Nhãn hiệu bảo hộ – “tấm vé thông hành” đưa nông sản Lào Cai vươn xa

Nông sản Bát Xát, hương vị quê nhà giữa đại ngàn Tây Bắc

Nằm ở vùng cực Tây của tỉnh Lào Cai, xã Bát Xát được thiên nhiên ưu đãi với cảnh quan hùng vĩ, khí hậu trong lành, nguồn nước mát lành và đất đai màu mỡ. Đây không chỉ là vùng đất giàu bản sắc văn hóa, mà còn là nơi hội tụ nhiều sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, góp phần làm nên thương hiệu nông sản Lào Cai.

Trong hành trình xây dựng nông thôn mới, Bát Xát đã có bước chuyển mình mạnh mẽ. Không chỉ thay đổi diện mạo cơ sở hạ tầng, đời sống người dân, huyện còn khẳng định dấu ấn qua những sản phẩm đạt chuẩn OCOP – mỗi sản phẩm là kết tinh của trí tuệ, bàn tay lao động và khát vọng vươn lên của đồng bào các dân tộc vùng cao.

Tiêu biểu nhất là gạo Séng Cù Mường Vi – loại gạo quý được gieo trồng trên những thửa ruộng bậc thang ở độ cao hơn 1.000m. Được đánh giá đạt chuẩn OCOP 3 sao, Séng Cù có hạt to, mẩy, trắng đục, cơm dẻo, vị ngọt thanh và giàu dinh dưỡng. Đây không chỉ là nguồn lương thực truyền thống, mà còn là niềm tự hào của người dân vùng cao, trở thành thương hiệu gạo sạch, an toàn, góp phần nâng cao thu nhập và quảng bá hình ảnh Bát Xát.

Bên cạnh đó, xã Bát Xát còn nổi tiếng với nghề nấu rượu truyền thống. Rượu thảo mộc Panxipan – đạt chứng nhận OCOP 3 sao – được chế biến từ nước suối tinh khiết kết hợp men lá làm từ hơn 20 loại thảo mộc quý trong rừng. Rượu được nấu trong nồi đồng, chưng cất công phu, mang đến hương vị êm dịu, thơm ngọt. Với nhiều du khách, thưởng thức rượu Panxipan không chỉ là nếm thử một loại đồ uống, mà còn là trải nghiệm văn hóa độc đáo, nơi hơi thở của núi rừng hòa quyện trong từng giọt rượu.

Không dừng lại ở đó, xã Bản Xèo có miến sâm Hưng Hiền – sản phẩm OCOP 3 sao nổi tiếng nhờ sự kết hợp giữa củ dong riềng và sâm đất. Sản phẩm được làm thủ công, phơi khô tự nhiên, không chất bảo quản, có sợi dai giòn, màu sẫm đặc trưng. Miến sâm không chỉ tốt cho sức khỏe, mà còn chinh phục người tiêu dùng bởi hương vị đặc biệt, phù hợp từ bữa cơm gia đình đến các bữa tiệc sang trọng.

Một sản phẩm khác không thể thiếu là thịt trâu gác bếp Lèo Thủy, đặc sản của xã biên giới Bản Vược. Thịt được chọn từ trâu chăn thả tự nhiên, tẩm ướp với gia vị rừng như mắc khén, hạt dổi, rồi treo gác bếp hun khói nhiều ngày. Kết quả là sợi thịt dai ngọt, hương khói đặc trưng, không chất bảo quản, trở thành món quà biếu sang trọng trong mỗi dịp lễ Tết.

Mỗi sản phẩm OCOP ở Bát Xát đều là câu chuyện của sự cần cù, sáng tạo và khát vọng đổi thay. Không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa, các sản phẩm này còn mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế bền vững, đưa huyện biên giới khẳng định vị trí trên bản đồ đặc sản cả nước.

“Tấm vé thông hành” giúp nông sản Lào Cai chinh phục thị trường lớn

Nếu Bát Xát là “kho báu” với những sản phẩm OCOP giàu bản sắc, thì trên toàn tỉnh, dấu ấn lớn hơn nằm ở hệ thống nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý. Trong số 401 nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý được cấp văn bằng, Lào Cai hiện có gần 100 sản phẩm nông nghiệp được bảo hộ. Đây được xem là “tấm vé thông hành” đưa nông sản địa phương vượt qua rào cản thị trường, nâng cao khả năng cạnh tranh và khẳng định thương hiệu.

