Nghiên cứu giảm thuế VAT: ‘Khoan sức dân’, san sẻ gánh nặng với doanh nghiệp

"Khoan sức dân", đồng hành cùng doanh nghiệp

Trong Công điện số 22 ngày 9/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính giao Bộ Tài chính chủ trì việc nghiên cứu, đề xuất mở rộng đối tượng giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) áp dụng trong 6 tháng cuối năm 2025 và năm 2026.

Theo đề xuất của các chuyên gia, việc giảm thuế VAT sẽ kích cầu tiêu dùng, kích thích sản xuất, tăng thu ngân sách, thúc đẩy tăng trưởng hai con số. Ảnh:TT

Đề xuất tiếp tục giảm thuế VAT của Chính phủ nhận được sự đồng tình cao của người dân, doanh nghiệp và các chuyên gia. Một phần bởi chính sách này sau hơn 3 năm triển khai (từ năm 2022 đến nay) đã đạt được mục tiêu đề ra, đó là kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển.

Trong bối cảnh nền kinh tế chưa thực sự phục hồi, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp còn hạn chế và đời sống của người dân vẫn còn khó khăn thì việc tiếp tục giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) 2% đóng vai trò quan trọng và then chốt.

Đó không chỉ đơn thuần là hỗ trợ người dân, doanh nghiệp về tài chính mà còn thể hiện sự đồng hành, hỗ trợ, chia sẻ và "khoan sức dân" của Chính phủ và Nhà nước.

Nhìn lại năm 2022, việc thực hiện chính sách giảm thuế VAT đã hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân tổng khoảng 51,4 nghìn tỷ đồng. Việc giảm thuế VAT 2% trong 6 tháng cuối năm 2023 cũng đã hỗ trợ DN và người dân khoảng 23,4 nghìn tỷ đồng; còn năm 2024, số thuế VAT được giảm khoảng 49.000 tỷ đồng. Điều này đã tạo đà tăng qua từng năm đối với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2022 tăng 19,8%; năm 2023 tăng 9,65; năm 2024 tăng 9% so với năm trước.

Đây cũng là một trong những động lực góp phần tăng thu ngân sách Nhà nước. Như năm 2024, tổng số thu ngân sách lần đầu tiên vượt 2 triệu tỷ đồng, tăng hơn 320.000 tỷ đồng so với năm 2023.

Một lý do khác để tiếp tục kéo dài chính sách giảm thuế VAT là do khó khăn vẫn đang đeo bám doanh nghiệp. Nhất là trong bối cảnh hiện nay, nước ta đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, nên giảm thuế cần mạnh mẽ và quyết liệt hơn.

Phó Chủ tịch Thường trực, kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Tô Hoài Nam cho biết, không ít doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đã buộc phải đóng cửa vì vậy, đề xuất giảm thuế VAT đúng với nguyện vọng của doanh nghiệp. Chính sách giảm thuế VAT góp phần giảm chi phí cho doanh nghiệp, từ đó giảm giá thành sản phẩm, kích cầu tiêu dùng.

Một số chuyên gia cho rằng, việc giảm 2% thuế VAT thời gian qua được xem như một mũi tên trúng ba đích, vừa góp phần giảm giá thành hàng hóa, dịch vụ, vừa thúc đẩy sản xuất kinh doanh và tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động, vừa góp phần kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển.

Nhìn nhận vấn đề, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho hay, với con số 67.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong 2 tháng đầu năm 2025, tăng 10,3% so với cùng kỳ. Điều này cho thấy những khó khăn của nền kinh tế trong năm 2025 vẫn hiện hữu.

Từ đó, để hỗ trợ doanh nghiệp, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, Quốc hội và Chính phủ cần tiếp tục nghiên cứu các chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, đặc biệt các chính chính này cần phải ổn định và thuận lợi khi tiếp cận.

Một trong những chính sách cần tiếp tục thực hiện trong năm nay, đó là kéo dài chính sách hỗ trợ thuế, phí như tiếp tục gia hạn giảm thuế VAT 2%. Đây là chính sách quan trọng và hiệu quả cao không chỉ hỗ trợ người tiêu dùng qua giảm thuế mà còn giúp sản xuất kinh doanh sôi động.

Cân nhắc kéo dài thời gian giảm thuế?

Chính sách giảm thuế VAT đang áp dụng đến hết ngày 30/6/2025, đối với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ; ngoại trừ một số lĩnh vực như viễn thông, công nghệ thông tin, tài chính - ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản, kim loại, khai khoáng (trừ than), dầu mỏ tinh chế, hóa chất và các sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt...

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng cần mở rộng đối tượng áp dụng và kéo dài thời gian giảm thuế để hỗ trợ nền kinh tế hiệu quả hơn để đạt mục tiêu tăng trưởng 8%.

Theo Đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân (đoàn tỉnh Bình Dương), doanh nghiệp vẫn còn khó khăn, chưa phục hồi hoàn toàn, nên có chính sách ưu đãi, kích thích phát triển. Do vậy, việc nghiên cứu đề xuất tiếp tục giảm 2% thuế VAT thêm 6 tháng cuối năm và trong năm 2026 là cần thiết.

Chúng ta thấy rõ ràng là chính sách giảm thuế VAT 2% đã góp phần kích cầu nền kinh tế, hỗ trợ hiệu quả cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời còn góp phần vào tăng thuế thu nhập cho doanh nghiệp.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, nên nghiên cứu, đánh giá khoa học và cụ thể xem mặt tích cực, những tác động của việc giảm thuế này với kinh tế. Cũng từ đó rà soát kỹ lưỡng đối tượng tiếp tục được giảm thuế cho phù hợp với tình hình hiện tại.

Để phát triển bền vững, trong điều hành kinh tế vĩ mô cần có nghiên cứu tổng thể để đề xuất cấp có thẩm quyền chính sách dài hạn, có thể kéo dài 1, 2 năm thậm chí 3 năm.

Trước đó, liên quan đến giải pháp trợ lực cho tăng trưởng kinh tế, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nhìn nhận, chúng ta đang sử dụng quá ít chính sách tài khóa để hỗ trợ doanh nghiệp, thậm chí đang tăng chi phí cho họ.

Trong bối cảnh hiện nay, cần tập trung thực hiện các chính sách tài khóa hơn là chính sách tiền tệ, theo đó, cần thực hiện quyết liệt chính sách hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp, đồng thời kéo dài thời gian thực hiện chính sách giảm thuế VAT.

Tại Công điện số 22/CĐ-TTg về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm về cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu, đề xuất việc mở rộng đối tượng giảm thuế, giảm thuế giá trị gia tăng áp dụng trong 6 tháng cuối năm 2025 và năm 2026. Đặc biệt, theo tinh thần của Công điện, Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương rà soát kỹ lưỡng, cắt giảm, đơn giản hóa quy định, thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh… Trên cơ sở đó, cơ quan chức năng nên cân nhắc mở rộng đối tượng được giảm thuế để đạt hiệu quả cao hơn trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp.