóa cùng hàng nghìn quy định khác là những rào cản cũng được tháo gỡ; môi trường pháp lý minh bạch, rõ ràng hơn. Được tự do kinh doanh hơn, cơ hội kinh doanh mở ra, chi phí kinh doanh thấp hơn, rủi ro kinh doanh giảm đi, điều này khiến người dân và doanh nghiệp tự tin hơn khi bỏ vốn, mở rộng đầu tư.

Đảng ta ra Nghị quyết về phát triển các thành phần kinh tế, nhấn mạnh vai trò động lực quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân. Nghị quyết về kinh tế tư nhân được mang tên Nghị quyết số 10, mang theo niềm tin: Sự phát triển khu vực kinh tế tư nhân sẽ là động lực đưa nền kinh tế Việt Nam tới đích mạnh giàu, giống như khoán 10 trong nông nghiệp đã mở đầu cho hành trình đổi mới ở Việt Nam. Quốc hội đã sửa Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, ban hành Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa…

Lần đầu tiên trong lịch sử, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 35/NQ-CP về Chương trình phát triển doanh nghiệp cho cả nhiệm kỳ với phương châm “doanh nghiệp là động lực, Chính phủ sẽ đồng hành” và ban hành loạt Nghị quyết 19, 02/NQ-CP hàng năm, xác lập hành trình cải cách để cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh ở Việt Nam theo những chuẩn mực toàn cầu

“Chính vì thế, đầu tư tư nhân luôn tăng trưởng ở mức từ 17 đến 20%/năm, cao nhất trong các khu vực kinh tế. Tăng trưởng GDP cũng phần lớn dựa vào khu vực kinh tế tư nhân trong nước. Đây là điểm rất khác so với nhiều nhiệm kỳ trước” - TS. Nguyễn Đình Cung nhìn nhận.

Cũng trong nhiệm kỳ này, xuất hiện nhiều dự án đầu tư tư nhân có quy mô lớn, cùng với sự hình thành và phát triển của nhiều tập đoàn kinh tế tư nhân hoạt động hiệu quả. Về thu hút đầu tư FDI, chúng ta chuyển sang huy động các dự án chất lượng, công nghệ cao.

Nhờ đó, tổng số doanh nghiệp trong cả nước đã tăng gấp 1,5 lần chỉ trong 5 năm, và đây cũng là điều không hề dễ dàng nếu như tính đến cả yếu tố hàng chục nghìn doanh nghiệp phải tạm biệt thị trường hay phải tạm thời đóng cửa. Cùng với đó, đất nước đã không chỉ có hơn 800.000 doanh nghiệp mà còn có 5,4 triệu hộ kinh doanh và theo quan niệm phổ biến của thế giới thì đó cũng là doanh nghiệp - doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (MSMEs) trong nền kinh tế.

Cũng sẽ là rất công bằng khi dẫn ra ở đây những ghi nhận của nhiều chuyên gia kinh tế quốc tế về những nỗ lực của Việt Nam trong việc cải thiện môi trường kinh doanh, đem lại tâm thế mới cho đội ngũ doanh nghiệp. Đó không chỉ là vấn đề lợi nhuận của cả một nền kinh tế, mà còn là đời sống, việc làm của hàng triệu người lao động trực tiếp và gián tiếp cùng gia đình họ. Việt Nam không để ai bị bỏ lại phía sau là như thế.