Thực tế cho thấy, Lào Cai là tỉnh có tiềm năng lớn về sản xuất nông nghiệp, song việc tiêu thụ sản phẩm vẫn gặp khó khăn. Giá cả nông sản nhiều khi bấp bênh, đầu ra thiếu ổn định, khiến thu nhập của nông dân bị ảnh hưởng. Trong bối cảnh đó, việc phát triển thương hiệu, đăng ký bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý trở thành giải pháp căn cơ giúp nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường.

Một minh chứng rõ ràng là ngày 8/11/2024, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lào Cai phối hợp UBND huyện Văn Bàn (nay là xã Văn Bàn) tổ chức công bố logo chỉ dẫn địa lý “Thẩm Dương” cho sản phẩm gạo nếp Khẩu Tan Đón. Với việc được cấp quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý, gạo Khẩu Tan Đón đã chính thức bước vào “sân chơi” lớn hơn, có thêm công cụ để quảng bá thương hiệu và mở rộng tiêu thụ.

Đến nay, xã Văn Bàn đã có 10 nhãn hiệu được bảo hộ, trong đó chỉ dẫn địa lý “Thẩm Dương” là một dấu ấn quan trọng. Tính chung toàn tỉnh, có khoảng 40 sản phẩm nông nghiệp mang địa danh đã được Bộ Khoa học và Công nghệ và UBND tỉnh hỗ trợ xây dựng và bảo hộ, tiêu biểu như: Mận Bắc Hà, Quýt Mường Khương, chè Ô long Cao Sơn, bưởi Múc Bảo Thắng, cá nước lạnh Sa Pa, vịt bầu Nghĩa Đô, thịt trâu sấy Bảo Yên, gạo Séng Cù Mường Khương – Bát Xát…

Các sản phẩm này không chỉ hiện diện trên thị trường trong tỉnh, mà còn được người tiêu dùng ở các thành phố lớn biết đến. Gạo Séng Cù, tương ớt Mường Khương, mận Tam Hoa Bắc Hà, rau ôn đới Sa Pa, su su Sa Pa hay quýt Mường Khương… đã trở thành thương hiệu quen thuộc, góp phần định vị hình ảnh nông sản Lào Cai.

Không dừng lại ở đó, Lào Cai đang tiếp tục hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu cho 17 sản phẩm khác, trong đó có nhiều đặc sản tiềm năng như hồng không hạt Bảo Hà, cốm Bắc Hà, bánh chưng đen Bắc Hà, lợn đen Văn Bàn, cá nước lạnh Văn Bàn, thanh long ruột đỏ Bảo Yên, chuối ngự Hồng Cam… Những sản phẩm này hứa hẹn sẽ tiếp nối hành trình xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Quan trọng hơn, việc bảo hộ nhãn hiệu không chỉ dừng ở tờ giấy chứng nhận. Nhãn hiệu được in trên bao bì, tem dán, quảng bá trên các phương tiện truyền thông, trở thành minh chứng rõ ràng về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm. Điều này giúp người tiêu dùng yên tâm, đồng thời tạo lợi thế để sản phẩm tiếp cận kênh phân phối hiện đại, thậm chí vươn ra xuất khẩu.

Để nhãn hiệu thực sự phát huy hiệu quả, các địa phương và doanh nghiệp cần chú trọng duy trì chất lượng, không để xảy ra tình trạng “được cấp rồi để đó”. Cùng với đó, việc đẩy mạnh xúc tiến thương mại, ứng dụng công nghệ số trong truy xuất nguồn gốc, quảng bá trực tuyến, kết nối thị trường sẽ là chìa khóa để nông sản Lào Cai không chỉ có thương hiệu trên giấy, mà còn có chỗ đứng vững chắc trong lòng người tiêu dùng.

Có thể nói, gần 100 nhãn hiệu bảo hộ chính là thành quả của sự vào cuộc đồng bộ từ chính quyền, doanh nghiệp và người dân. Đây không chỉ là công cụ pháp lý bảo vệ sản phẩm, mà còn là chiến lược nâng tầm nông sản Lào Cai, giúp địa phương giữ gìn bản sắc, nâng cao giá trị, mở rộng thị trường và khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản Việt Nam và thế giới.